Πρώτα ήταν η Βιρτζίνια Γουλφ του Στίβεν Ντάλντρι: μια Νικόλ Κίντμαν σκυφτή και σκυθρωπή, με το τσιγάρο κολλημένο στα δάχτυλα, αγωνιζόταν να απεικονίσει την έμπνευση, να την κάνει να μοιάζει με «ηλεκτρισμό ανάμεσα στα δάχτυλα», όπως εξηγούσε η ίδια η ηθοποιός.
Τώρα ήρθε η ώρα της Σύλβια Πλαθ από την Κριστίν Τζεφς. H Γκουίνεθ Πάλτροου αντιπαρήλθε το ζήτημα της έμπνευσης. Πιο γήινη αυτή, όταν δεν έγραφε κοίταζε τα δέντρα έξω από το παράθυρο ή έσκιζε με μανία τα γραπτά του άντρα της Τεντ Χιουζ ή έφτιαχνε τάρτες λίγο πριν εφευρεθεί, από τη γενιά της, ο φεμινισμός. O σεναριογράφος της ταινίας ακολούθησε τη γραμμή Χιουζ, που έλεγε ότι στην καθημερινή ζωή της η Πλαθ δεν χρησιμοποιούσε μεταφορές, αλλά παθιαζόταν με την κυριολεξία (άρα όταν έπλενε τα πιάτα συμπεριφερόταν σαν κοινή θνητή και απλώς έπλενε τα πιάτα). Κι έτσι, ευτυχώς για εκείνον, ο σεναριογράφος αντιπαρήλθε τα νομικά προβλήματα που θα δημιουργούσε η χρήση της ποίησης στην ταινία και χρησιμοποίησε καθημερινούς διαλόγους για να φτάσει στο ψαχνό: ερωτική σχέση, δράμα, προδοσία – και μαζί η επίτομη ιστορία της γυναικείας ψυχής. H γυναίκα που δεν συνήλθε από το θάνατο του πατέρα, από την καταπίεση της μητέρας, από την οικιακή πλήξη, την αγιάτρευτη φιλοδοξία κ.λπ. Καθημερινοί διάλογοι, δραματικές καταστάσεις – η συνταγή του Πίντερ και του Μάμετ προσαρμοσμένη στο σινεμά.
Η Φρίντα Χιουζ, κόρη της ποιήτριας και ποιήτρια επίσης απαγόρευσε τη χρήση ποιημάτων της Πλαθ στην ταινία. Κι όταν η παραγωγή συνέχισε να την ενοχλεί, απάντησε με τη μόνη απάντηση που διαθέτει ένας ποιητής: με στίχους. Σκεφτόμουν το ποίημα «H μητέρα μου» όσο έβλεπα την ταινία – εκεί η Φρίντα περιγράφει τους θεατές ως ανθρώπους ανήμπορους να φανταστούν πώς είναι δυνατόν να χώνει κάποιος το κεφάλι του στο φούρνο. Πρέπει να δούμε την εικόνα για να πειστούμε. Πρέπει να δούμε τη «Sylvia Suicide Doll» – προφανής αναφορά στη μίμηση πράξεως από την Πάλτροου. Σαράντα μόλις χρόνια μετά την αυτοκτονία της, η Σύλβια Πλαθ έγινε πράγματι μια κούκλα, μια «σκεπτόμενη Πριγκίπισσα Νταϊάνα» όπως εύστοχα την χαρακτηρίζει η δημοσιογράφος Λόρα Μπάρτον. Κούκλα με σπασμένα μέλη – το ένα χέρι της ποιήτριας, το άλλο της παρανοϊκής νοικοκυράς, πόδια για να κλωτσάει τον άπιστο άντρα της, κοιλιά για τις γέννες, κεφάλι για τις μαύρες σκέψεις.
Καταθλιπτικές κούκλες, παρανοϊκές καπνίστριες είναι οι συγγραφείς που στοιχειώνουν τον κινηματογράφο. H γραφή αντιμάχεται την εικόνα. Ενας άνθρωπος που κλείνεται στο δωμάτιο και γράφει είναι τρομερά βαρετό θέαμα. Εκτός αν σπάει πιάτα ή βυθίζεται στο νερό με πέτρες στις τσέπες αμέσως μετά. H αμηχανία του κινηματογράφου απέναντι στην τόσο αντι-αφηγηματική συγγραφή αποδεικνύει ότι οι τέχνες δεν είναι καθόλου αδερφωμένες? η μία χαίρεται με τον παροπλισμό της άλλης.
Οι ταινίες με ήρωες συγγραφείς απαντούν σε μια ψυχική ανάγκη, κυρίως του αναγνώστη, αλλά και του θεατή. Οι συγγραφείς, εκτεθειμένοι και ανήμποροι, ερωτευμένοι, αποτυχημένοι και παρανοϊκοί: να η τιμωρία τους για τη σιωπή που παράγει λέξεις, για τον εγκλεισμό που παράγει νοήματα. Στην περίπτωση της Βιρτζίνια Γουλφ και της Σύλβια Πλαθ, όλως ιδιαιτέρως, έχουμε δύο γυναίκες-μύθους. H πρώτη ακολούθησε το ανδρικό πρότυπο, η δεύτερη, παρ’ ότι ανανέωσε την ποίηση του τρόμου, ήταν μια τυπική περίπτωση ευφυούς καταθλιπτικής γυναίκας στη μεταπολεμική Αμερική.
Στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, μια μητέρα μόνη δεν μπορούσε να κάτσει σ’ ένα καφέ και να γράψει τον Χάρυ Πότερ – ήταν εκτός εποχής, εκτός κοινωνικού και λογοτεχνικού τοπίου. Αφού ο χώρος του θεάματος δεν μπορεί να ασχοληθεί με τα έσοδά της, ασχολείται με το πρόβλημά της. Μανιοκατάθλιψη και οικογένεια: να κάτι που μπορεί να ενδιαφέρει. Οσο για την ποίηση καθεαυτή, η ταινία την παρουσιάζει ως συσκότιση. H Πλαθ και ο Χιουζ ζουν σε σπίτια με χαμηλό φωτισμό. Αυτό είναι όλο. Αυτό κι ο τραγελαφικός υποτιτλισμός: το « Lady Lazarus» μεταφράζεται «Λαίδη Λαζαρίνα»…