Η ιεροτελεστία του κρασιού, η καλλιέργεια του αμπελιού και η οινοποίηση, οι χώροι φύλαξης και διατήρησής του, οι τρόποι σερβιρίσματος, το κρασί που είναι κατάλληλο για κάθε φαγητό, αποτελούν πλέον την ύλη πολλών βιβλίων που δεν απευθύνονται μόνο σε ειδικούς και γευσιγνώστες, αλλά σε απλούς φίλους του κρασιού και της απόλαυσης που το συνοδεύει. Την ερχόμενη Πέμπτη, η 3η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που διοργανώνει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, αφιερώνει το θεματικό της περίπτερο στο «Κρασί και άλλους γευστικούς πειρασμούς». Μια διαδρομή ανάμεσα σε οινοκαλλιέργειες, ποτήρια κολωνάτα, μποτίλιες, συζητήσεις, ταινίες και πολλά βιβλία. Ας τα ξεφυλλίσουμε.
Σύμφωνα με το βιβλίο της Γένεσης, ο πρώτος αμπελουργός και οινοποιός ήταν ο Νώε. Ηπιε χυμό σταφυλιών τον οποίο είχε αφήσει εκτεθειμένο και μέθυσε. Το βιβλίο του Δημήτρη Χατζηνικολάου «Οι δρόμοι του κρασιού» (εκδ. Explorer) ξεδιπλώνει τη μακρόχρονη και γοητευτική ιστορία του κρασιού, δίνοντας παράλληλα πρακτικές πληροφορίες, χάρτες οινοκαλλιεργειών, οινοποιεία, παραγωγούς κ.ά. «Το φως, ιδίως το ηλιακό, είναι εχθρός του κρασιού. Το κουράζει και το γερνά γρήγορα. Οι φιάλες του κρασιού πρέπει να είναι πάντα ξαπλωμένες. Διαφορετικά, ο φελλός στεγνώνει, χάνει τη στεγανότητά του, ο αέρας εισχωρεί στη φιάλη και αλλοιώνει το κρασί. Ενα «σωστό» ποτήρι κρασιού είναι κρυστάλλινο, διάφανο, άχρωμο και χωρίς σχέδια.
Στα κρασιά που φτιάχνονται από Αθήρι συνήθως μυρίζουμε τα εσπεριδοειδή. Στο Ασύρτικο αναγνωρίζουμε τους λεμονανθούς και τη φλούδα του πορτοκαλιού. Στη Βηλάνα το πράσινο μήλο»· από το βιβλίο της Μαρίας Νέτσικα «Τα μυστικά του κρασιού» (Ιανός).
Στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας, στο τμήμα της γαστρονομίας και γευσιγνωσίας, οι οινοβιβλιόφιλοι όλο και αυξάνονται. Μεγάλο μέρος του κοινού έχει στραφεί στις ατομικές καλλιέργειες και παραγωγές, είτε από χόμπι είτε από επιλογή. Οι οδηγοί καλλιέργειας αφορούν όσους έχουν το κέφι, τη διάθεση και τη γη να καλλιεργήσουν και να φτιάξουν το δικό τους κρασί.
Πολλοί αναζητούν -και μέσα από τα βιβλία- τα κρασιά που αποδεδειγμένα θεωρούνται καλά και έχουν την προτίμηση των ειδικών. Ιδιαίτερη ζήτηση έχουν οι οδηγοί κρασιών, που ξεναγούν και βαθμολογούν γαλλικά, ιταλικά και ελληνικά κρασιά, όπως ο Alpha Wine Guide, οι συνεργάτες του οποίου δοκίμασαν και βαθμολόγησαν για το 2006 1.400 κρασιά από 200 παραγωγούς. Δημοφιλή είναι επίσης τα βιβλία με συνταγές των επωνύμων, υπαρκτών προσώπων ή μυθιστορηματικών ηρώων, όπως οι πρόσφατες της Αγκάθα Κρίστι με τίτλο «Σασπένς Καραμελέ», «Οι συνταγές του Πέπε Καρβάλιο», «Η κουζίνα του Ζεράρ Ντεπαρντιέ», «Οι διανοούμενοι στην κουζίνα» κ.ά.
Κλασικό θεωρείται το βιβλίο με τα πρακτικά του συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του ’90 στη Σαντορίνη και εκδόθηκε από το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ιδρυμα ΕΤΒΑ με τίτλο «Ιστορία του ελληνικού κρασιού». Ειδικοί και επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων διατρέχουν την ιστορία του κρασιού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, μελετώντας ταυτόχρονα πώς δέθηκε η ζωή των ανθρώπων και των τόπων με το κρασί, την καλλιέργεια και την παραγωγή του. Και φυσικά στα βιβλία αναφοράς για την τελετουργία και τη φιλοσοφία της γεύσης είναι ο «Δειπνοσοφιστής» (εκδ. Ικαρος) του Χρίστου Ζουράρι, με κείμενα πρωτοδημοσιευμένα στην «Κ».
Ενας απεριόριστος κόσμος αισθητικής, γεωργικών γνώσεων, γευσιγνωσίας, ιστορίας της βιομηχανίας και του πολιτισμού χωράει σ’ ένα ποτήρι κρασί.
Η απόλαυση της γεύσης στη λογοτεχνία
Οι λογοτέχνες όλο και συχνότερα δίνουν θέση στις σελίδες τους στο κρασί και στη γευσιγνωσία, με πρώτη και αδιαμφισβήτητη τη «Λωξάνδρα» της Μαρίας Ιορδανίδου. Τα «Πριμαρόλια» της Αθηνάς Κακούρη, το «Περί ορέξεως και άλλων δεινών» της Ελένης Γιαννακάκη, οι «Επικίνδυνες μαγειρικές» του Ανδρέα Στάικου, το «Σαν νερό για ζεστή σοκολάτα» της Λάουρα Εσκιβέλ, το «Δωμάτιο παντού» του Γιάννη Ευσταθιάδη αλλά και τα αστυνομικά μυθιστορήματα του Μανουέλ Μοντελμπάν, είναι μερικές από τις σελίδες της λογοτεχνίας, όπου η απόλαυση της γεύσης έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Πάνω από 35 τίτλοι στο περίπτερο
Το θεματικό περίπτερο θα φιλοξενηθεί στο Συνεδριακό Κέντρο «Ιωάννης Βελλίδης». Στον χώρο του οι διοργανωτές της ΔΕΒΘ θα έχουν απλώσει περισσότερους από 35 τίτλους για το κρασί. Ανάμεσά τους και οι τίτλοι των οινοπαραγωγών, που εκτός από καλό κρασί φτιάχνουν και καλά βιβλία: Κτήματα Χατζημιχάλη, Μπουτάρης Οινοποιία, Κτήμα Γεροβασιλείου, Κτήμα Εύχαρις, Κτήμα Achaia Claus. Δίπλα τους μια έκθεση παλιών βιβλίων και εικαστικού υλικού, από τη συλλογή του ΕΛΙΑ, πρόσκληση σε μια γνωριμία με τους γκουρμέ άλλων εποχών. Στη διάρκεια της έκθεσης όσοι αγαπούν το κρασί, αλλά κι όσοι θέλουν να το γνωρίσουν μπορούν να μετάσχουν στα σεμινάρια γευστικής δοκιμής ελληνικών κρασιών με τη Wine Plus ή να επισκεφτούν κτήματα οινοπαραγωγών στη Βόρεια Ελλάδα. Και μ’ ένα ποτήρι κρασί στο χέρι, οι επισκέπτες θα ταξιδέψουν στην Κωνσταντινούπολη με την «Πολίτικη κουζίνα» και στον κυρίαρχο ρόλο του κρασιού στις γιορτές των Ελλήνων με το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου «Είδαν τα μάτια μας γιορτές» και σε άλλες ξένες ή ελληνικές ταινίες που αντιμετωπίζουν το κρασί σαν έργο τέχνης.