Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Πίτερ Μπρουκ μόλις μπήκε στην αίθουσα Θάλεια του ξενοδοχείου Χίλτον για τη συνέντευξη Τύπου, με αφορμή την παράσταση «O Σίζουε Μπάνζι πέθανε», ήταν να πάρει την καρέκλα που προοριζόταν για εκείνον στο πάνελ και να τη φέρει μπροστά από το μακρόστενο τραπέζι, έτσι ώστε να βρίσκεται πιο κοντά στους δημοσιογράφους. «Θέλω περισσότερη αμεσότητα, να είμαστε μια παρέα», είπε.
Οργή κατά δήμου
Ο κορυφαίος σκηνοθέτης βρέθηκε στη χώρα μας εν όψει των προετοιμασιών για το ανέβασμα του έργου των Ατόλ Φούγκαρντ, Τζον Κάνι και Γουίνστον Ντσόνα, στο θέατρο Ιλίσια-Ντενίση, από την 1 έως τις 4 Ιουνίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Θέατρο πέρα από τα όρια», που διοργανώνει η Αττική Πολιτιστική Εταιρεία.
Πράγματι, δημιουργήθηκε μια ζεστή ατμόσφαιρα, αλλά με το που ξεκίνησε η συνέντευξη Τύπου είδαμε έναν οργισμένο Πίτερ Μπρουκ να καταγγέλλει τον δήμο Πετρούπολης. Κι αυτό, διότι οι συντελεστές της παράστασης «Τιέρνο Μποκάρ», που ανέβασε ο Π. Μπρουκ στην Πετρούπολη πριν από ένα χρόνο, παραμένουν απλήρωτοι. Οπως δήλωσαν οι υπεύθυνοι της Αττικής Πολιτιστικής Εταιρείας: «Υποτίθεται ότι οι πληρωμές θα γίνονταν περί τα τέλη Οκτωβρίου, με βάση τα συμβόλαια που έγιναν, και το χρέος ανέρχεται στις 70.000 ευρώ. Μας έχουν γεμίσει υποσχέσεις».
«Είναι σκάνδαλο…»
Ο ίδιος ο Π. Μπρουκ διευκρίνισε: «Δουλεύω στο θέατρο περισσότερα από 50 χρόνια και αυτή είναι μια εμπειρία πρωτόγνωρη. Είναι σκάνδαλο να σε προσκαλεί κάποιος να παίξεις στην πόλη του, και μάλιστα με πολλή θέρμη, και μετά να μη σε πληρώνει. Είμαι σοκαρισμένος· οι άνθρωποι που δούλεψαν γι’ αυτή την παράσταση παραμένουν απλήρωτοι. Εχετε αυτή τη θαυμάσια τραγική παράδοση στην Ελλάδα – αλλά και την κωμική: έναν σοσιαλιστή δήμαρχο, ο οποίος δεν πληρώνει τους εργαζόμενους».
Οσον αφορά τη φετινή παράσταση, ο Π. Μπρουκ ξεκίνησε μιλώντας για την πανάρχαια ανθρωπιστική παράδοση της Νοτίου Αφρικής και για το Γιοχάνεσμπουργκ, ως πόλη που θυμίζει τη Νέα Υόρκη ή το Σικάγο, με την τεράστια διαφορά ότι περιβάλλεται από τα γκέτο που επί απαρτχάιντ ονομάζονταν «townships».
«H λευκή μειονότητα κατέστησε αδύνατο το θέατρο για τον μαύρο πληθυσμό», εξήγησε ο Π. Μπρουκ. «Για τους Αφρικανούς, θέατρο ήταν η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων: με κινήσεις του σώματος, χειρονομίες, φωνές. Ετσι γεννήθηκε το township theatre. Το συγκεκριμένο έργο είναι η ιστορία ενός ανθρώπου του οποίου η ταυτότητα και η επιβίωση εξαρτώνται από ένα κομμάτι χαρτί: το πάσο που τον υποχρεώνουν οι Αρχές του απαρτχάιντ να φέρει πάνω του. Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο αντιμετωπίζουν μια παρόμοια κατάσταση».
Τέχνη του ψεύδους
Ο Π. Μπρουκ τόνισε ότι «οι Νοτιοαφρικανοί, ακόμα και στις πιο φρικτές στιγμές τους, γελούν. Κι όπως είπαμε, θέατρο δεν είναι μόνο η τραγωδία αλλά και η κωμωδία. Τι σημαίνει αυτό; Οτι η αλήθεια είναι καλά κρυμμένη κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Και η αλήθεια συνίσταται από τις αντιφάσεις της ζωής. Γι’ αυτό αποστρέφομαι την πολιτική: είναι η τέχνη του ψεύδεσθαι».
Ταυτόχρονα, σε μια εποχή με έντονες πολιτικές φορτίσεις σαν τη δική μας, ο Π. Μπρουκ διευκρίνισε ότι «το να ισχυριστεί κανείς ότι είναι α-πολιτικός, είναι κι αυτό ένα ψέμα. Μπορεί ο πρόεδρος Μπους να είναι ο τέλειος ψεύτης, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι να κατανοείς την ανθρώπινη κατάσταση και να προσπαθείς να ζεις έντιμα μέσα σε αυτή. Πρόκειται για μια πολύ πιο βαθιά απαίτηση από εύκολα σλόγκαν του στυλ «Yankees, go home»».