Στους Γερμανούς δεν ταιριάζει η αδυναμία ούτε ο φόβος. Τουλάχιστον δεν δείχνουν να φοβούνται. Τις περισσότερες φορές τολμούν, ίσως μάλιστα πέραν του δέοντος, για να αποδειχθεί εκ των υστέρων ότι ακόμη και σε στιγμές απόλυτης απελπισίας ή αδιεξόδου, βρίσκουν τη δύναμη να συσπειρώνονται πίσω από μεγάλους πολιτικούς ηγέτες, με την πεποίθηση ότι θα περάσουν χωρίς καν να βραχούν στην αντίπερα όχθη. Οταν αναφερόμαστε στους Γερμανούς, αυτομάτως ο ορθολογικός νους τους συνδέει με τη ναζιστική περίοδο. Τη χιτλερική βαρβαρότητα, τον γερμανικό εθνικισμό. Τις εκατόμβες των νεκρών, τα κολαστήρια των στρατοπέδων. Διαγράφει άθελά του τον Οτο φον Βίσμαρκ, το αρχιτεκτόνημα του Βερολίνου, τον ρόλο του γερμανικού κράτους στα πρώτα χρόνια της ΕΟΚ, τη μοναδική οικονομική άνθηση. Διαγράφει τον Μπρεχτ, τον Καντ, τον Σοπενάουερ, το Νίτσε και τον Χάμπερμας, τους πνευματικούς ανθρώπους της Γερμανίας που ο καθένας στον τομέα του διαμόρφωσαν σημαντικές σχολές σκέψης και φιλοσοφίας, αφήνοντας βαρύ καταπίστευμα στις επόμενες γενιές. Αλλά έτσι είναι ο άνθρωπος. Κρατάει επιλεκτικά στη μνήμη του τα δυσάρεστα και πολλές φορές είναι άδικος, όταν αρνείται να διακρίνει μέσα από τις γραμμές της ειδησεογραφίας αυτό το «κάτι» που κάνει ένα λαό να αξίζει προσοχής.
Ηταν λοιπόν ο Κόνραντ Αντενάουερ αυτός που λίγο μετά τη συντριβή της Γερμανίας στον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν Βερολίνο και Δρέσδη είχαν ισοπεδωθεί από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς, ανέλαβε να βγάλει τη χώρα από την ντροπή και την οικονομική καταστροφή. Αν θυμάστε, ήταν ο Αντενάουερ εκείνος που ζήτησε από τους Γερμανούς να εργαστούν αμισθί μία ή δύο ώρες παραπάνω την ημέρα, προκειμένου να σφηρηλατηθεί πάνω στο αμόνι της επιμονής το οικονομικό και κοινωνικό θαύμα, το οποίο όλη η Ευρώπη χειροκρότησε εκ των υστέρων.
Χρειάστηκαν, ωστόσο, χρόνια πολλά και νερό στον μύλο της λήθης και της μνήμης για να εμφανιστεί προς τα έξω ένας λαός απαλλαγμένος από τις ενοχές του. Χρειάστηκε να γραφτούν βιβλία από σημαντικούς συγγραφείς, όπως ο Γκύντερ Γκρας, επιστρατεύθηκαν θεατρικά έργα και κινηματογραφικές ταινίες και ακόμη και σήμερα, ψήγματα αυτών των ενοχών εξακολουθούν να σκαλίζουν το ρουθούνι της εκάστοτε εξουσίας. Ωστόσο, το αποκορύφωμα της εξωστρέφειας που πέτυχε η Γερμανία, ύστερα από δεκαετίες σκληρής δουλειάς αποτυπώθηκε στη μοναδικής ιστορικής αξίας φωτογραφία, όπου ο Χελμουτ Κολ και ο Φρανσουά Μιτεράν εμφανίζονται πιασμένοι χέρι χέρι, σε ένδειξη συμφιλίωσης δύο λαών που πολέμησαν ο ένας εναντίον του άλλου.
Σήμερα, η Γερμανία, έτσι όπως διαμορφώθηκε μέσα από τα λάθη και τις παραλείψεις της, τον σεβασμό προς το διεθνές δίκαιο και τη διεθνή πολιτική ηθική, επανέρχεται στο προσκήνιο, με αφορμή τις γενικές εκλογές. Οι εκλογές σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν έχουν πλέον τη γοητεία που είχαν παλιότερα, δεδομένου ότι οι σημαντικές πολιτικές διαχωριστικές γραμμές έχουν εκλείψει κι ένα μεγάλο κομμάτι της διαχείρισης έχει περάσει στα χέρια των γραφειοκρατικών Βρυξελλών. Η σημερινή εκλογική αναμέτρηση στη Γερμανία, ωστόσο, συνοδεύεται από ένα πολύ διαφορετικό προβληματισμό, που συνάδει με τις παγκόσμιες μεταλλάξεις. Για πρώτη φορά διακυβεύεται η ισορροπία ενός πολιτικού συστήματος που στηρίχτηκε στην ευημερία των αριθμών και στην ευημερία των ανθρώπων. Διακυβεύεται η διατήρηση ή η αποδόμηση του προτύπου του κοινωνικού κράτους, που ωστόσο δημιούργησε ορδές «εφησυχασμένων» ανέργων. Διακυβεύεται και η προσφιλής δημιουργική λογιστική. Διακυβεύεται το στάτους της Γερμανίας στην παγκόσμια στρατόσφαιρα, καθώς θα χρειαστεί να περιμένουμε ώς αργά το βράδυ για να δούμε αν τελικά το Βερολίνο θα συνεχίσει να καυτηριάζει την πολιτική του Μπους, θυσιάζοντας τη φιλοσοφία του ατλαντισμού, αν θα συνεχίσει να διεκδικεί μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αν θα κοντραριστεί προκλητικά με την Τουρκία, παρά τις τελευταίες συμφωνίες κι αν, τέλος, θα γίνει ο «δούρειος ίππος» για το πέρασμα της Ρωσίας στην Ευρ. Ενωση.
Τον Γκέρχαντ Σρέντερ, τον ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών, τον γνωρίζουν και οι πέτρες. Λένε ότι όποια πόρτα κι αν ανοίξεις σε γερμανικό σπίτι, είτε θα τον λιβανίζουν είτε θα τον υβρίζουν. Εν πάση περιπτώσει, είναι γνωστός ο τρόπος διακυβέρνησης, το επικοινωνιακό του ταλέντο, η γοητεία του, η συναισθηματική αστάθεια, τα τρικ που χρησιμοποιεί για να γίνεται αρεστός. Απέναντί του έχει την Αγκελα Μέρκελ. Φυσικά υπάρχει και ο πολυμήχανος σύγχρονος Οδυσσέας, ο Οσκαρ Λαφοντέν, ο οποίος, αφού αποσπάστηκε από τους Σοσιαλδημοκράτες, ίδρυσε αιφνιδίως ένα αριστερό πολιτικό κόμμα, με «υποτελείς» του τον πρώην κομμουνιστή ηγέτη της Ανατολικής Γερμανίας Γκ. Γκίζι και κάποιους άλλους ήσσονος σημασίας πολιτικούς. Θα παίξει κάποιον υπόγειο ρόλο; Δεν είναι τυχαίος ο τίτλος άρθρου του έγκυρου γερμανικού περιοδικού «Σπήγκελ» την περασμένη Δευτέρα «Καγκελάριος ελέω Λαφοντέν»;
Τα φώτα της δημοσιότητας, όμως, είναι ακινητοποιημένα πάνω στην Μέρκελ. Οι «Φαινάνσιαλ Τάιμς» μίλησαν με τον δάσκαλό της στα Μαθηματικά. «Ηταν τουλάχιστον τρία χρόνια μπροστά από τους συμμαθητές της», λέει ο Χανς Ούλριχ Μπίσκοου, «και παράλληλα πολύ καλή στα αφαιρετικά προβλήματα και πολύ αναλυτική. Δούλευε πάνω στο πρόβλημα, αρχίζοντας από το αποτέλεσμα πριν επεξεργαστεί τον τρόπο που θα έφτανε στη λύση. Είναι μια ικανότητα που την έχουν λίγοι άνθρωποι, πιστεύω. Ηταν μάλλον φιλόδοξο κορίτσι στα 13 της χρόνια, αλλά όχι με παθολογικό τρόπο. Και φυσικά, απολιτική. Οχι, δεν ήταν εντελώς αδιάφορη, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ ότι είχε ηγετικά στοιχεία πάνω της, τουλάχιστον εκείνο τον καιρό». Και είναι αλήθεια ότι η κυρία Μέρκελ εισήλθε με μεγάλη καθυστέρηση στην πολιτική και περίπου ως αουτσάιντερ.
Σήμερα, η μεταμορφωμένη από κάθε άποψη Αγκελα Μέρκελ διατηρεί στενούς δεσμούς με τους μεγάλους Γερμανούς επιχειρηματίες, οι οποίοι μάλιστα δηλώνουν εντυπωσιασμένοι από τη συνολική της παρουσία και πίνουν πλέον νερό στο όνομά της. «Ποτέ δεν σου κάνει την έξυπνη», λέει ο πρόεδρος της Goldman Sachs. «Οι συναντήσεις μαζί της έχουν ένα σκοπό. Θέλει να μάθει και να καταλάβει». Ωστόσο, υπάρχουν κι εκείνοι που την αντιπαθούν μέχρις εσχάτων. Κι ενώ αντιλαμβάνονται ότι ο Σρέντερ τείνει να εξελιχθεί σ’ ένα βελτιωμένο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, δεν συγχωρούν την Μέρκελ για το γεγονός ότι επέλεξε τον Πολ Κίρχοφ ως μέλλοντα υπουργό Οικονομικών. Η αριστερή εφημερίδα Tageszeitung, μάλιστα, είχε πρωτοσέλιδη φωτογραφία του βαμπίρ Nosferatu με την εξής λεζάντα: «Κίρχοφ, μια συμφωνία τρόμου. Ο σκοτεινός λόρδος ο οποίος επιβάλλει τον ενιαίο φόρο εισοδήματος και προσφέρει σχέδιο συνταξιοδότησης που κάνει το αίμα να πετάγεται από τις φλέβες των ηλικιωμένων. Μήπως ο Κίρχοφ είναι ο άγγελος του θανάτου για τους συντηρητικούς;» διερωτάται η εφημερίδα.
Ο κυρίαρχος γερμανικός λαός θα επιλέξει τον ηγέτη που του αξίζει. Ωστόσο, οι κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται γύρω μας, η μετατόπιση του πεδίου βάρους της πολιτικής προς Ανατολάς, η αλλαγή προτεραιοτήτων στη διεθνή πολιτική, κυρίως όμως οι οικονομικές ανατραπές, επιβάλλουν μια διαφορετική ατένιση, μακριά από μικρόκοσμους, ψευδοδιλήμματα και επιφανειακές προσεγγίσεις. Οι πολιτικοί, συνήθως, αυτοπροβάλλονται ως σωτήρες, αλλά είναι οι λαοί αυτοί που οφείλουν να διακρίνουν τα ψιλά γράμματα των συμβολαίων. Αλλωστε, ο σιδηρούς καγκελάριος Βίσμαρκ έλεγε ότι τα μεγαλύτερα ψέματα λέγονται πριν από τις εκλογές, κατά τον πολεμο και μετά το κυνήγι.