Για τους Ευρωπαίους και όχι μόνον, ο συγγραφέας Ορχάν Παμούκ ενσαρκώνει την ελπίδα για μιαν εκδημοκρατισμένη Τουρκία. Χαίρει διεθνούς εκτίμησης και έχει αποδείξει πως δεν μασάει τα λόγια του. Δεν είναι τυχαίο ότι στις 23 Οκτωβρίου, έχει κληθεί να παραλάβει το Βραβείο Ειρήνης 2005 που του απονέμει η Γερμανική Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλιοπωλών στην Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης.
Για το πολιτικό καθεστώς της πατρίδας του όμως, ο Παμούκ είναι απειλή. Χθες, έγινε γνωστό -από το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ανατολή- ότι απαγγέλθηκε σε βάρος του κατηγορία από δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ποινή φυλάκισης μέχρι και τριών ετών. O λόγος είναι ότι σε συνέντευξή του σε ελβετικό περιοδικό ανέφερε ότι η Τουρκία πρέπει να παραδεχθεί ότι ένα εκατομμύριο Αρμένιοι σκοτώθηκαν από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια του A΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
«Δυσφήμηση»
Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας είχε δηλώσει πριν από πέντε μήνες στο ένθετο περιοδικό Das Magazine της ελβετικής εφημερίδας Tages: «Τριάντα χιλιάδες Κούρδοι και ένα εκατομμύριο Αρμένιοι σκοτώθηκαν στα εδάφη αυτά, αλλά κανένας εκτός από μένα δεν τολμάει να μιλήσει γι’ αυτό». H κατηγορία με την οποία βαρύνεται ο Παμούκ, είναι της «δυσφήμησης της τουρκικής ταυτότητας» και η δίκη του θα γίνει στην Κωνσταντινούπολη στις 16 Δεκεμβρίου.
Η Τουρκία αρνείται ότι υπήρξε γενοκτονία κατά τον A΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υποστηρίζει ότι ο αριθμός των νεκρών είναι κατά πολύ μικρότερος του ενάμισι εκατομμυρίου που συχνά αναφέρεται ότι σκοτώθηκαν μεταξύ των ετών 1915 και 1917. Υποστηρίζει ότι περίπου 300.000 Αρμένιοι και άλλοι τόσοι Τούρκοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια συγκρούσεων που ακολούθησαν εξέγερση των Αρμενίων.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Παμούκ, ορθώνει το ανάστημά του στους εθνικιστές και πληρώνει το τίμημα των απόψεών του. Πριν από λίγο καιρό, ο έπαρχος της περιοχής Σουτλούτζε στην Σπάρτη (Ισπάρτα) είχε διατάξει να συγκεντρωθούν όλα τα βιβλία του για να καούν. Παλαιότερα ο ίδιος είχε απορρίψει τον περιζήτητο τίτλο του «καλλιτέχνη του κράτους» που ήθελε να του απονείμει ο τότε πρόεδρος του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Επίσης ήταν από τους πρώτους διανοούμενους που είχαν ταχθεί στο πλευρό του Σαλμάν Ρουσντί. O Γάλλος Ντανιέλ Κον – Μπεντίτ είχε δηλώσει ότι χάρις στον Παμούκ αντιληφθήκαμε τη σημασία που έχει η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Ελληνικές μεταφράσεις
Στην Ελλάδα έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία: «Το μαύρο βιβλίο», «Καινούρια ζωή», «Το λευκό κάστρο», «T’ όνομά μου είναι κόκκινο» από τις εκδόσεις Ωκεανίδα καθώς και «Το σπίτι της σιωπής» από τις εκδόσεις Πατάκη. Αναμένουμε το «Ιστανμπουλ» και το «Χιόνι», το οποίο οι Νιου Γιορκ Τάιμς περιέλαβαν στα δέκα κορυφαία βιβλία για το 2004. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 34 γλώσσες.