Αλλη μια πρωτοτυπία για την Αθήνα που σε λίγες μέρες πρόκειται να γίνει μια από τις ελάχιστες (αν όχι η μοναδική) πόλεις με δύο αίθουσες προβολής ταινιών Θόλου. Μετά το Ιδρυμα Ευγενίδη και το Πλανητάριο στη λεωφόρο Συγγρού, τώρα και το Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού εγκαινιάζει τη Θόλο του στο πολιτιστικό κέντρο «Ελληνικός Κόσμος» στην οδό Πειραιώς.
Σε μια εντυπωσιακή -στρογγυλή- προέκταση, που έχουν ήδη δει όσοι διασχίζουν την Πειραιώς, δημιουργήθηκε ένα υπερσύγχρονο «θέατρο εικονικής πραγματικότητας», όπως το αποκαλούν οι άνθρωποι του ΙΜΕ με στόχο να διευρύνει ακόμα περισσότερο την ψηφιακή εμπειρία που -ούτως ή άλλως- προσφέρει το σύγχρονο αυτό μουσείο στο κοινό του.
Η πρωτοτυπία της Θόλου, σε σύγκριση με ανάλογους χώρους, έγκειται στον ρόλο που καλείται να επιτελέσει και που εν πολλοίς αντανακλά τη φιλοσοφία του ΙΜΕ για την τεχνολογία. Λέξη-κλειδί: η διαδραστικότητα.
Οι θέσεις έχουν κατασκευαστεί έτσι ώστε να παραδίδουν -σ’ ένα βαθμό και ανάλογα με το σενάριο κάθε προβολής- τον έλεγχο της έκθεσης στον θεατή με στόχο την αύξηση της αντίληψής του. Τέσσερα κουμπιά, πλοήγησης, joystick και μικρές οθόνες στοχεύουν ακριβώς στην προσωποποίηση μιας κατά τα άλλα συλλογικής θέασης.
Τα σενάρια που φτιάχνονται αυτή τη στιγμή στο Ιδρυμα κινούνται από την απλή ψηφοφορία μεταξύ των θεατών για την εξέλιξη της εικονικής τους ξενάγησης μέχρι την κατασκευή κανονικών role playing games εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Ακόμα και στην κίνηση, σε κάποιες περιπτώσεις, οι υπολογιστές θα ακολουθούν διαδρομή στον ψηφιακό χώρο βάσει των συντεταγμένων που θα προκύπτουν από τον μέσο όρο των κατευθύνσεων που θα δίνουν από τα joystick τους οι επισκέπτες!
Στις μικρές οθόνες των θέσεών τους οι θεατές θα μπορούν να επαναλαμβάνουν στιγμιότυπα ή να παίρνουν περισσότερες πληροφορίες για λεπτομέρειες της παράστασης.
Μεγάλες οι δυνατότητες
«Οι δυνατότητες που βλέπουμε στην υπηρεσία της μάθησης είναι ατέλειωτες. Θέλαμε οι θεατές να μπορούν να ελέγχουν αντικείμενα στον χώρο ή όλο τον χώρο» λέει ο Δημήτρης Ευφραίμογλου. «Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Στα Παναθήναια υπήρχαν αγώνες. Γιατί να μη βάλεις ομάδες θεατών να ελέγχουν τους αθλητές καθώς τρέχουν, όπως στα βιντεοπαιχνίδια. Αλλος τρόπος είναι μέσω των γνώσεων και των ικανοτήτων των θεατών. Φορτώνεις για παράδειγμα ένα καράβι για τη Μίλητο και οι θεατές αναλαμβάνουν ρόλους. Μπορείς να φανταστείς ακόμα και 130 ρόλους»!
Βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα από τα πρώτα συλλογικά (στον φυσικό χώρο) βιντεοπαιχνίδια; Σε πολλές ανάλογες περιπτώσεις η τεχνολογία δεν είναι απλώς μέσο, αλλά εν μέρει και το ίδιο το θέμα. Οχι όμως στον «Ελληνικό Κόσμο» όπου η στόχευση παραμένει η ίδια: Η τεχνολογία συμπληρώνει τα κενά της γνώσης, επιχειρώντας να της προσδώσει χαρακτηριστικά εμπειρίας.
