Περισσότερες από εκατό διαφορετικές εικαστικές ματιές στη Μεσόγειο, τους μύθους και τα αρχέτυπά τους φιλοξενούνται από χθες στο κέντρο της Αθήνας: στο Βυζαντινό Μουσείο και στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, στο πλαίσιο της έκθεσης «Μύθοι και Αρχέτυπα στη Μεσόγειο». Εργα καλλιτεχνών, κυρίως Ιταλών, με θεματική αφορμή τη θάλασσα της Μεσογείου και απεικονίζουν τους αρχαιοελληνικούς μύθους.
Χθες το μεσημέρι, οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας Κ. Καραμανλής και της Ιταλίας Ρομάνο Πρόντι ξεναγήθηκαν στην έκθεση στο Βυζαντινό Μουσείο και λίγο αργότερα, το απόγευμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, επισκέφτηκε τα εκθέματα στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο.
Μέσα από τα έργα των de Chirico, Savinio, Sartorio, Momellini, Romiti, De Carolis, Sironi, Corona, Prampolini, Raphael Mafai, Chia, Paladino, Ontani, Parisi, Zanchi, Κουνέλη, Sicilliano, Ghidini, Rainaldi, Gallo, Di Stasio, Levini, Bonichi, D’ Agostin, Saracino, κ.ά. προσεγγίζονται όλα τα ιταλικά ρεύματα ζωγραφικής του 20ού αιώνα. Τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση αναδεικνύουν την πολιτιστική συνέχεια, τη διάρκεια στο χώρο και το χρόνο των μύθων που γαλούχησαν όλους σχεδόν τους λαούς της Μεσογείου. Κοινό στοιχείο των αρχαίων και των νεότερων αντικειμένων είναι η σχέση τους με τη θάλασσα, η απεικόνισή της, ρεαλιστικά ή μεταφορικά μέσα από μύθους και αλληγορικές εικόνες. Και πράγματι, μέσα από εντελώς διαφορετικές τεχνοτροπίες, προσεγγίσεις και μορφές εικαστικής τέχνης, αποκαλύπτεται η διαρκής παρουσία της θάλασσας από την αρχαιότητα ώς τις μέρες μας, όχι μόνο ως αρχετυπική εικόνα, αλλά και ως απαραίτητο στοιχείο της ζωής, θεμέλιο και πηγή της, αλλά και πηγή καλλιτεχνικής δημιουργίας. Οι αρχαιοελληνικές θεότητες συνιστούν ακόμη και σήμερα σύμβολα σύγχρονων προβληματισμών, αλλά και τεχνοτροπικών πειραματισμών και διαμορφώνουν το λεξιλόγιο μιας πανάρχαιας γλώσσας, την οποία πάντα χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες, και πάντα είναι αναγνωρίσιμη από το κοινό.
Με πέντε έργα συμβάλλει στην έκθεση και το Βυζαντινό Μουσείο από τις συλλογές των εικόνων και των τοιχογραφιών. Παρότι είναι πρωιμότερα έργα (17ος και 18ος αι.) προσεγγίζουν από τη δική τους πλευρά τον συμβολικό χώρο και ανιχνεύουν διά της πίστης αρχέτυπα με εργαλείο το νερό, τη θάλασσα και τη Μεσόγειο. Και είναι εντυπωσιακή η σύνδεση και το πώς σε λατρευτικές εικόνες ο συμβολικός υδάτινος κόσμος της Μεσογείου, η θάλασσα, διαπερνά και τη χριστιανική λειτουργία και το λόγο της: είτε ως «Θάλασσα των εκκλησιών», είτε ως η θάλασσα του Αϊ-Νικόλα είτε ως ο συμβολικός Ιορδάνης ή η Ζωοδόχος Πηγή. Η θάλασσα είναι και σ’ αυτή την περίπτωση θεμέλιο και πηγή ζωής.
Η έκθεση, που τελεί υπό την αιγίδα του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών, θα ταξιδέψει σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου (Βαρκελώνη, Κάιρο, Τύνιδα, Τρίπολη, Αλγέρι, Ραμπάτ, Μοντεκάρλο, κ.λπ.). Τα έργα προέρχονται από πολλά μουσεία και ιδιωτικές συλλογές της Ιταλίας, όπως τα GAM di Genova, Galleria Comunale di Roma, Museo Ricci Oddi di Piacenza, Museo Archeologico di Gela, Museo di Capodimonte, Museo Fattori di Livorno, Museo Provinciale di Gorizia, Accademia di Belle Arti di Napoli, κ.ά. Τον συντονισμό και την επιμέλεια γι’ αυτή τη μεγάλη έκθεση έχει ο ιστορικός τέχνης Renato Miracco, την υποστήριξη της Περιφέρειας Σικελίας και στην οργάνωσή της συμμετέχει το Ιδρυμα Mazzotta του Μιλάνου, ενώ ο ομώνυμος εκδοτικός οίκος έχει αναλάβει την παραγωγή του καταλόγου που τη συνοδεύει.
Το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να την επισκεφτεί μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου, ενώ το Βυζαντινό Μουσείο θα διοργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα στο πλαίσιο της έκθεσης, από 9 Ιανουαρίου μέχρι 25 Φεβρουαρίου.