Επέτειος Σοστακόβιτς

2' 26" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ισως όταν το 1975 πέθανε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς οι αίθουσες συναυλιών στη Δύση να πίστευαν ότι ναι μεν η παρουσίαση σε έναν κύκλο των 15 Συμφωνιών του θα ήταν αξιοτίμητο έργο, θα ήταν όμως όλεθρος για το ταμείο. Φέτος, που γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννηση του συνθέτη, ο μαέστρος Βαλέρι Γκεργκίεφ παρουσιάζει όλο τον κύκλο σε συναυλίες στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη, όπου το γεγονός αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Τα διαδοχικά είδωλα

Αυτό το ενδιαφέρον άρχισε να μεγαλώνει στη Δύση μετά τον θάνατο του Σοστακόβιτς. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το έγκυρο λεξικό Γκρόουβ αφιέρωνε 12 σελίδες στον συνθέτη στην έκδοση του του 1980, ενώ στην επόμενη έκδοσή του, το 2001, 32 σελίδες. O Σοστακόβιτς δεν αντιμετωπίζεται πλέον, γράφει ο Τζορτζ Λούμις στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν», με συγκατάβαση, όπως επί κυριαρχίας του μοντερνισμού. H αλλαγή στάσης οφείλεται εν μέρει και στην επανεκτίμηση της σχέσης του με το σοβιετικό καθεστώς. Για ορισμένους, η αναζήτηση πολιτικού περιεχομένου στη μουσική του σημαίνει υποβιβασμό του επιπέδου της. H αναζήτηση κρυμμένων νοημάτων είναι υπερβολική.

Ενας κύκλος των Συμφωνιών του Σοστακόβιτς αποτελεί ξεχωριστό γεγονός. «Για τους ανθρώπους που ήρθαν, δεν ήταν απλώς μια συναυλία», είπε ο Γκεργκίεφ μετά την έναρξη του κύκλου στη Νέα Υόρκη. Ηταν το αίσθημα της αναβίωσης της Ιστορίας. O Σοστακόβιτς του Γκεργκίεφ προέρχεται από την παράδοση του μυθικού Εβκγένι Μραβίνσκι, ενός από τους μεγαλύτερους πρώτους ερμηνευτές της συμφωνικής μουσικής του Σοστακόβιτς, μαέστρου της Φιλαρμονικής του Λένινγκραντ όταν ο Γκεργκίεφ ήταν σπουδαστής εκεί. Κατά τη γνώμη του Γκεργκίεφ, η παρουσίαση και των 15 Συμφωνιών, τη μια πλάι στην άλλη, κομίζει νέες ιδέες. Πριν αναλάβει τον κύκλο, ουδέποτε είχε διευθύνει τις Συμφωνίες 2, 3, 13 και 14. Εάν όμως ο Γκεργκίεφ προβαίνει σε νέες ανακαλύψεις, τι συμβαίνει με τον απλό φιλόμουσο; Ισως να μπορεί να τον βοηθήσει η ιδέα του μαέστρου, ότι οι 6 μεσαίες Συμφωνίες αποτελούν μια ομάδα.

«Η Τέταρτη είναι η πρώτη του κολοσσιαία συμφωνία, μαλερική, αλλά πιο πέρα από τον Μάλερ. Στο τέλος νιώθεις ότι κάτι απίστευτο συνέβη», λέει ο Γκεργκίεφ που τη θεωρεί ως «αποθήκη ιδεών» για κατοπινότερες συμφωνίες, σημειώνοντας τον «χορό των σκελετών» της φασματικής 15ης, στην οποία ο Σοστακόβιτς μνημονεύει τον Ροσίνι, τον Βάγκνερ και τον εαυτό του. O συνθέτης όμως αναγκάσθηκε να την αποσύρει -πρωτοπαίχθηκε το 1961- και προχώρησε στη δημοφιλή 5η, με την οποία κέρδισε την εύνοια του σοβιετικού καθεστώτος. Εγραψε την Εβδομη με το ανήλεο εμβατήριο όταν η Ρωσία απειλούνταν από τους ναζιστές και αμέσως μετά την Ογδοη, που με την κατήφειά της δεν ήταν ακριβώς ό,τι αναμενόταν από τον Σοστακόβιτς. Ακολούθησε η Ενατη που στο κλίμα της νίκης είναι μάλλον στο κλίμα του Χάιδν.

Με βαθιές ρίζες

Η Συμφωνία αρ. 1 είναι αυτή που έφερε διεθνή φήμη στον μόλις 20χρονο Σοστακόβιτς, καθώς περιέχει θαυμάσια ποίηση και λυρισμό και δείχνει την καταγωγή του συνθέτη από τον Ανατόλι Λιάντοφ και τον Ρίμσκι-Κόρσακοφ. «Προκόφιεφ, Σοστακόβιτς, Στραβίνσκι, κανέναν τους δεν μπορείς να αποσπάσεις από τις ρωσικές ρίζες τους», καταλήγει ο Βαλέρι Γκεργκίεφ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή