Οικόπεδα στο Γραμματικό, οικόπεδα με θέα. Ποιος έχει καρδιά να αγοράσει γη σε ένα λόφο που βλέπει στον γαλανό Ευβοϊκό και ταυτόχρονα τον βλέπουν ο πόνος, η απληστία και ο θάνατος;
Απαλή η κλίση της πλαγιάς, εκεί όπου καρφώθηκε η μπλε ουρά του κυπριακού αεροπλάνου. Ο ανέκφραστος Ηλιος, μια ζωγραφιά σε κυκλικό πλαίσιο, ανέπαφος. Τα δικά του άψυχα μάτια είδαν όλο το κακό, πριν από τις κάμερες. Χαμηλή βλάστηση, μερικές συστάδες πεύκων, στο βάθος η θάλασσα. Κίτρινα ασθενοφόρα, κόκκινα πυροσβεστικά οχήματα, καπνοί και αποκαΐδια. Σενάρια, ερωτήματα, απορίες, θρήνος και οργή. Ανθρωποι που δεν θα ξαναγυρίσουν στο σπίτι, στο νησί, στους αγαπημένους τους, που δεν θα δουν την Πράγα, τον τελικό άπιαστο προορισμό. Και όλα αυτά την παραμονή της γιορτής της Πλατυτέρας των Ουρανών, με εκατοντάδες χαρές και πανηγύρια να προετοιμάζονται από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα.
Τα βουνά έχουν χαρτογραφηθεί, δεν έχουν πια μυστικά, σπηλιές, άτακτους στρατούς, πηγές, νεράιδες, δρακολίμνες. Δεν υπάρχουν βασιλείς των ορέων, όμως υπάρχουν άνθρωποι που δρουν σαν βασιλείς των ουρανών, των κυμάτων, των συχνοτήτων. Δεν τους φτάνουν η γη και τα σπλάχνα της, τα λιμάνια και οι ακτές, οι δρόμοι και τα διόδια, αλλά ιδιωτικοποιούν, οικοπεδοποιούν και τον ουρανό, τον περιφράζουν, τον ορίζουν, τον κοστολογούν. Μέσα σε λίγα χρόνια, ξεπήδησαν αεροπορικές εταιρείες με τιμές εισιτηρίων «φιλικές» προς τον επιβάτη. Η ανταγωνιστικότητα δεν οδήγησε σε περισσότερη εναέρια ασφάλεια, αλλά σε αγωνιώδεις προσπάθειες για συμπίεση του κόστους. Στόχος είναι το μεγάλο και γρήγορο κέρδος και στο βωμό του κέρδους, της ταχύτητας, της αποδοτικότητας θυσιάζονται τα πάντα.
Κάπου χαμένο στα ψιλά γράμματα βρίσκεται το δημόσιο συμφέρον, χαμένο ανάμεσα στην τεχνητή αντίθεση ανάμεσα στο κουρασμένο κράτος και την τσαχπίνα ιδιωτική πρωτοβουλία. Ομως οι δύο αυτοί πόλοι συνυπάρχουν καθώς παντού στον κόσμο το νωθρό και διεφθαρμένο κράτος αναδεικνύει και στηρίζει την αχαλίνωτη ιδιωτική πρωτοβουλία -και στην Ελλάδα, 15 χρόνια μετά την επέλαση της ιδιωτικής τηλεόρασης, δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της αδειοδότησης των καναλιών. Οποιος μπορεί αγοράζει τον ουρανό, αγοράζει τις συχνότητες, πλάθει εκείνες τις συνειδήσεις που διαιωνίζουν την κυριαρχία του. Αγοράζει το Διάστημα, αγοράζει τον Ηλιο ή μάλλον το ομοίωμά του, αγοράζει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης σε άγνωστες ιπτάμενες ηπείρους, σε αδιάβατους -μέχρι στιγμής- ουράνιους ωκεανούς.
Εναν μικρό άσπρο άγγελο, ένα κοριτσάκι που «μ’ ένα μαχαίρι έκοβε και μοίραζε κομμάτια γνήσιο ουρανό», είχε δει ο Μίλτος Σαχτούρης (Το ψωμί, 1958). Ολοι έτρεχαν σ’ αυτήν και λίγοι στο παιδί με το «πράσινο κοντό βρακάκι» που έκοβε και μοίραζε στον κόσμο γύρω «ένα τεράστιο καρβέλι, μια πελώρια φρατζόλα» που είχε πέσει στο δρόμο από τον ουρανό. Και το ποίημα τελειώνει: «Ας μην το κρύβουμε / όλοι διψάμε για ουρανό!» Ναι, αλλά με διαφορετική δίψα.
Εκεί κοντά στον Μαραθώνα, ο Ψεύτης Ηλιος έκαψε 121 ανθρώπους, ανάμεσά τους και τον μικρό άσπρο άγγελο με τα πολλά ονόματα. Στη δική μας αυλή έγινε το φονικό. Πώς να αντικρίσουμε την πλαγιά πάνω από το Γραμματικό με άλλα μάτια, με τα μάτια του παραθεριστή του Αυγούστου;