Οι αρχαίοι μύθοι στην όπερα

Οι αρχαίοι μύθοι στην όπερα

2' 6" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Marianne Mc Donald – Η ελληνική μυθολογία στην κλασική όπερα

Μτφρ. Π. Ποταμιάνος, Εκδ. Περίπλους, σελ. 392

Με αφορμή οκτώ όπερες που καλύπτουν τέσσερις αιώνες λυρικής τέχνης η Μαριάν Μακ Ντόναλντ διατυπώνει σκέψεις που αφορούν την παρουσία της ελληνικής μυθολογίας στην όπερα. Η συγγραφέας επιλέγει έργα που κρίνει αντιπροσωπευτικά και αφιερώνει σε καθένα από ένα κεφάλαιο. Η προσωπική αυτή επιλογή περιλαμβάνει τις όπερες «Επιστροφή του Οδυσσέα στην πατρίδα» (Μοντεβέρντι), «Διδώ και Αινείας» (Πέρσελ), «Ιδομενέας, βασιλιά της Κρήτης» (Μότσαρτ), «Οι Τρώες» (Μπερλιόζ), «Ηλέκτρα» (Ρ. Στράους), «Οιδίπους Τύραννος» (Στραβίνσκι), «Γκόσπελ στον Κολωνό» (Μπρούερ) και «Μήδεια» (Θεοδωράκης).

Ως καθηγήτρια θεάτρου και κλασικών σπουδών, η Μακ Ντόναλντ προσεγγίζει το θέμα κατ’ αρχήν από την σκοπιά του ποιητικού κειμένου. Διατυπώνονται ενδιαφέρουσες σκέψεις αλλά και απλουστεύσεις που αφαιρούν ουσιαστικές όψεις από τη σύνθετη διάσταση κάθε όπερας. Πιο μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η αστοχία των συμπερασμάτων που εξάγονται με βάση τη μουσική. Αποτελεί συνήθη παρανόηση οι όπερες να αποτιμώνται με βάση το κείμενο, παρ’ ότι θα έπρεπε να είναι αυτονόητο ότι καλό λυρικό έργο είναι αυτό που διαθέτει αξιόλογη μουσική.

Το βιβλίο της Μακ Ντόναλντ προϋποθέτει αναγνώστες ενήμερους για τη σύγχρονη (κυρίως αγγλόφωνη) βιβλιογραφία, καθώς σχεδόν ανεξαιρέτως τα συγγράμματα στα οποία γίνεται αναφορά δεν έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά. Ενδιαφέροντα είναι τα παραρτήματα: οι κατάλογοι από όπερες που βασίζονται σε κλασικά έργα και ιστορικά θέματα, και η εκτενής βιβλιογραφία.

Ομως, το βασικότερο πρόβλημα της έκδοσης -όπως και των περισσότερων μουσικών εκδόσεων στα Ελληνικά- είναι η μετάφραση. Υπάρχουν ζητήματα κάθε είδους που ξεκινούν από τον ίδιο τον τίτλο, ο οποίος αναφέρεται στην «κλασική όπερα». Δηλαδή; Την τυπική όπερα, την όπερα της κλασικής περιόδου ή κάτι άλλο; Το περιεχόμενο του βιβλίου δεν αφορά τίποτε από αυτά. Ο πρωτότυπος τίτλος («Sing Sorrow: Classics, History and Heroines in Opera») είναι απολύτως σαφής. Αντίθετα, ο ελληνικός αξιοποιεί την ροπή προς τα γνωστά ιδεολογήματα της «ελληνικότητας».

Αναμενόμενες είναι οι ατυχείς μεταφράσεις ονομάτων: ο Παλαιστίνιος στοχαστής Εντουαρντ Σαΐντ γίνεται Σεντ, ο Γάλλος διανοητής Ρολάν Μπαρτ γίνεται Ρόλαντ Μπαρθς. Πιο χονδροειδής είναι η απόδοση του ιαπωνικού θεάτρου Νο ως Νοχ και της Κίρκης ως… «τσίρκο»! Αδόκιμες είναι επίσης πολλές αποδόσεις τίτλων όπως «Οιδίπους βασιλιάς», η «Πρόοδος ενός Ακόλαστου» (αντί «Η ζωή ενός ακόλαστου») και «Η Γιορτή της Ανοιξης» (αντί «Η Ιεροτελεστία της Ανοιξης») κ.λπ. Επιπλέον, χωρίς προφανή λογική, ορισμένοι τίτλοι έργων μεταφράζονται, άλλοι παραμένουν στο πρωτότυπο και άλλοι απλώς μεταγράφονται. Τα προβλήματα σε καθαρά μουσικολογικά θέματα είναι ακόμα περισσότερα. Πολλά ίσως είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε επιμελητής της έκδοσης με εξειδικευμένη γνώση. Ομως, στην συγκεκριμένη περίπτωση ακόμα και το ίδιο το κείμενο έχει αρκετά προβλήματα που αδικούν τη σκέψη της συγγραφέως.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή