Ούτε η κοινωνία είναι ενιαία και αδιαφοροποίητη, δίχως στρώματα με συγκρουόμενες ιδέες, αντιτιθέμενα συμφέροντα και κλιμακούμενη ικανότητα αντίστασης στην πολτοποιητική διάθεση των Μήντια, ούτε η επικοινωνία είναι μία, μονότροπη και μονοφωνική. Ο διαχωρισμός των ηλεκτρονικών μέσων από τα έντυπα ή των πολιτικών φύλλων από τα αθλητικά, των πρωινών από τα απογευματινά και των σοβαρών ή σοβαροφανών από τα «λαϊκά» ή τα κίτρινα, καθώς και ο διαχωρισμός των δημοσιογραφούντων σε όσους απολαμβάνουν την τέταρτη εξουσία τους και σε όσους την αμφισβητούν επειδή δεν θέλουν να καταντήσουν αιχμάλωτοί της ή «ηδονικοί αυτόχειρες», δεν αρκούν για να αποδώσουν την ποικιλία. Και οπωσδήποτε, κανένα τεκμήριο δεν διαθέτουμε που να πείθει ότι τα ζιζάνια φυτρώνουν μόνο στο γυαλί, ενώ τάχα το χαρτί κρατάει στον λογαριασμό του τα άνθη.
Ο άκρατος λαϊκισμός του ηλεκτρονικού Τύπου, η κιτρινολαγνεία και η εξυπηρέτηση αδιαφανών συμφερόντων που ουδόλως σχετίζονται με την ενημέρωση, έχουν την έντυπη προϊστορία τους. Πριν φτάσουμε στη συστηματική υποκλοπή εικόνων και λόγων με την παράνομη χρήση καταγραφικών μηχανημάτων, οι νεαροί ρεπόρτερ περασμένων δεκαετιών διδάσκονταν από τους έμπειρους στον κυνισμό προϊσταμένους τους πώς να παριστάνουν τους παλιούς συμμαθητές ή συστρατιώτες κάποιου βιαιοθάνατου, ώστε να τρυπώνουν σαν δήθεν πενθούντες στα σπίτια όπου είχε συντελεστεί κάποιο φονικό και να υφαρπάζουν φωτογραφίες ή αφηγήσεις. Πριν φτάσουμε στην από τηλεοράσεως κατασπίλωση αθώων πολιτών, που παρουσιάστηκαν από τους παραθυρωμένους «ειδικούς αναλυτές» σαν τρομοκράτες, είχε κρεμαστεί σε πρωτοσέλιδο σαν αρχιτρομοκράτης ο Περικλής Κοροβέσης. Και πριν φτάσουμε να δείχνουμε στη μικρή οθόνη πτώματα σκορπισμένα στα χωράφια, σαν σκυλιά, εκθέταμε στα πρωτοσέλιδα τεμαχισμένα κορμιά, δήθεν για παιδαγωγικούς σκοπούς.
Η μανία της πρωτιάς, που υπήρχε και προ AGB, η μανία της αποκλειστικότητας, έστω και πλαστής, από κοινού με τη βουλιμία της εμπορικής επιτυχίας καταπνίγουν πολύ συχνά οποιαδήποτε εσωτερική φωνή αντίστασης και περιφρονούν οποιονδήποτε κώδικα δεοντολογίας γραπτό ή άγραφο. Αλλωστε, ορισμένοι από τους συνήθεις καταπατητές της δεοντολογίας ισχυρίζονται, γνωρίζοντας ότι ψεύδονται, πως δεν υπάρχει γραπτός κώδικας, άρα δεν αμαρτάνουν όταν κυκλοφορούν και μικροκαμεροφορούν, για να διασύρουν εν ονόματι της Αυθεντίας τους και της Τέταρτης Εξουσίας τους. Βεβαίως, Κώδικας Επαγγελματικής Ηθικής και Κοινωνικής Ευθύνης των δημοσιογράφων υπάρχει, υπερψηφίστηκε μάλιστα με 80,4% στη Γενική Συνέλευση της 19ης-20ής Μαΐου 1998. Το γιατί δεν τηρείται, από ποιους και με την επίκληση ποιων σοφισμάτων που παρασταίνουν την προσωπική ασυδοσία σαν αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα στην ελευθεροφωνία, καθώς και το γιατί οι ιδιοκτήτες των εφημερίδων, των ραδιοφώνων και των μισών διαύλων καθώς και η πάντοτε κομματικώς πειθήνια διοίκηση της ΕΡΤ αρνούνται πεισματικά την ενσωμάτωσή του στο κείμενο των συλλογικών συμβάσεων είναι το μείζον πρόβλημα, πολιτικό, ηθικό, συνδικαλιστικό.
