Προσωπα

5' 19" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο ποιητής Ρεμπώ έγραψε τον εξής στίχο: «Μια θύελλα ανοίγει ρήγματα στους τοίχους, συντρίβει τα σύνορα των κατοικιών», θέλοντας ίσως να περιγράψει την ανάγκη που πολλές φορές αισθάνεται ο άνθρωπος να φύγει από τη δική του πραγματικότητα και να διεισδύσει σε άλλες, συνήθως διαφορετικές πραγματικότητες. Εκεί, όπου το προσωπικό του πρόβλημα, ο καημός ή ο πόνος θα μπορούσαν ευκολότερα να εξανεμιστούν, ασήμαντοι πια μέσα στην ασημαντότητα των πολλών.

Φαντάζομαι ότι αυτή τη φυγή ονειρευόταν τις υγρές νύχτες των τελευταίων καλοκαιριών η Εντιθ Ροντρίγκεζ Ράγιες πριν πάρει τη μεγάλη απόφαση να διασχίσει μαζί με το τρίχρονο αγόρι της τα σύνορα του Μεξικού και να κατευθυνθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στη λύτρωση, όπως εξομολογείται τα βράδια στις συγκρατούμενές της στη φυλακή που βρίσκεται σήμερα. Ομως το αγόρι, μεγαλωμένο με το χάδι της μάνας και μόνο, στάθηκε αδύνατον να διασχίσει την έρημο και έσβησε μπροστά στα μάτια της, στα πόδια της, τη στιγμή που ένας συνοριακός φρουρός την άρπαξε για να την πετάξει στο φορτηγό που περίμενε γι’ αυτό τον σκοπό. Κι η μάνα είδε τον ίδιο φρουρό να τυλίγει σε μια σχισμένη κουβέρτα το άψυχο κορμί του παιδιού της και να το παραδίδει στον Μεξικανό στρατιώτη που βρισκόταν από την άλλη πλευρά του συρματοπλέγματος. Και όλα αυτά στην Αριζόνα. Την Αριζόνα, που ευθύνεται για την παράνομη είσοδο του ενός τρίτου του 1,5 εκατ. παράνομων μεταναστών ετησίως, όπως ευθύνεται και για πολλούς θανάτους.

Τους τελευταίους μήνες, το θέμα της παράνομης εισόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και κυρίως του Μεξικού έχουν εκτιναχθεί στην κορυφή. Αλλες πολύ πιο σημαντικές για τους Αμερικανούς προτεραιότητες έχουν υποβαθμιστεί, προκειμένου να συζητηθεί και να δοθεί απάντηση στην υστερία που έχει καταλάβει τις αρχές, αλλά και τον απλό πολίτη απέναντι στον καινούργιο εχθρό, που όμως είναι τόσο παλιός, από… καταβολής κόσμου, τον μετανάστη.

Είναι η πρώτη φορά που επικρατεί τέτοια υστερία στις ΗΠΑ και τέτοιος πανικός. Για πρώτη φορά ξιφουλκούν με τέτοιο τρόπο Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί για την ανέγερση Τείχους και οι πολίτες της Καλιφόρνιας δυσανασχετούν ανοιχτά (κτίστε ένα τείχος, λένε και αγνοούν τις μαζικές διαδηλώσεις των Λατίνων).

Στα βιβλιοπωλεία των μεγαλουπόλεων επανεμφανίζεται το βιβλίο του Σάμιουελ Χάντινγκτον «Ποιοι είμαστε», όπου ο συγγραφέας αναλαμβάνει ρόλο Κασσάνδρας και βλέπει το λατινογενές στοιχείο ως απειλή για την αμερικανική ταυτότητα. Και φυσικά πολλαπλασιάζονται οι ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο με προτροπή για μαζικές απελάσεις. Ενας μάλιστα Αμερικανός έγραψε στο σάιτ του την περασμένη εβδομάδα: «Οχι μόνο θα δουλέψει η μαζική απέλαση, αλλά κάποιος μπορεί εύκολα να υπολογίσει και πόσο θα διαρκέσει. Αν οι Γερμανοί επί Χίτλερ χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να διώξουν 6 εκατ. Εβραίους, τότε η Αμερική θα χρειαστεί οκτώ για να απελάσει τα 12 εκατ. των ξένων, από τους οποίους οι περισσότεροι δεν μιλάνε αγγλικά και δεν έχουν ενσωματωθεί (αφομοιωθεί) στην αμερικανική κοινωνία».

Πάντως, η Αμερική θα έχει πλέον το δικό της Μεγάλο Τείχος. Την περασμένη εβδομάδα, η Γερουσία ψήφισε υπέρ της ανέγερσης τείχους υψηλής τεχνολογίας, μήκους 270 χλμ. στα αμερικανομεξικανικά σύνορα, παράλληλα με τη δημιουργία τεχνητού τείχους πολλών χιλιομέτρων από φορτηγά αυτοκίνητα. Οι επικριτές της απόφασης καταγγέλλουν τις μεγάλες εταιρείες, οι οποίες πρόκειται να ωφεληθούν από την ανέγερση του τείχους, το οποίο θα στοιχίσει 3 εκατ. δολάρια ανά μίλι. Αλλά αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Εκπληξη αποτελεί η δημιουργία ρατσιστικού υποστρώματος, στα όρια του οποίου κάποιοι κεντούν έναν άλλο πολιτιστικό καμβά, που μακροπρόθεσμα δεν αποκλείεται να αλλοιώσει τις αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Αμερική. Αυτές της πολυπολιτισμικότητας.

