Πλήρης ημερών έφυγε στις 29 Μαρτίου 2005 ο Raoul Baladi, ένας πραγματικός φίλος της Ελλάδας, την οποία τίμησε σε όλη του τη ζωή, με τη διδασκαλία, το έργο και την παρουσία του.
Ο Raoul Baladi γεννήθηκε το 1915 στην πόλη Monteche της Νότιας Γαλλίας και το 1939 υποστήριξε την υφηγεσία του στις ελληνικές σπουδές (agrgation). Δίδαξε την αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία σε όλη του την ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, ιδίως στο Κολέγιο Louis Le Grand του Παρισιού και αργότερα στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό.
Ο Raoul Baladi ήταν βαθύς κοινωνός της ουμανιστικής παιδείας. Στα μάτια του ο ανθρώπινος πολιτισμός ήταν ένας πάντοτε ζωντανός οργανισμός, τίποτε από όσα είχε δημιουργήσει ο άνθρωπος δεν ήταν νεκρό γράμμα. Τον ενδιέφερε εξίσου -και απολάμβανε την ίδια ένταση- μια ελληνική ραψωδία, ένα αναγεννησιακό σονέτο, στίχους του Ρακίνα ή του Ρονσάρ. Τα ενδιαφέροντά του είχαν από νωρίς στραφεί προς τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γεωγραφικής γραμματείας, ιδίως το έργο του Στράβωνα, την έγκυρη έκδοση του οποίου επιμελήθηκε για τον εκδοτικό οίκο Les Belles Lettres από τα 1978 και κατόπιν. Το ενδιαφέρον του για τη γεωγραφία του Στράβωνα τον οδήγησε προς τη μελέτη της ιστορίας της γεωγραφίας καθώς και προς τον Αδαμάντιο Κοραή, τον Ελληνα εκδότη του Στράβωνα.
Με τη σύζυγό του, την Ελληνίδα ιστορικό Ιολάνδη Τριανταφυλλίδη, εξερεύνησε συστηματικά την Ελλάδα, ιδίως την Πελοπόννησο, και συγκέντρωσε ένα μοναδικό σε πλούτο φωτογραφικό αρχείο. Απόσταγμα της βαθιάς του γνώσης τόσο της αρχαίας όσο και της νεότερης κατάστασης της Πελοποννήσου είναι ο επιβλητικός τόμος «H Πελοπόννησος του Στράβωνα, Σπουδή ιστορικής Γεωγραφίας», που κυκλοφόρησε στον εκδοτικό οίκο Les Belles Lettres το 1980. Πρόκειται για ένα βιβλίο λόγιο και στοχαστικό, όπου ο νεότερος ουμανιστής ακολουθεί τα βήματα του αρχαίου γεωγράφου, για να ανακαλύψει ξανά τον αρχαίο τόπο πίσω από τον σύγχρονο. Εκτιμά τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής Πελοποννήσου, τις δράσεις των αρχαίων κατοίκων και διερευνά τους μύθους και τις πραγματικότητες που καθορίζουν την εικόνα της, όπως την αποδίδει ο Στράβων. Τέλος, παρακολουθεί τα αρχαιολογικά ευρήματα, τα σταθερά στον χρόνο στοιχεία, αλλά και τις υπομνήσεις του παρελθόντος στο σημερινό τοπίο, στα σύγχρονα ονόματα των τόπων.
Αισιόδοξη ματιά
Και εδώ κυριαρχεί η αισιόδοξη ματιά του ουμανιστή, που παρακολουθεί το ιστορικό τοπίο να πάλλεται από ζωή: «… Υστερα από τις ανακαλύψεις των συγχρόνων μας αρχαιολόγων, η Ελλάδα μοιάζει με ένα απέραντο νεκροταφείο, στα διάφορα στρώματα του οποίου κείνται πολιτισμοί που διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλον. Ωστόσο, αυτό δεν αντιτάσσεται διόλου στην παρούσα ζωτικότητα του τόπου. Το γεγονός ότι μια πόλη έπειτα από πολλούς αιώνες μπορεί να εξαφανιστεί εδώ ή εκεί, δεν αποτελεί ένδειξη για τη ζωντάνια των πραγμάτων, για την ακμή ή για την παρακμή ενός λαού, καθώς μια άλλη πόλη μπορεί να γεννηθεί σ’ ένα γειτονικό σημείο και να συγκρατήσει αυτή τον δυναμισμό και την ενεργητικότητα του τόπου. Κι ούτε μπορούμε να συγκρίνουμε συνολικά τη σχετική λάμψη των διαδοχικών πολιτισμών. Ξέρουμε πόσο αυτή η σύγκριση ενισχύει την κλίση προς την απαισιοδοξία που διακρίνει τη λογιοσύνη του καιρού μας…».
Ομότιμος πλέον καθηγητής του γαλλικού πανεπιστημίου, ο Raoul Baladi παρακολουθούσε τα τελευταία χρόνια με αμείωτο ενδιαφέρον τις ελληνικές σπουδές και από τη συμμετοχή του, ως προέδρου, στην Associatiopour l’ Encouragement des Etudes Grecques. Για όσους τον γνωρίσαμε και μοιραστήκαμε την αγάπη του για τους ανθρώπους και τα έργα τους, ο Raoul Baladi θα μας λείπει ολοένα και περισσότερο.