H σημασία της μεταμφίεσης

2' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ορέστης Ηλιανός: Το Ινστιτούτο». Εκδόσεις Χρήστος E. Δαρδανός, 2005, σελ. 128.

Το πρόβλημα του Φαίνεσθαι και του Είναι σχετίζεται με το νόημα και τη σημασία της Μεταμφίεσης που χρησιμοποιείται πάντοτε για κοινωνικοπολιτικούς λόγους. O εαυτός εμφανίζεται ως Αλλος σαν αντίδραση με ό,τι τον έχει «κατασκευάσει» το όποιο σύστημα. H εξουσία επιχειρεί να παρουσιάσει μια άλλη πραγματικότητα ώστε συσκοτίζοντας την οπτική του πολίτη να του δημιουργήσει την ψευδαίσθηση μιας πλασματικής «ευτυχίας».

«Ευδαιμονική» καθημερινότητα

Η μάσκα, το προσωπείο γενικότερα, είναι σύμβολο, υπό ευρεία έννοια, αναρχικών προδιαγραφών – και πολλαπλών αναγνώσεων. Αρχικά δηλώνει σχεδόν επιθετικά την αντίθεσή της και στο «φαίνεσθαι» και στο «είναι» καταθέτοντας το «θέλω-επιλέγω». Ειδικότερα, ωστόσο, η εξουσιαστική φιλοσοφία τη χρησιμοποιεί για απόκρυψη της αλήθειας και υπόγειας χειραφέτησης του πολίτη, καθηλώνοντάς τον εντέχνως σε μια ανύπαρκτη «ευδαιμονική» καθημερινότητα.

Ο Ορέστης Ηλιανός (γενν. 1950) επιλέγει τη δεύτερη ιδεολογικά εκδοχή πάνω στην οποία και οικοδομεί το ενδιαφέρον, ευσύνοπτον μυθιστόρημά του. O Μανού, ο κεντρικός ήρωάς του, ο πρώτος άνθρωπος, σύμφωνα με την ινδική μυθολογία, ξυπνά στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου μιας άγνωστης Πόλης, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει ένα επιβλητικό Ινστιτούτο Ειδικών Ερευνών, με απώλεια μνήμης. Δεν θυμάται ποιος είναι ούτε από πού προέρχεται και πρέπει να ανακαλύψει τον «άλλο», που ενυπάρχει στο εσωτερικό του. «Αλλη», όμως είναι και η πραγματική Πόλη που υποκρύπτεται κάτω από τη φαντασμαγορική μεταμφίεσή της. Στη δύσκολη, επίπονη αλλά και επικίνδυνη πορεία προς την αυτογνωσία και την αποκάλυψη, θα τον βοηθήσει η Αλίθια (ο συγγραφέας «παίζει» με τα σύμβολα και τις έννοιές τους, προκειμένου να καταστήσει πλέον ευθύβολο τον μύθο του – και το μήνυμά του). Οταν ο ολοκληρωτισμός εμφανιστεί απεκδυμένος τα απατηλά ψιμύθιά του και την εικονική σκευή του, τότε ο καθείς πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του και να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του και τη σχέση του με τον «άλλο» και τη ζωή.

Με έναν ενεργό, άμεσο, εντυπωσιακό μύθο, η καταγωγή του οποίου πρέπει να αναζητηθεί στο «Κυλήστε δάκρυά μου, είπε ο αστυνομικός» 1974, του Φίλιπ Ντικ, ο O. H. θίγει παράλληλα το πρόβλημα της ταυτότητας, της μνήμης, του φανατισμού, του εθνικισμού, της συνεχώς μεταλλασσόμενης πραγματικότητας. Στο πρόσωπο του ήρωά του σχεδιάζονται οι φοβίες, τα άγχη και ο παραλογισμός ενίοτε του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος βιώνοντας μια ατμόσφαιρα απειλής και αδιεξόδου αισθάνεται άβουλο, κατευθυνόμενο πιόνι σε ένα σκοτεινό παιχνίδι εξουσίας.

Μοντέρνος ολοκληρωτισμός

Με εικόνες και σκηνές εφιαλτικά παράλογες, έως και εξωλογικές, που αντλούνται από τη φανταστική αντιουτοπική μυθολογία, ο O. H. σχολιάζει εύστοχα το αίνιγμα της νέας τάξης πραγμάτων και το κλίμα του μοντέρνου ολοκληρωτισμού.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή