Το 1988 οι Αθηναίοι είχαν ένα αγαπημένο θέμα συζήτησης: τον «Δρομέα» του Κώστα Βαρώτσου. Το τεράστιο γλυπτό που τοποθετήθηκε στην Ομόνοια και δημιούργησε αυτόματα τη διάθεση να ασχοληθούμε ξανά με ένα ζήτημα που είχαμε εντελώς ξεχάσει, την αισθητική του δημόσιου χώρου. Δεκαεπτά χρόνια αργότερα ο γλύπτης έχει φτάσει σε καλλιτεχνική ωριμότητα, με δεκάδες εκθέσεις στο ενεργητικό του και έργα σε διάφορες χώρες του κόσμου. Το 2005 ήταν ίσως η καταλληλότερη στιγμή για να κάνει μια παύση και να εξετάσει την μέχρι τώρα πορεία του.
Παραγωγικότατος
Αυτόν τον ρόλο εξυπηρετεί το καλαίσθητο λεύκωμα «Varotsos» των εκδόσεων Futura του Μιχάλη Παπαρούνη, (με χορηγό την εταιρεία Pernod Ricard) το οποίο παρουσιάστηκε προχθές στο μουσείο Μπενάκη. Μέσα στις 320 σελίδες του, υπάρχουν κείμενα για τη δουλειά του καλλιτέχνη υπογεγραμμένα από διευθυντές μουσείων, κριτικούς τέχνης και πανεπιστημιακούς, καθώς και φωτογραφίες των δημιουργιών του στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπήρξε και συνεχίζει να είναι παραγωγικότατος: 30 γλυπτά μνημειακών διαστάσεων και 115 ατομικές και ομαδικές εκθέσεις από την αρχή της καριέρας του μέχρι σήμερα.
«Οταν είδα το βιβλίο με όλα τα έργα μου μαζεμένα, μου ήρθαν αυτόματα στο μυαλό οι περιπέτειες που πέρασα για να τα φτιάξω και να τα εγκαταστήσω. Οι χιονοθύελλες στα Απένινα Ορη, η ζημιά που έπαθαν οι «Ορίζοντες» στη Βενετία. Το ταξίδι μου ήταν μοναχικό, αλλά το χάρηκα. Δεν θα τα είχα κάνει όλα αυτά αν δεν υπήρχαν σημαντικοί άνθρωποι που μου έδειξαν εμπιστοσύνη», εξηγούσε ο γλύπτης στους δημοσιογράφους. Προσγειωμένος και φιλοσοφημένος, ο Βαρώτσος δεν εξέφρασε κανένα παράπονο επειδή πολλά από τα γλυπτά του έχουν μετακινηθεί από την αρχική τους θέση: «H αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα τα έργα μου έχουν μια κινητικότητα», απάντησε με χιούμορ, ενώ αναφέρθηκε και στη στήριξη που είχε από την τοπική αυτοδιοίκηση για να υλοποιήσει πολλά από τα έργα του στην πατρίδα μας.
Ενταξη στο περιβάλλον
Καυστικά ήταν και πολλά άλλα σχόλια που έκανε με αφορμή τις ερωτήσεις για τη διαχείριση του δημόσιου χώρου στην Ελλάδα. Αν και είναι μέλος της εικαστικής επιτροπής του Δήμου Αθηναίων δεν μάσησε τα λόγια του για τους πολιτικούς: «Το κράτος δεν πρέπει να ανακατεύεται με τον πολιτισμό. Δεν παράγει το κράτος πολιτισμό, αλλά καλείται να τον αντιληφθεί και να τον εκφράσει. Τα προηγούμενα χρόνια είχαμε το εξής παράδοξο: οι πολιτικοί αυτοπροσδιορίζονταν ως πολιτισμικό φαινόμενο και ως έργο τέχνης».
Σύμφωνα με τον Βαρώτσο αυτό που έχει τεράστια σημασία όταν επεμβαίνει στον δημόσιο χώρο είναι να εκφράσει τις ανάγκες των ανθρώπων που τον χρησιμοποιούν και να σεβαστεί την ιστορία και το φυσικό περιβάλλον: «H πολιτισμική πρόταση πρέπει να προκύψει από εκεί και όχι να πάει ο αρχιτέκτονας ή ο καλλιτέχνης να τοποθετήσει την “άποψή” του».