Την ιδέα για την «μεταφορά» της Χερσονήσου του Αθω στο Ελσίνκι καθώς και την ευθύνη της διοργάνωσης είχε ο διευθυντής του Art Museum Tennis Palace κ. Μπερντ Αρέλ. Ορθόδοξος ο ίδιος -βαφτίστηκε Ορθόδοξος Χριστιανός με το όνομα Τρύφων- ξεκίνησε την προσπάθεια πριν από τρία περίπου χρόνια. Επιδίωξή του εξ αρχής, διευκρινίζει, ήταν να αποδώσει την πνευματική διάσταση της μοναστικής πολιτείας στην πολυετή της ιστορία μέσα από τα ιερά κειμήλια και τα αγιορειτικά αντικείμενα.
– Γιατί η Φινλανδία όπου κυριαρχεί ο λουθηρανισμός «στρέφεται» στην Ορθοδοξία;
– Η εκθεση αυτή μ’ ενδιαφέρει κατ’ αρχήν γιατί είμαι ορθόδοξος. Με την ευκαιρία όμως της Ευρωπαϊκής Προεδρίας είναι ένας τρόπος να αναδείξουμε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Φινλανδία, η οποία ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αποτελεί μια επίσημη θρησκεία του κράτους -η μοναδική μαζί με την Ελλάδα και την Κύπρο από τις χώρες της Ε.Ε.- μολονότι το 95% είναι λουθηρανοί και οι καθολικοί ακόμη λιγότεροι από τους Ορθόδοξους, καθώς αριθμούν μόλις 2.500 πιστούς. Εκείνο που παραμένει άγνωστο επίσης είναι ότι οι ρίζες της Ορθοδοξίας στη Φινλανδία ανάγονται στα βυζαντινά χρόνια, καθώς το μοναστήρι του Βάλαμο ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα από τον ελληνικής καταγωγής μοναχό Σέργιο.
– Η έκθεση, πέρα από ένα εικαστικό γεγονός, αποτελεί μαρτυρία μιας ζωντανής και λειτουργικής κοινωνίας. Πώς θα αναδείξετε την πνευματική της διάσταση;
– Στόχος μας είναι να εξηγήσουμε πώς είναι να ζει κανείς στο Αγιον Ορος, για ποιον λόγο έχει επιλέξει τη μοναχική ζωή, ποια είναι η έννοια να ζεις ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Πρωτίστως θα ταξιδέψουμε τον επισκέπτη στην Χερσόνησο του Αθω μέσα από την μακραίωνη ιστορία με μουσειακή όραση. Χάρτες, φωτογραφίες θα πληροφορούν το κοινό για την ιδιότυπη κοινωνία των μοναχών που αναπτύχθηκε και διατηρήθηκε σ’ αυτήν τη γωνιά της γης επί δέκα και πλέον αιώνες. Δεν θα παρουσιάσουμε τα ιερά κειμήλια ως αρχαιολογικούς θησαυρούς, αλλά επειδή αντιπροσωπεύουν μιαν ιδεολογία, για να επισημάνουμε ότι τα αντικείμενα είναι πολύτιμα επειδή κρύβουν μέσα τους την πνευματικότητα.
– Η έκθεση «Θησαυροί του Αγίου Ορους» στη Θεσσαλονίκη έδωσε, εκτός των άλλων, μια εικόνα του καθημερινού βίου. Ποια θα είναι η διαφορά της έκθεσης στο Ελσίνκι από εκείνην του 1997;
– Δεν θα αντιγράψουμε την έκθεση της Θεσσαλονίκης αλλά θα επικεντρώσουμε στον καθημερινό βίο που έχει άμεση σχέση με την πνευματικότητα. Δεν θα είναι μια αρχαιολογική έκθεση που αφορά την ιστορία της τέχνης στο Αγιον Ορος αλλά μια ειδική έκθεση καθαρά για την πνευματικότητα του Αγίου Ορους μέσα από την οποία θα δείξουμε μία από τις παλαιότερες δημοκρατίες στον κόσμο. Τον τρόπο, δηλαδή, με τον οποίο συμβίωναν πάντα διαφορετικής εθνικότητας άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο με βάση μόνο την κοινή τους θρησκεία.
– Ποιος θα είναι ο τίτλος της έκθεσης;
– Δεν έχουμε ακόμη καταλήξει σ’ αυτόν. Το πιθανότερο είναι να έχει σχέση με αγγέλους.
– Η απόφαση για την έκθεση της Θεσσαλονίκης χαρακτηρίστηκε «ιστορική». Πώς αξιολογείτε τη βούληση της Ιεράς Κοινότητας να συναινέσει για μια δεύτερη «έξοδο» και μάλιστα εκτός συνόρων;
– Μόνον ως θαύμα μπορώ να αποδώσω την πράξη των πατέρων να εγκρίνουν την έξοδο και τη μεταφορά πολύτιμων κειμηλίων από την κιβωτό της Ορθοδοξίας. Κι απορώ γιατί ο Θεός επέλεξε να κάνει αυτό το θαύμα σ’ εμάς.