Οπως ο Ηριδανός, το αρχαίο ποτάμι της Αθήνας, «κυλάει» χαμένο κάπου στα έγκατά της, καταχωμένο και μυστικό, έτσι αθόρυβα «κυκλοφορεί» ανάμεσά μας, μέσω Διαδικτύου, ένα ψηφιακό πολιτιστικό περιοδικό -το πρώτο ελληνικό του είδους του-, που φέρει τον τίτλο, ακριβώς, «Ηριδανός». Αθόρυβα δεν σημαίνει, όμως, ότι έχει περάσει και απαρατήρητος, δεδομένου ότι έτσι χωρίς καμία δημοσιότητα και το έχουν κιόλας επισκεφθεί περισσότεροι από 50.000 αναγνώστες! Το έχουν διαβάσει, ακριβέστερα, διότι τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επισκέπτες του δεν αρκούνται στην πρώτη σελίδα (απλή περιέργεια), αλλά πηγαίνουν (και μένουν, άρα διαβάζουν) σε όλες τις σελίδες του περιοδικού. Είναι δε επισκέπτες όχι μόνο από την Αθήνα, ούτε μόνο από την Ελλάδα, αλλά από όλο τον κόσμο. Προφανώς Ελληνες της διασποράς ή ελληνομαθείς ξένοι, που ενδιαφέρονται για τα πολιτιστικά πράγματα της Ελλάδας.
Ο «Ηριδανός» είναι εκδοτική πρωτοβουλία της εταιρείας «Μικρή Αρκτος», που εκδίδει βιβλία και δίσκους, και θα είναι μηνιαίο περιοδικό. «Θα», διότι το «τεύχος» που ήδη κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο από τον Ιούλιο (η διεύθυνσή του: www.hridanos.gr) είναι το «τεύχος 0», ένα δείγμα δηλαδή, πλήρες ωστόσο και με πλούσιο περιεχόμενο για όλες σχεδόν τις μορφές τέχνης – λογοτεχνία, μουσική, εικαστικά, θέατρο, κινηματογράφο κ.λπ. Το «τεύχος 1» θα βγει τις μέρες αυτές και έπεται τακτική πλέον έκδοση στις αρχές κάθε μήνα, ενώ το περιεχόμενο θα ανανεώνεται σε εβδομαδιαία βάση όπου είναι αναγκαίο – νέες ταινίες, ατζέντα εκδηλώσεων κ.ά.
«Το ηλεκτρονικό περιοδικό που κινείται», υποτιτλίζεται άλλωστε ο «Ηριδανός» – «και σύντομα θα κινείται με πολλούς τρόπους: θα διαβάζεται, θα βλέπεται και θα ακούγεται», λέει ο εκδότης του, γνωστός στιχουργός Παρασκευάς Καρασούλος. «Ο «Ηριδανός» φιλοδοξεί να προσφέρει στον επισκέπτη, όχι μόνο κείμενα και φωτογραφίες, αλλά και βίντεο και ήχο από τα θέματα που παρουσιάζει – ταινίες, παραστάσεις, δίσκους, συναυλίες, εκθέσεις, συνεντεύξεις κ.λπ. Αυτό σκοπεύουμε να το αναπτύξουμε πολύ στο περιοδικό».
Με θέση και πρόταση
Αλλος όμως είναι ο βασικός στόχος του «Ηριδανού», για τον οποίο άλλωστε και εκδόθηκε: «Θέλουμε να προβάλουμε τη σημασία που έχει στους καιρούς μας η άποψη, η θέση, η πρόταση – πράγματα δηλαδή που έχουν εγκαταλειφθεί στην εποχή μας. Θεωρούμε ότι χρειαζόμαστε ξανά να διαβάσουμε μιαν άποψη, μια πρόταση στοιχειοθετημένη, να υπάρξει ένας διάλογος γύρω από τον πολιτισμό και την τέχνη. Με άλλα λόγια, σκοπεύουμε να επαναφέρουμε στο προσκήνιο το πρόσωπο και την άποψή του. Να ξανακούσουμε τη φωνή, τη θέση, σημαντικών ανθρώπων, καλλιτεχνών και δημοσιογράφων, που έχουν να μας πουν πράγματα με πνεύμα όσο γίνεται ευρύ. Φιλοδοξούμε μάλιστα να γίνει ο Ηριδανός μέσο συσπείρωσης ανθρώπων που οι απόψεις τους πλησιάζουν…».
Και η δαμόκλειος σπάθη των οικονομικών και της «κυκλοφορίας» πώς αντιμετωπίζεται; «Τίποτα τέτοιο», λέει ο εκδότης του Ηριδανού. «Πρόκειται για περιοδικό που λόγω της φύσης του έχει μικρό κόστος -χωρίς έξοδα εκτύπωσης, χαρτί κ.λπ.- και επομένως παρέχει την άνεση στους συνεργάτες του να λένε την άποψή τους χωρίς να υπάρχει από πάνω ο μπαμπούλας της κυκλοφορίας. Το μικρό κόστος έκδοσης θα καλύπτεται από τη διαφήμιση που ελπίζουμε να έχουμε, γιατί βέβαια ο αναγνώστης το διαβάζει ελεύθερα, χωρίς να επιβαρύνεται οικονομικά καθόλου».
«Η εποχή εκτελεί τους ποιητές της στα τρία μέτρα», σημειώνει η αρχισυντάκτρια του περιοδικού Στέλλα Βλαχογιάννη. «Ο πολιτισμός σε λίγο θα γράφεται με ύψιλον, όπως η πολυτέλεια. Εμείς εδώ στον Ηριδανό διεκδικούμε λοιπόν την πολυτέλεια της σκέψης, της ελεύθερης έκφρασης, της άποψης, της παρέμβασης, της ειλικρίνειας – όχι στην πρόθεση αλλά στην πράξη. Μια ομάδα έγκυρων δημοσιογράφων, πλαισιωμένοι από διανοούμενους και πρόσωπα αδιάβλητα ως προς την πνευματικότητά τους, θα επιχειρούν κάθε μήνα να βάλουν το χέρι τους επί τον τύπο των ήλων σε κάθε μορφή τέχνης, λέγοντας τα πράγματα με το όνομά τους – συχνά δε και με το επώνυμο».
Πλούσια ύλη
Στο «τεύχος 0» του «Ηριδανού» βλέπεις κατ’ αρχάς ένα εύτακτο και ευανάγνωστο περιοδικό. Ο σχεδιασμός των σελίδων του (Ανδρέας Γεωργιάδης) δεν έχει καμιά σχέση με διάφορα «στυλιστικά» ή «λάιφ στάιλ», μοντέρνα τάχα μου και άνω κάτω κασέ, που τόσο πια μας έχουν ταλαιπωρήσει, γράφοντες και αναγνώστες, και όπου συνήθως χάνει η μάνα το παιδί και το γραπτό ουσία. Εδώ απλότης και ευκρίνεια – δηλαδή τόπος στον λόγο, στο κείμενο, στο περιεχόμενο. «Είναι ένα παλιό περιοδικό, έτσι όπως αναπτύσσονταν τα περιοδικά της δεκαετίας του ’70 και του ’80, αλλά με έναν πολύ καινούργιο τρόπο», παρατηρεί ο Π. Καρασούλος.
Στα περιεχόμενα του «τεύχους 0» βρίσκουμε, κατά σειρά:
Μουσική: Για την ελληνική γράφει η Σ. Βλαχογιάννη, την ξένη ο Δημήτρης Παπασπυρόπουλος, την κλασική ο Γιώργος Μονεμβασίτης και την τζαζ ο Κώστας Λουκόπουλος. Συνέντευξη με τον ταλαντούχο νέο συνθέτη Δημήτρη Μαραμή και στο «Παράρτημα» καυστικά σχόλια για ζητήματα μουσικής.
Κινηματογράφος: Κριτική νέων ταινιών από τον Γρηγόρη Παπαδογιάννη.
Θέατρο: Συνέντευξη της πρωταγωνίστριας των «Βακχών» Λυδίας Φωτοπούλου στην Ελένη Μαυροβουνιώτη και στη σελίδα «Νέα πρόσωπα» του ανερχόμενου Νίκου Γιαλελή στον Γεράσιμο Ευαγγελάτο. Θεατρικά σχόλια και ειδήσεις από Ελλάδα και εξωτερικό στο «Παράρτημα».
Εικαστικά: Αρθρα (Εμμανουέλα Τρέπα και Ανδρέας Γεωργιάδης) για τις εκθέσεις «Μεταμόρφωση – Η βρετανική τέχνη της δεκαετίας του ’60» στο Ιδρυμα Γουλανδρή της Ανδρου, Λούσιαν Φρόιντ, αναδρομική του στο Μουσείο Correr της Βενετίας, Ντέιβιντ Χόκνεϊ στο Μουσείο Μπενάκη και αρκετές άλλες στο «Παράρτημα».
