«Ο άνθρωπος που άδραχνε τις σκιές». Ετσι αποκαλούσαν πολλές φυλές Ινδιάνων τον Εντουαρτ Κέρτις, ένα τολμηρό φωτογράφο του 19ου αιώνα που αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στην καταγραφή, τεκμηρίωση και διάσωση του πολιτισμού των αυτοχθόνων Αμερικανών.
Δικαίως. Ηταν η πιο εύστοχη προσφώνηση για εκείνον που κατάφερε να κρατήσει ζωντανή την εικόνα τους χάρη στις υπέροχες φωτογραφίες τους αλλά και τις ντοπιολαλιές τους τις οποίες είχε ηχογραφήσει. Παραλλήλως ήταν και προφητική: Σήμερα έχει παραμείνει μόνο η σκιά της παρουσίας του λαού που κατοικούσε στη Βόρειο Αμερική πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων. Ο πληθυσμός τους έχει συρρικνωθεί στα 2.786.600 άτομα, που μοιράζονται κυρίως στην Καλιφόρνια, την Αριζόνα και την Οκλαχόμα.
60 λήψεις
Μια επιλογή από 60 θαυμάσιες λήψεις του Κέρτις, παρουσιάζεται μέχρι και τις 27 Ιανουαρίου στο Ιδρυμα Γουλανδρή – Χορν (Μάρκου Αυρηλίου 5, Πλάκα) σε μια έκθεση υπό την αιγίδα της Πρεσβείας των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα, το University of Indianapolis και το Ιδρυμα Fulbright. Προέρχονται από τη Συλλογή Cardozo, που συγκεντρώνει το συνολικό έργο του. Οι φωτογραφίες είχαν παρουσιαστεί πριν από λίγο καιρό και στη Θεσσαλονίκη.
Πρόκειται για εικόνες εναργείς, συγκινητικές, γεμάτες αυθεντικότητα. Αν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε κακέκτυπα των Ινδιάνων σε γουέστερν, ο Κέρτις μάς αποκαλύπτει πώς πραγματικά ήταν. Ενας υπερήφανος, αγέρωχος λαός, που ήξερε να αφουγκράζεται τη γη και το υδάτινο στοιχείο. Καβάλα στα άλογα, μέσα στις πιρόγες, σε αρμονία με τη φύση. Οσοι σκεφτούν ότι μπορεί να είναι άλλη μια έκθεση με μοναδικό στόχο να ξεπλυθούν οι τύψεις και να δοξαστεί η πολιτικώς ορθή παρουσίαση της ιστορίας, κάνουν λάθος. Είναι μια σπάνια ευκαιρία να διαλύσουμε και εμείς τα στερεότυπά μας.
Εργο ζωής
Ο Εντουαρτ Κέρτις ήταν ένας Αμερικανός ήρωας, με την πραγματική έννοια του όρου. Για να πραγματοποιήσει το όραμά του έχασε στην πορεία όλη την περιουσία του, αλλά και τους δεσμούς με την οικογένειά του. Ανακάλυψε τη φωτογραφία σε ηλικία 12 ετών και αργότερα εργάστηκε ως επαγγελματίας φωτογράφος στο Σιάτλ. Μετά τη γνωριμία και τα ταξίδια του με τον γνωστό ανθρωπολόγο Τζορτζ Γκρινέλ, ο Κέρτις άρχισε να ενδιαφέρεται για τους ιθαγενείς της Αμερικής και τις παραδόσεις τους. Η αποτύπωση αυτού του πολιτισμού στο φωτογραφικό φιλμ έγινε αποστολή ζωής για τον Κέρτις, που αφιέρωσε περίπου 30 χρόνια για να δημιουργήσει ένα αρχείο χιλιάδων φωτογραφιών.
Συνέχισε με πάθος την αποστολή του ακόμα και όταν τον εγκατέλειψε η γυναίκα του ή συνάντησε μεγάλες οικονομικές δυσκολίες. Χάρη στην αυταπάρνησή του, τον ρομαντισμό και την πρόνοιά του για ένα κόσμο που χανόταν, μπορούμε σήμερα να μιλάμε για τον ινδιάνικο πολιτισμό.