O Λόρενς Ντάρελ στην Καλαμάτα
Συχνά προσπερνούμε τις αυτοεκδόσεις· κι έχουμε μεγάλο άδικο. Γιατί μερικές από αυτές, ιδίως της περιφέρειας, αναδεικνύουν σημαντικές στιγμές της ιστορίας όχι μόνο του τόπου τους, αλλά και άλλων προσώπων που συνέδεσαν τη ζωή τους με τον κάθε τόπο, φωτίζοντας και συμπληρώνοντας βιογραφίες και βιβλιογραφικά κενά.
Τέτοια περίπτωση είναι το βιβλίο του Νίκου Ζερβή, που όπως είδα στο σύντομο βιογραφικό του, έχει εκδώσει πολλά βιβλία για την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Καλαμάτας.
Εντελώς τυχαία μού περιήλθε η αυτοέκδοσή του «O Lawrence Durrell στην Καλαμάτα (Σεπτέμβριος 1940 – Απρίλιος 1941)» στις σελίδες του οποίου με λεπτομέρειες, αλλά και με ντοκουμέντα περιγράφεται η ολιγόμηνη διαμονή του Αγγλου συγγραφέα στην Πελοπόννησο, αλλά και την ιστορία των ξένων μορφωτικών ιδρυμάτων στον τόπο μας.
Η ύπαρξη γαλλικού, αλλά κυρίως γερμανικού σχολείου στην πρωτεύουσα της Μεσσηνίας δεν άφησε αδιάφορο το Βρετανικό Συμβούλιο που αποφάσισε να ιδρύσει στην Καλαμάτα αγγλικό σχολείο, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε ο Λόρενς Ντάρελ. «Αφίκετο χθες εις την πόλιν μας ο Αγγλος κ. Λώρενς Ντάρελλ μετά της κυρίας του προκειμένου να επιβλέψη εις την οργάνωσιν και λειτουργίαν του ιδρυθέντος εν τη πόλει μας παραρτήματος Ινστιτούτου Αγγλικών Σπουδών Αθηνών. Τόσον ο κ. Ντάρελλ όσο και η σύζυγός του θα διδάσκουν την Αγγλικην γλώσσαν με ευθυνά δίδακτρα» έγραφε η εφημερίδα «Θάρρος» στις 21 Σεπτεμβρίου 1940. Εναν μόλις μήνα πριν η Ελλάδα μπει στο B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Νίκος Ζερβής έκανε με επαγγελματική ευσυνειδησία τη δουλειά ενός ιστοριοδίφη και παραθέτει φωτογραφίες, έγγραφα, επιστολές, δημοσιεύματα εφημερίδων, αλλά και μαρτυρίες όσων συναναστράφηκαν με τον Ντάρελ. «Εδώ είχαμε πολλούς επισκέπτες, αλλά χωρίς βόμβες, πράγμα περίεργο, επειδή η Καλαμάτα είναι μάλλον σημαντική. O κόσμος είναι πολύ εξαγριωμένος και σκληρός – οι χωρικοί. Εννοώ τους Μανιάτες. Θέλουν να πολεμήσουν τώρα με τη Γερμανία μόνοι τους χωρίς βοήθεια», έγραφε τον Νοέμβριο του ’40 στον Γιώργο Σεφέρη.
Το βιβλίο του Νίκου Ζερβή είναι ένα πλήρες χρονικό από τη παραμονή του συγγραφέα του «Αλεξανδρινού κουαρτέτου» στην Καλαμάτα. Βιβλία που συνήθως μένουν στα όρια της περιφέρειάς τους και χάνονται έτσι τα πολύτιμα στοιχεία που συγκεντρώνουν.