Ιδού μερικές πρόσφατες ειδήσεις ενδοδημοσιογραφικού ενδιαφέροντος. Είδηση πρώτη: Ερευνες στη Μεγάλη Βρετανία πιστοποίησαν ότι η υπερβολική τηλεθέαση μπορεί να προκαλέσει στους μικρούς εικονοφάγους εθισμό ανάλογο με εκείνον που προκαλεί το αλκοόλ στους ενηλίκους. Είδηση δεύτερη: Αλλες έρευνες, σε τρεις αμερικανικές Πολιτείες, απέδειξαν ότι οι πολλές ώρες τηλεθέασης από παιδιά κάτω των τριών ετών προκαλούν, στο 40% των περιπτώσεων, αυτισμό. Και για να μη θεωρηθεί ότι αυτά τα δυσάρεστα αφορούν αποκλειστικά τα νήπια ή την Εσπερία και δεν μας αγγίζουν ούτε μας υποχρεώνουν να ξανασκεφτούμε ωριμότερα την ευθύνη μας, ιδού είδηση τρίτη, αμιγώς ελληνικού ενδιαφέροντος. Από τις 31 Οκτωβρίου έως την 1η Δεκεμβρίου η ΚΑΠΑ Research διενήργησε έρευνα για λογαριασμό της Unicef, στην οποία συμμετείχαν 800 ενήλικοι, 400 μαθητές Λυκείου και 400 μετανάστες – πρόσφυγες. Το 31% όλων αυτών, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, έκρινε ότι η εξαφάνιση και η δολοφονία του Αλεξ από ανηλίκους στη Βέροια και ο καταγγελθείς βιασμός της Βουλγάρας μαθήτριας από συμμαθητές της στην Αμάρυνθο υπήρξαν «αποτελέσματα της έκθεσης των παιδιών στη βία που προβάλλουν τα ΜΜΕ». Αν ποτέ εγκλειστεί σε κενοτάφιο η υποδημοσιογραφία, στην επιτύμβια πλάκα πρέπει σίγουρα να αναγράφονται τα ονόματα Βέροια, Αμάρυνθος, Καλύβια Αγρινίου.
Είδηση τέταρτη: Στις 11 Δεκεμβρίου, η Ενωση Προστασίας Καταναλωτών Σερρών, με αναφορά της στον εισαγγελέα Αρείου Πάγου και με συνυπογραφή άλλων τριών ομοειδών Ενώσεων της Βόρειας Ελλάδας (Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Γρεβενών) καταγγέλλει τη διακίνηση πορνογραφικού υλικού μέσω εφημερίδων, κατονομάζοντας τη «Βραδυνή», την «Press Time», την «Espresso της Κυριακής», την «Παρασκευή + 13», την «Traffic» και το «Εθνος της Κυριακής». Μπορούμε εδώ να πούμε, πολύ βολικά για το σινάφι μας και τον ψευτολιμπερτινισμό του, ότι πρόκειται για αντιδράσεις πουριτανών μικροαστών. Αυτό όμως δεν απαντά στο ερώτημα πώς ουκ ολίγα Μέσα, ορισμένα από τα οποία μάλιστα ηθικολογούν συχνά σε υψηλότατους τόνους για να στηλιτεύσουν τη «σήψη της κοινωνίας», κατάντησαν διακινητές πορνογραφικού υλικού, ολονέν σκληρότερου. Καταγγελία της χυδαιότητας άλλου τύπου συνιστούσε και η δημόσια διαμαρτυρία, στις 8 Νοεμβρίου, τόσο της Πρωτοβουλίας των Φορέων της Βέροιας όσο και της Νατέλα Ιτσουαΐντσε, με την οποία γινόταν έκκληση «να σταματήσει από τα ΜΜΕ, και δη τα ηλεκτρονικά, ο διασυρμός, η διαπόμπευση και η εκμετάλλευση της υπόθεσης». Αλλη μια φωνή, άλλη μια κοινωνική αντίδραση, που χάθηκε μέσα στη βουή, μέσα στον αυτοδιαφημιστικό θόρυβο που προκαλεί η τάχα ερευνητική δημοσιογραφία για να σκεπάσει τα κερδοσκοπικά ανομήματά της.