Πολλοί διανοούμενοι, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι, σπεύδουν να μιλήσουν για τον κίνδυνο να απολεσθεί η ταυτότητα. Μα τι σημαίνει, άραγε, ταυτότητα; Και είναι ένα ερώτημα αυτό, που ναι μεν μπορεί εύκολα να απαντηθεί από νομικούς και κοινωνιολόγους, αλλά που στην ουσία παραμένει το μεγάλο ζητούμενο. Θα είχε ενδιαφέρον να αναζητήσει κάποιος το βιβλίο «Φονικές Ταυτότητες» του Λιβανέζου συγγραφέα Αμίν Μαλούφ. Μου το πρότεινε η Βούλα Μαργαρίτη, παλιά συνάδελφος στην εφημερίδα και θα μεταφέρω μία μόνο παράγραφο, στο σημείο που ο Μαλούφ, ο οποίος απέκτησε και τη γαλλική υπηκοότητα, λέει: «Μισός Γάλλος και μισός Λιβανέζος; Κάθε άλλο. Η ταυτότητά μας δεν συντίθεται από τυπικά στοιχεία, δεν μοιράζεται σε τμήματα ή σε κλειστές ζώνες. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχω πολλές ταυτότητες. Μια και μόνη έχω, προϊόν όλων των συστατικών που δημιουργήθηκαν από μια και μοναδική «δόση», τη δόση που δεν είναι ποτέ όμοια μεταξύ δύο ανθρώπων».

Ισως έτσι να απαντήσει και ο Λατίνος μετανάστης, που μόλις έχει διασχίσει τα συρματοπλέγματα και οδεύει προς τη γη της επαγγελίας. Αλλά είναι γεγονός αποδεδειγμένο ότι οι Λατίνοι που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες αγαπούν τις πατρίδες τους και παράλληλα αισθάνονται Αμερικανοί πατριώτες. Στην πραγματικότητα, ανήκουν στην κατηγορία του σύγχρονου κοσμοπολίτη, που αποτελεί εξέλιξη ή κατάλοιπο της αγγλο-αμερικανικής και ισπανικής κουλτούρας. Προφανώς όμως, οι διαφορετικές οικονομικές συγκυρίες, η διελκυστίνδα των επιδομάτων, η επιστροφή ώς ένα βαθμό στις κλειστές κοινωνίες του παρελθόντος -όταν οι άνθρωποι ήταν θιασώτες αυτού του μοντέλου ζωής- στις πολιτείες-φρούρια και η απειλή της απώλειας μεριδίου της πίτας πυροδοτεί εξάρσεις της μορφής και του ύφους που εξαπλούνται σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα μέτρα θα αποδειχτούν ημίμετρα, αλλά οι νομοθέτες δεν έχουν άλλο τρόπο να εκφραστούν. Ο νόμος και τα κατασταλτικά μέτρα αποτελούν την κορωνίδα του επίσημου κράτους, αλλά υπάρχει και η μορφή του ανθρώπου.

Ο άθλος της λαθρομετανάστευσης εξελίσσεται σε άγος και για τους Ευρωπαίους. Αποτελεί δε κεντρικό σημείο των προεκλογικών εκστρατειών των κομμάτων. Τα ακροδεξιά κόμματα, μάλιστα, με σύνθημα τον φόβο για τον άλλον -φόβο που δεν αφορά μόνο την εργασία, αλλά ενδεχομένως και την απώλεια της ταυτότητας, πολιτιστικής και γλωσσικής- οι Λεπέν της Ευρώπης σκαλίζουν με το νύχι του δεξιού τους χεριού τις πληγές των νεόπτωχων της Γηραιάς Ηπείρου, που για πρώτη φορά μετνά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αισθάνονται μετέωροι. Ας θυμηθούμε τους λόγους για τους οποίους απορρίφθηκε πέρσι το Ευρωσύνταγμα σε Γαλλία και Ολλανδία. Και ας θυμηθούμε την πρόσφατη απογύμνωση από την ολλανδική υπηκοότητα της σομαλικής καταγωγής βουλευτίνας Αγιάν Χίρσι Αλι, η οποία έχει επικρίνει δριμύτατα το Ισλάμ και τώρα -ιδού το παράδοξο- βρίσκει καταφύγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ισως από όλο αυτό το πολυσύνθετο θέμα αξίζει να κρατήσουμε το γεγονός ότι ο άνθρωπος εκ φύσεως είναι νομάς και ότι οι νομάδες έγραψαν την Ιστορία. Σφάλουν δε όσοι πιέζουν προς την κατεύθυνση της ανασύστασης των κλειστών κοινωνιών του παρελθόντος, όπου η σύνθεση ήταν εκ των προτέρων δεδομένη, οι ρόλοι εξ αρχής μοιρασμένοι και ο άνθρωπος ενστικτωδώς εγνώριζε ποιος βρίσκεται μέσα και ποιος έξω, βέβαιος ότι αυτοί που ζουν πέρα από τα όρια της κλειστής κοινωνίας είναι λιγότερο ανθρώπινοι! Νάταν, άραγε, λιγότερο ανθρώπινη η μητέρα Ροντρίγκεζ Ράγιες και ο γιος της;

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή