«H τέχνη δεν πλαγιάζει ποτέ σε κρεβάτια που έχουμε στρώσει για χάρη της. Το βάζει στα πόδια με το που ακούει το όνομά της. Της αρέσει να είναι incognito» έλεγε ο JeaDubuffet, o άνθρωπος που συνέλαβε την ιδέα της Art Brut, μιας τέχνης «ακατέργαστης», «άξεστης», που γίνεται από ερασιτέχνες, από τροφίμους ψυχιατρείων και φυλακών. Θεωρούσε ότι μόνο αυτοί οι άνθρωποι δικαιούνται τον τίτλο του «καλλιτέχνη» εν αντιθέσει με εκείνους που έχουν σχέση με την αγορά της τέχνης ή την ακαδημαϊκή κοινότητα.
Η άλλη όχθη
Η έκθεση «H άλλη όχθη», που θα εγκαινιαστεί στις 25 Φεβρουαρίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο, στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων (Πειραιώς 51) φιλοξενεί 450 έργα ανθρώπων που έχουν εγκλειστεί σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Βασίστηκε σε μια ιδέα της ψυχολόγου Φωτεινής Τσαλίκογλου και η προετοιμασία της διήρκεσε δύο χρόνια. Το ενδιαφέρον στοιχείο της «Αλλης Οχθης» είναι ότι τα έργα που θα δούμε στην Αθήνα δεν ανήκουν μονάχα σε διάσημες συλλογές Art Brut μεγάλων μουσείων του εξωτερικού, αλλά εντοπίσθηκαν ύστερα από πρωτογενή έρευνα σε ψυχιατρικά τμήματα, ξενώνες και εργοθεραπευτικά εργαστήρια ανά την Ελλάδα.
Δίπλα στα έργα που ήρθαν από το Centre Pompidou του Παρισιού, το Museum of Outsider Art της Μόσχας, το Museum de Stadshof των Κάτω Χωρών θα κρέμονται ζωγραφιές από τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία Αττικής, Κέρκυρας, Θεσσαλονίκης, το Δρομοκαΐτειο, το Κέντρο Υγείας Λέρου κ.ά. Καλλιτέχνες όπως η Aloise, o Carlo, o Darger, o Wofli, θα συνυπάρξουν με τον Νίκο από το Δαφνί και τον Ναπολέοντα από τα Γιάννενα. Την επιμέλεια της έκθεσης επωμίσθηκε η Κατερίνα Κοσκινά, ενώ η έρευνα έγινε από μια ομάδα εικαστικών και ψυχολόγων. Κοντά τους ήταν και ο σκηνοθέτης Γιάννης Κασπίρης, ο οποίος με την κάμερά του κινηματογραφούσε αυτούς τους αυτοσχέδιους δημιουργούς, δίνοντας στους επισκέπτες της έκθεσης τη δυνατότητα να γνωρίσουν τα πρόσωπά τους και τη ζωή τους.
Τέχνη και οδύνη
Στόχος της έκθεσης -είπε χθες η Φωτεινή Τσαλίκογλου στους εκπροσώπους του Τύπου – είναι να αναδειχθεί η τέχνη των ανθρώπων που έχοντας περάσει ακραίες υπαρξιακές κρίσεις, κατάφεραν να εκφραστούν μέσω της δημιουργίας. H ενασχόλησή τους αυτή δεν έγινε ως μια απόπειρα επανένταξης, αλλά από μια έντονη εσωτερική αναγκαιότητα. H έκθεση θα ολοκληρωθεί στις 31 Μαρτίου.