Ξαφνιάστηκα την προηγούμενη Κυριακή βλέποντας στο κείμενό μου τον διάσημο στίχο από την όπερα «Ορφέας και Ευρυδίκη» να μεταβάλλεται σε «che fare» αντί του πασίγνωστου «che faro» (παρακαλώ, προσθέστε μια μεγαλοπρεπή βαρεία στο όμικρον). Αν ζητώ την προσθήκη του τόνου αντί να τον τοποθετήσω, είναι γιατί η νέα τεχνολογία (ευλογημένη να ‘ναι, αφού, μεταξύ άλλων, μας αποκαθιστά και τις ιερές ηχογραφήσεις του παρελθόντος) έχει τα χούγια της, κι εγώ, ως άπειρος μαθητευόμενος, δεν είμαι εξοικειωμένος μαζί της. Η άνω τελεία π.χ. ή και η βαρεία, όταν μεταφέρονται από τη δισκέτα, μαθαίνω ότι παράγουν τέρατα, καθώς η τεχνολογία λύνει δεξιοτεχνικά τα σύνθετα, αλλά εγκλωβίζεται στα απλά (σαν να μη τα καταδέχεται).
Οι τακτικοί αυτής της στήλης, είναι σίγουρο πως γνωρίζουν άριστα τον στίχο και, άρα, με το αναγνωστικό τους βλέμμα θα αποκατέστησαν την τρωθείσα τιμή της λέξης, αποδίδοντάς την στον γνωστό δαίμονα (άλλωστε, βρίθει δαιμόνων το έργο του Gluck). Συμπαθάτε με, μα συνεχίζω να πιστεύω πως ένα λάθος δεν ενοχλεί την κατανόηση, δεν εμποδίζει τη συνοχή και τη συμφραζόμενη αφομοίωση, αλλά διαταράσσει την εικαστική αρτιότητα του κειμένου.
Το τυπογραφικό λάθος διασαλεύει την αισθητική αμεριμνησία του βλέμματος. Κατά τούτο συγγενεύει με τα τονικά ολισθήματα στη μουσική που ανατρέπουν στιγμιαία την καθεστηκυία τάξη της ακροαματικής απόλαυσης.
Η άηχη άρια της τεχνολογίας αντηχεί με απίστευτη βιρτουοζιτέ, αλλά κάποτε ανεπαισθήτως φαλτσάρει, σαν ένα γρέζι θλίψης να παρεισφρέει στην ηλεκτρονική φωνή της. Ως νέα ψηφιακή Μούσα, η τεχνολογία συγκατανεύει στη λύση των προβλημάτων μας, αλλά πρέπει και να συνοδεύεται από τη λύρα του σκεπτικισμού.
Ανεβαίνοντας από τον Αδη της περιπλοκότητας, ας την εμπιστευόμαστε, αλλά κι ας γυρίζουμε πότε πότε το βλέμμα πίσω με το ερώτημα «τι θα κάνω;»
Οπως θα έλεγε και ο Gluck, «che faro» (παρακαλώ, προσθέστε μια μεγαλοπρεπή βαρεία στο όμικρον).