ΙΣΤΟΡΙΑ
Η. Pauls Jeffers
Μασόνοι. Η παλαιότερη μυστική κοινωνία
μετ. Γιάννης Κωτούλας
εκδ. Περίπλους, σελ. 301
Για τη Μασονία έχει ακουστεί οτιδήποτε: από το ότι αποτελεί μια σατανιστική οργάνωση μέχρι ότι αποτελεί μια διεθνή συνωμοσία με στόχο την κατάκτηση του πλανήτη. Στους κόλπους της παρ’ ολ’ αυτά έχουν υπάρξει μερικές από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του πλανήτη, ο Μότσαρτ και ο Νεύτων, 25 Αμερικανοί πρόεδροι, ο Μπιλ Γκέιτς. Τι είναι λοιπόν η Μασονία; Ποια η δομή και η ιεραρχία της; Ποιοι την πολεμούν και ποιες συνωμοσίες της καταλογίζουν; Τι είναι τα μασονικά σύμβολα; Σε παράρτημα περιλαμβάνεται η ιστορία της Μασονίας στην Ελλάδα καθώς και κατάλογος των σημαντικότερων Ελλήνων Μασόνων.
Laurence Rees
Οι ναζί και η «τελική λύση»
μετ. Κωνσταντίνος Κρίτσης
εκδ. Πατάκη, σελ. 369 – 22,50 ευρώ
Η μελέτη εξετάζει την ψυχοσύνθεση και τα κίνητρα όσων ευθύνονται για τη λειτουργία του στρατοπέδου του Αουσβιτς, του πιο απάνθρωπου και απεχθούς θεσμού από όσους δημιούργησαν οι ναζί. Μαθαίνουμε πως το στρατόπεδο εξελίχθηκε σταδιακά από φυλακή για Πολωνούς πολιτικούς κρατούμενους σε έναν από τους χώρους της μαζικότερης εξόντωσης ανθρώπων στην ιστορία. Ο συγγραφέας απορρίπτει την ιδέα ότι το στρατόπεδο συνιστούσε παρέκκλιση από την πολιτική των ναζί υποστηρίζοντας ότι το Αουσβιτς έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στην υλοποίηση της «τελικής λύσης». Αξιοποιεί ακόμα σοβιετικό αρχειακό υλικό το οποίο παρέμενε μέχρι σήμερα απόρρητο και φέρνει στο φως άγνωστα στοιχεία για την εκτεταμένη διαφθορά που επικρατούσε.
Ρierre-Αndre Τaguieff
Ο μύθος των «Σοφών της Σιών»
μετ. Αλέξανδρος Κιουπκιολής
εκδ. Πόλις, σελ. 288 – 16 ευρώ
Τα «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών» είναι βιβλίο που υποτίθεται ότι παρουσιάζει τη συνωμοσία των Εβραίων για την εγκαθίδρυση της παγκόσμιας κυριαρχίας τους, είναι ένα πλαστό κείμενο που κατασκεύασαν οι μυστικές υπηρεσίες της τσαρικής κυβέρνησης. Παρά το γεγονός ότι η πλαστότητά τους έχει αποδεχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας από την ιστορική έρευνα, τα κείμενα αυτά εξακολουθούν να κυκλοφορούν ακόμα και σήμερα ευρέως και να χρησιμοποιούνται ώς ένα από τα κύρια επιχειρήματα της αντισιμητικής προπαγάνδας. Και ακόμα να γίνονται πιστευτά από μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης. Γιατί παρά την αποδεδειγμένη τους πλαστότητα, η επιρροή τους παραμένει ισχυρή; Γιατί οι θεωρίες της συνωμοσίας αντιστέκονται στον ορθό λόγο και την κριτική σκέψη; Και γιατί ο Εβραίος είναι πάντοτε ο βολικός εχθρός;
Μαρίνα Πετράκη
Ο μύθος του Μεταξά
Δικτατορία και προπαγάνδα στην Ελλάδα
μετ. Μάρα Μοίρα
εκδ. Ωκεανίδα, σελ. 536
Ξέρουμε ότι επί Μεταξά οι αντιφρονούντες διώχθηκαν, εξορίστηκαν και βασανίστηκαν, όμως ξέρουμε ελάχιστα για τις κοινωνικές διεργασίες που έγιναν στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Το έργο της Μαρίνας Πετράκη προσεγγίζει τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου μέσα από τους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς που έδωσαν και τον τόνο στις σχέσεις της κυβέρνησης με τον λαό. Προκειμένου να υπηρετήσουν τους στόχους του καθεστώτος, το ραδιόφωνο και ο κινηματογράφος έφθασαν στις πιο απίθανες γωνιές της Ελλάδας. Για τους ίδιους λόγους ιδρύθηκε το θεατρικό «Αρμα Θέσπιδος» και έτσι απέκτησε, χάρη στην ΕΟΝ, παπούτσια η ανυπόδητη νεολαία της Ελλάδας. Η έκδοση συνοδεύεται από βιβλιογραφία, βιογραφίες, πηγές καθώς και 18σέλιδο φωτογραφικό παράρτημα.
Λουσίλ Φ. Νιούμαν επιμ.
Η πείνα στην ιστορία
Ελλειψη τροφίμων, πενία και στέρηση
εκδ. Πολύτροπον, σελ. 553
«Οι πεινασμένοι σπάνια γράφουν ιστορία και οι ιστορικοί σπάνια είναι πεινασμένοι». Η ιστορία της πείνας στο μεγαλύτερο μέρος της δεν έχει επομένως γραφτεί. Συγκεντρώνοντας ωστόσο άρθρα ορισμένων από τους σημαντικότερους ειδικούς στον κόσμο όπως οι Αmartya Sen, David Herlihy και Peter Garnsey, οι συντάκτες του βιβλίου κατόρθωσαν να δημιουργήσουν μια σημαντική διεπιστημονική βάση για τη μελέτη της πείνας. Το βιβλίο εξετάζει την ιστορία της πείνας από τις προϊστορικές κοινωνίες μέχρι τη σύγχρονη εποχή, περνώντας από αρχαίες κοινωνίες την εποχή της ανάδυσης της παγκόσμιας αγοράς. Αγκαλιάζει ένα ευρύ γεωγραφικό φάσμα και τελειώνει με ένα δοκίμιο των Robert Kates και Sara Millman πάνω στη λύση του προβλήματος στη σύγχρονη εποχή.
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Παναγιώτης Δόικος
Η λογική των μορφών στον κινηματογράφο του Orson Welles
εκδ. Ινδικτος, σελ. 347
Σε μια εποχή όπου φαίνεται πως στον κινηματογράφο έχουν όλα – ή σχεδόν όλα- ειπωθεί, το μεγαλείο της κινηματογραφικής δημιουργίας του Orson Welles στέκεται πάντοτε ως σημείο αναφοράς, ως κινηματογραφικό ορόσημο που καινοτομεί, ανοίγει δυνατότητες για περαιτέρω θέαση των οπτικών νοημάτων και συνάμα κινητοποιεί τον προσωπικό στοχασμό. Θεωρητικός της κινηματογραφικής γλώσσας, ο Παναγιώτης Δόικος επιχειρεί μια λεπτομερή -ταινία προς ταινία- διερεύνηση της λογικής των μορφών στην οποία αποδίδει την ιδιαιτερότητα του γουελσικού σύμπαντος. Η εργασία δίδει τη δυνατότητα στον μυημένο κινηματογραφόφιλο να «ξαναδιαβάσει» με άλλο μάτι το έργο του μεγάλου δημιουργού ενώ ταυτόχρονα καλεί τον απλό θεατή που αγαπά τις καλές ταινίες ποιότητας να ανακαλύψει έναν κόσμο ιδαίτερης γοητείας, έντασης και έμπνευσης.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Εγελος
Η διαφορά των συστημάτων φιλοσοφίας του Φίχτε και του Σέλλινγκ
μετ. Γιώργος Η. Ηλιόπουλος
εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, σελ. 255 – 20 ευρώ
