Δεν μπορεί, θα έχετε δει την εικόνα που παρουσιάζει χρόνια τώρα η Ρωσική Εκκλησία Αθηνών. Πράσινες λινάτσες έχουν «ντύσει» σχεδόν όλο το καμπαναριό, ενώ εσωτερικά υπάρχουν περιδέσεις σε διάφορα σημεία. Οι εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης είναι αίτημα χρόνων τώρα, και επιτέλους έφτασε η ώρα να εγκριθεί προχθές το βράδυ από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η μελέτη για την εκτέλεση των εργασιών στερέωσης και αποκατάστασης του μνημείου.
Ο κόμπος έτσι κι αλλιώς έφτασε στο χτένι. Ρηγματώσεις υπήρχαν σε όλο το ύψος του μνημείου, οξειδώσεις των μεταλλικών στοιχείων στο εσωτερικό της τοιχοποιίας, καταπονήσεις λόγω των κραδασμών της καμπάνας. Και βέβαια ρύποι από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, βιολογικές επικαθίσεις περιστεριών και διάφορα άλλα που επιβάρυναν την επιφάνειά του.
Η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, κ. Μάνια Φουντούκου, ανέφερε και πολλά άλλα προβλήματα στην προχθεσινή εισήγησή της προς τα μέλη του ΚΑΣ. Τοπικές αποκολλήσεις των φύλλων μολύβδου της επικάλυψης του τρούλου, τοπικές φθορές και μικρορηγματώσεις στις ξύλινες σκάλες κ.ά.
Ιστορία
Ο ναός Σωτείρας Λυκοδήμου στην οδό Φιλελλήνων, που όλοι ξέρουμε ως Ρωσική Εκκλησία, είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα και ανάγεται στο πρώτο τέταρτο του 11ου αι. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του οκταγωνικού ρυθμού και κατά τη βυζαντινή περίοδο και την Τουρκοκρατία αποτελούσε καθολικό μονής, κτίσματα της οποίας κατέρρευσαν το 1701 από σεισμό.
Το 1870 ο Τούρκος διοικητής Χατζή Αλί Χασεκής κατεδάφισε όλα τα κελλιά και το οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή των τειχών της πόλης.
Οπως εξήγησε η κ. M. Φουντούκου, το μνημείο υπέστη σοβαρές ζημιές από οβίδες κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης και έμεινε ερειπωμένο μέχρι και το 1847, την εποχή δηλαδή που αγοράστηκε από τη ρωσική κυβέρνηση για τους Ρώσους παροίκους των Αθηνών.
Σεισμός
Στα χρόνια που ακολούθησαν πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες αναστηλωτικές εργασίες στον ναό και κτίστηκε το βυζαντινού ρυθμού κωδωνοστάσιο, μπροστά από την είσοδο, ενώ επισημάνθηκε και η ύπαρξη βαλανείου υστερορρωμαϊκών χρόνων κάτω ακριβώς από τον ναό.
Μα μήπως είχε καλύτερη τύχη το 1981; Νέες βλάβες υπέστη το κωδωνοστάσιο από το «χτύπημα» του Εγκέλαδου ενώ το 1999 δέχτηκε ένα ακόμη, όταν διαπιστώθηκε η πτώση μαρμάρινου ρόδακα από τον νέο σεισμό. H ΔΑΒΜΜ έλαβε μέτρα προστασίας, που περιελάμβαναν την τοποθέτηση περιμετρικών ικριωμάτων σε όλο σχεδόν το ύψος του και την περίσφιξη του άνω τμήματος του μνημείου με χαλύβδινους τένοντες σε έξι στάθμες.
«Το κωδωνοστάσιο είναι πυργοειδούς τύπου, με τετραγωνική κάτοψη, διαστάσεων 5.70Χ5.70μ., περίπου και αποτελείται από τέσσερα επίπεδα, με συνολικό ύψος 24,20μ. Καλύπτεται με τρούλο, ο οποίος φέρει επικάλυψη από μολυβδόφυλλα και στην κορυφή του εδράζεται μεταλλική κωνοειδής κατασκευή ύψους 2μ.».
Αποφασίστηκε λοιπόν να γίνουν επισκευές και συμπληρώσεις, καθαρισμός των επιφανειών και των λίθων, επισκευή ή αντικατάσταση της ηλεκτρικής εγκατάστασης κ.ά.
Χωρίς χρήματα
Το θέμα είναι πότε θα αρχίσουν όλα αυτά. H μελέτη μπορεί να εγκρίθηκε, όμως κανείς δεν μίλησε για χρήματα και πότε ακριβώς θα ξεκινήσει το έργο. H ΔΒΜΜ το έχει θέσει στις προτεραιότητές της όμως δεν αρκεί.
Συχνά τυχαίνει να εγκρίνονται μελέτες και να αποφασίζεται η έναρξη εργασιών σε ένα μνημείο αλλά τα έργα δεν αρχίζουν. Ελπίζουμε η αποκατάσταση του κωδωνοστασίου της Ρωσικής Εκκλησίας να αρχίσει άμεσα, ώστε να απομακρυνθούν αυτές οι αντιαισθητικές λινάτσες που κινδυνεύουν να στοιχειώσουν το μνημείο τα τελευταία χρόνια.