Βιβλίο: Κριτική από τον Π. Καρασούλο για το πολυσυζητημένο έργο του Ιρβιν Γιάλομ «Η θεραπεία του Σοπενάουερ» και από τον Κώστα Καλημέρη για τα βιβλία: Γιώργου Καράμπελα «Η θεμελιώδης παρέκκλιση – Ρομαντισμός και Διαφωτισμός στον 21ο αιώνα», Θωμά Κοροβίνη «Οι Ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας» και Βασίλη Καραποστόλη «Χορεύοντας μόνη της». «Προτάσεις» για άλλα βιβλία στη σχετική σελίδα και μαχητικά σχόλια για τα εκδοτικά μας πράγματα στο «Παράρτημα».
«Η συνέντευξη του μήνα»: Στη μόνιμη αυτή σελίδα ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός μιλάει για τα αποτελέσματα που είχε η μέχρι σήμερα δουλειά του ως υπευθύνου στην «Πειραματική Σκηνή» του Εθνικού Θεάτρου, η οποία φέτος μεταστεγάζεται, καθώς και για το έργο που επιτελέστηκε στο «Εργαστήριο Σκηνοθεσίας και Υποκριτικής» το οποίο λειτούργησε για τρία χρόνια στην Πειραματική, έργο που κινδυνεύει να διακοπεί διά παντός.
Ταξίδι: Ο Κώστας Λουκόπουλος γράφει για τους ιταλικούς Δολομίτες.
Απόψεις: Σχόλια για επίκαιρα ζητήματα από τους Ανταίο Χρυσοστομίδη, Κοσμά Βίδο, Μαργαρίτα Μυτιληναίου και Σ. Βλαχογιάννη.
Επταήμερο: Είναι η «ατζέντα» που σε ενημερώνει με σύντομα κείμενα και φωτογραφίες για τις εκδηλώσεις των ημερών (επιμέλεια Βιβή Γερολυμάτου).
«Προ-» ονομάζεται, τέλος, μια ξεχωριστή ενότητα άρθρων όπου παρουσιάζονται πράγματα που πρόκειται να συμβούν: Προ-δημοσιεύσεις βιβλίων (εδώ: Πρίμο Λέβι «Τα τελευταία Χριστούγεννα του πολέμου» και Jean-Pierre Luminet «Το ραντεβού της Αφροδίτης»), Προ-βολές ταινιών ή βίντεο (εδώ, Λικ Ζακέ «Το ταξίδι του αυτοκράτορα» και Μάικλ Μπέι «Το νησί» από τον Γ. Παπαδογιάννη), Προ-ακροάσεις δίσκων κ.ο.κ.
«Εχουμε σκοπό στο εξάμηνο που ακολουθεί να αναπτύξουμε το περιοδικό εξαντλώντας τις δυνατότητες που παρέχει το Διαδίκτυο. Θα το εμπλουτίσουμε δηλαδή με βίντεο και με ήχο, ώστε να παρέχει μια όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη εικόνα των πραγμάτων ιδίως που πρόκειται να συμβούν», λέει ο κ. Καρασούλος.
Μεγάλη ανταπόκριση
Είναι άλλωστε ποικίλες οι δυνατότητες που προσφέρει το Διαδίκτυο: «Σκεφτείτε ότι θα μπορούμε να κρατάμε αρχειοθετημένα και στη διάθεση ανά πάσα στιγμή όποιου τα ζητήσει όλα τα προηγούμενα τεύχη του περιοδικού. Μπορείς να αναζητήσεις οτιδήποτε, σ’ οποιοδήποτε τεύχος. Ηδη πολλοί αναγνώστες έχουν αποθηκεύσει κείμενα του «τεύχους 0». Το ξέρουμε, γιατί έχουμε τη δυνατότητα να βλέπουμε όλα τα σχετικά στοιχεία – πόσοι μπαίνουν, από ποια περιοχή, τι διαβάζουν, τι αποθηκεύουν κ.λπ.»
Περίμεναν, αλήθεια, αυτή την ανταπόκριση; «Οχι, και μας ξάφνιασε πολύ. Διότι εκδόθηκε χωρίς καμιά δημοσιότητα και μάλιστα μέσα στο καλοκαίρι. Ηταν απροσδόκητο και το πλήθος των αναγνωστών, που έχουν ξεπεράσει τους 50.000, αλλά και το ότι διαβάζεται σε Αμερική, Τουρκία, Αυστραλία, Γερμανία κ.ά. Προφανώς πήγε από στόμα σε στόμα. Και μας ενθαρρύνουν πάρα πολύ για να συνεχίσουμε τα καλά λόγια που ακούμε ή που μας γράφουν με e-mail οι αναγνώστες».