Η διαφορά των φιλοσοφικών συστημάτων του Φίχτε και του Σέλλινγκ είναι το πρώτο επώνυμα δημοσιευμένο έργο του Εγελου (1770-1831) το οποίο γράφτηκε στην φιλοσοφική πρωτεύουσα της Γερμανίας, Ιένα, το 1801. Ο Εγελος συνομιλεί με τις κορυφαίες μορφές της κλασικής γερμανικής φιλοσοφίας. Με αρχική πρόθεση να ανασκευάσει την εικόνα της σχέσης μεταξύ Φίχτε και Σέλλινγκ που προκλήθηκε από την «αναγωγή της φιλοσοφίας στη λογική» του Ράινχολντ, υπεισέρχεται στην πραγμάτευση καίριων ζητημάτων που έχουν προκύψει από τον στοχασμό και των Καντ και Γιακόμπι. Εξέχουσα θέση κατέχει και η αξιοποίηση πτυχών της πλατωνικής και σπινοζικής φιλοσοφικής κληρονομιάς.
ΓΕΩΛΟΓΙΑ
Μιχαήλ Μ. Νικολάου
Ορυκτά πετρώματα και πολιτισμός
εκδ. Μουσείο Γουλανδρή
Φυσικής Ιστορίας, σελ. 219
Το έργο δίνει μια εμπεριστατωμένη περιγραφή των κυριότερων ορυκτών και πετρωμάτων που συνέβαλαν στην ανάπτυξη του πολιτισμού μας. Αναφέρονται πολλές από τις γνώσεις των αρχαίων και κυρίως οι χρήσεις τους, η προέλευση, τα ονόματα και η σύνδεσή τους με μύθους και δοξασίες. Το βιβλίο, αναφέρει ο μηχανικός μεταλλείων Γιώργος Ξυδούς καλύπτει ένα κενό της βιβλιογραφίας αποτελώντας ταυτόχρονα πολύτιμο βοήθημα, όχι μόνον για τους γεωλόγους, μεταλλειολόγους και τους άλλους γεωεπιστήμονες, αλλά και ως πηγή πληροφοριών για τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους. Είναι γραμμένο με τρόπο απλό έτσι ώστε να ενδιαφέρει και τον φιλομαθή μέσο αναγνώστη.
ΕΠΙΣΤΟΛΟΓΡΑΦΙΑ
Δημήτρης Νικορέτζος
Αγαπητέ μου Τeriade,
Ανέκδοτα γράμματα του Οδυσσέα Ελύτη στον Ε. Τeriade
εκδ. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, σελ. 336
Ο τόμος περιέχει δώδεκα πολυσέλιδα γράμματα του Οδυσσέα Ελύτη προς τον συντοπίτη του στο Παρίσι E. Teriade τα οποία εμπιστεύτηκε στον φιλολογικό επιμελητή η Αlice Teriade. Δύο είναι τα κυρίαρχα στοιχεία που αναδεικνύουν οι ελυτικές επιστολές σύμφωνα με τον Δημήτρη Νικορέτζο: Η ποιητική του προσήλωση και οι καθημερινές ασχολίες του με κοινό διαιρέτη τους τη διαρκή μέριμνά του για δημιουργία και διάκριση. Τα τεκμήρια της εκτίμησης του Ελύτη προς τον Teriade υπήρξαν, συνεχίζει ο συγγραφέας, πολλά είτε μέσα από τις συνεντεύξεις είτε μέσα από τα γραπτά του κείμενα. Σε κάθε ευκαιρία που του δίδεται, δείχνει το μέγεθος του σεβασμού και της ευγνωμοσύνης που έτρεφε για τον άνθρωπο που πρωτοέδειξε «τους επτά ουρανούς» της τέχνης στο Παρίσι.