Πώς όμως να μην πέσουν στο κενό όλες οι καταγγελίες του τηλεοπτικού προϊόντος όταν τα κανάλια στήνουν, μια φορά τον χρόνο περίπου, στρογγυλά τραπέζια μιας εικονικής και επιδεικτικής αυτοκριτικής και καλούν τους σεσημασμένους πρωταγωνιστές της δημοσιογραφικής εξαχρείωσης να συμμετάσχουν σαν εξεταστές, κριτές και τιμητές; Αυτή την τέχνη άλλωστε την ξέρουν καλά: Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να παρουσιάσουν εκπομπή με θέμα τη γηπεδική βία χωρίς να καλέσουν, σαν τιμητή και διδάχο βεβαίως, τον «γνωστό ποινικολόγο» που, ως πρόεδρος διαφόρων ομάδων, έχει πρωταγωνιστήσει σε αλλεπάλληλα βίαια επεισόδια εναντίον διαιτητών και αντιπάλων. Είναι μια ομοιοθεραπευτική μέθοδος κι αυτή, έστω παράδοξη, και οφείλουμε να υποκλινόμεθα στις προόδους της επιστήμης.
Αν η κοινωνία δείχνει, έστω σποραδικά, έστω θυμικά παρά συντονισμένα και πολιτικά, να αντιδρά στη μηντιοκρατία και τις παράπλευρες συνέπειές της, η πολιτεία, ανεξαρτήτως του εκάστοτε διαχειριστή της, παραμένει ασάλευτη στις «αρχές» της. Ιδού μια απόδειξη. Πέρυσι τέτοιον καιρό, 20 Δεκεμβρίου, ο υπουργός Επικρατείας δήλωνε: «Είναι γνωστό το «αρρύθμιστο» τοπίο στα ΜΜΕ εδώ και δύο δεκαετίες και ότι τα τηλεοπτικά κανάλια καθώς και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί εκτός Αττικής λειτουργούν χωρίς άδεια. Είναι ανάγκη να ρυθμιστεί το τοπίο και στόχος είναι να γίνει η αδειοδότηση εντός του 2006».
Μάλιστα. Πριν από λίγες ημέρες εντούτοις ανακοινώθηκε ότι η «ρύθμιση του τοπίου» και η αδειοδότηση αναβάλλονται για τον Ιούνιο του 2007, επειδή, έτσι ως έχουν τα πράγματα, ρυθμίζονται μια χαρά κάμποσα συμφέροντα, πολιτικά και οικονομικά. Πιθανότερες ημερομηνίες είναι η 6η Ιουνίου, ανήμερα του αγίου Ιλαρίωνος, γιατί όλα τούτα είναι και ιλαρά μέσα στην τραγικότητά τους, και η 28η Ιουνίου, οπότε τιμάται η ανακομιδή των λειψάνων του αγίου Κύρου και δεν θα χρειαστεί παρά η μικρή προσθήκη ενός γράμματος, ώστε να εορταστεί η ανακομιδή των λειψάνων του Κύρους της πολιτείας. Σύμφωνα πάντως με αποκλειστικές πληροφορίες, το υπουργείο εισηγήθηκε στην Εκκλησία να θεσπίσει την εορτή της θαυματουργού αγίας Διαπλοκής της Παυσιλύπου, με καταλληλότερη ημερομηνία τη 18η Ιουνίου, οπότε γιορτάζει ο Λεόντιος ο εξ Αιγίνης και μαζί του όλοι οι κατά νταβατζήδων λεονταριστές.