Για να γίνει βεβαίως αυτό απαιτείται τεράστια υπολογιστική ισχύ. Πίσω από τη Θόλο (ή για την ακρίβεια κάτω από αυτήν) βρίσκονται 24 υπολογιστές DELL με διπλούς dual core επεξεργαστές, συνολικά δηλαδή 96 επεξεργαστές! Ολοι οι υπολογιστές τρέχουν ισχυρές κάρτες γραφικών (NVidia S50) και η προβολή στον χώρο γίνεται από 12 προτζέκτορες DLP SXGA+ (πρόκειται για ισχυρούς προβολείς τύπου F3 της εταιρείας projectiondesign), σε ανάλυση 1.400 επί 1.050 pixels, προβάλλουν δηλαδή υψηλής ανάλυσης εικόνα, ή κατά το… ελληνικότερο high definition!
H σημαντική καινοτομία, όμως, τεχνικά είναι η full-dome stereo-projection προβολή. Με τη χρήση νέων γυαλιών πόλωσης (polarized stereo και Ιnfitec™ glasses) η προβολή τρισδιάστατων ταινιών θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά παγκοσμίως στη Θόλο.
Τους υπολογιστές και τις στερεοσκοπικές προβολές σε αυτό το μεγαθήριο συγχρονίζει ένα λογισμικό που αναπτύχθηκε μέσα στο Ιδρυμα.
Πριν από την επίσκεψη….
Η δυνατότητα της Θόλου να κινείται στο ψηφιακό περιβάλλον (χωρίς να κινείται και το σώμα των θεατών) μπορεί να δημιουργήσει ζαλάδες και ναυτία, μιας και ο εγκέφαλος παίρνει διαφορετικά ερεθίσματα τα οποία δεν μπορεί να κατανοήσει. Οι μουσειοπαιδαγωγοί που θα ξεναγούν τον κόσμο στο εικονικό αυτό θέατρο είναι εκπαιδευμένοι ώστε να ελαχιστοποιήσουν αυτά τα φαινόμενα, παρόλαυτα δεν είναι σίγουρο ακόμα αν μπορούν να αποκλειστούν για όλους. Πριν επισκεφθείτε τη Θόλο λοιπόν καλό είναι να ρωτήσετε τους ανθρώπους του Ιδρύματος.
Με τα μάτια της ψυχής
«Θέλουμε να βοηθήσουμε, να μπορέσουν όλοι να φανταστούν με τα μάτια της ψυχής τους πώς ήταν αυτό που είδαν. Δεν στέλνουμε μια κάμερα 2.000 χρόνια πίσω, δεν δημιουργούμε την ψευδαίσθηση ότι σας μεταφέρουμε εκεί. Επιχειρούμε μια κατά το μέγιστο δυνατό αναπαράσταση», λέει ο Δημήτρης Ευφραίμογλου. «Στην Αρχαία Ολυμπία υπήρχε ο Θεικολεών, το κτίριο των ιερέων του χώρου. Από τις έρευνες της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής έχουμε κατόψεις και τομές του κτιρίου που όμως δεν ταιριάζουν. Φτιάξαμε τρία διαφορετικά μοντέλα του χώρου, αφού η τεχνολογία μας επιτρέπει να συμπεριλάβουμε διαφορετικές εκδοχές. Οι αρχαιολόγοι ξετρελάθηκαν γιατί τα εργαλεία αυτά δεν έχουν μπει ακόμα στο χώρο τους. Εκατσαν με τους αρχιτέκτονές μας και έγραψαν μια επιστημονική δημοσίευση. Τα εκθέματά μας είναι επιστημονικά ακριβή και δεν πρόκειται να παραβούμε αυτή την αρχή προς χάριν του θεάματος».
Οι παραγωγές του ΙΜΕ σχεδόν δεν κοστολογούνται, αφού όπως συμβαίνει πολλές φορές στην Ελλάδα μικρές ομάδες επιχειρούν μεγάλες παραγωγές, με όποιες συνέπειες -κυρίως οικονομικές- μπορεί να έχει αυτό. Η «Αγορά» που παρουσιάζεται στον Ελληνικό Κόσμο χρειάστηκε τρία χρόνια και η «Ολυμπία» τέσσερα.