Υπάρχει ένα αναγνωρίσιμο στυλ «Ξενία». Αυτό ήταν ίσως η μεγαλύτερη επιτυχία των αρχιτεκτόνων που έχτισαν την κρατικής έμπνευσης, τότε, αλυσίδα ξενοδοχείων σε όλη την Ελλάδα. Πολλά χτίστηκαν σε σημεία φυσικού κάλλους που σήμερα θα έκαναν το Αρχαιολογικό Συμβούλιο να απορρίψει τις μελέτες χωρίς δεύτερη συζήτηση. Και βέβαια, η εποχή που ευνοούσε το κράτος να κάνει τον ξενοδόχο έχει περάσει, ευτυχώς, ανεπιστρεπτί. Τότε, τι κάνουμε; Τα Ξενία που έμειναν -ασχέτως βαθμού συντήρησης ή ιδιοκτησιακού καθεστώτος- είναι όλα, πάνω από 40, κτίρια που δημιουργούν στους αρχιτέκτονες δέος. Από κάποιους -λίγους- υπάρχει στοργή και νοσταλγία για εκείνον τον καθαρόαιμο μοντερνισμό του Κωνσταντινίδη, του Σφαέλλου, του Βώκου, του Νικολετόπουλου, του Σταμάτη. Μοντερνισμός με ελληνικές υπογραφές από μια εποχή (1953 – 1967) που το κράτος δημιουργούσε δημόσια αρχιτεκτονική. Ενδιαφέρεται κανείς;
Δίκτυο
Το ερχόμενο Σάββατο, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) οργανώνει μία ημερίδα στον τόπο του εγκλήματος. Στο υπό εγκατάλειψη Ξενία της Καλαμπάκας, στη σκιά των Μετεώρων, συγκρότημα που μελέτησε ο Αρης Κωνσταντινίδης το 1960 (όταν ήταν προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μελετών του ΕΟΤ), θα ακουστεί και πάλι δημόσια η θέση των Αρχιτεκτόνων για την ανάγκη συγκρότησης ενός δικτύου που θα ενώνει όλα τα Ξενία (τα οποία ανήκουν στα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα). Αυτό που λέει ο ΣΑΔΑΣ είναι ότι η τυποποίηση των καλών αρχιτεκτονικών στοιχείων των Ξενία, μέσα από προσεγμένες αποκαταστάσεις, θα μπορούσε να προσελκύσει υψηλής ποιότητας τουρισμό μέσα από την προβολή ενός ελκυστικού πακέτου: μοντέρνα αρχιτεκτονική του 1960 με αντίστοιχης αισθητικής έπιπλα (ίσως και υφάσματα, γραμματοσειρές, χρώματα) σαν ένα ταξίδι στον χρόνο με τη διεθνή γλώσσα του μοντερνισμού στα μυθικά μέρη της Ελλάδας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα κτίρια αυτά είναι τα περισσότερα τουλάχιστον σημαντικά, γοητευτικά ή ενδιαφέροντα. Ορισμένα είναι ερείπια του μοντερνισμού (Ανδρος) και άλλα, όπως αυτό στην Καλαμπάκα, πολύ πάνω από τον διεθνή μέσο όρο. Η καλλιέργεια της κοινής γνώμης υπέρ των Ξενία -ή άλλων μοντέρνων κτιρίων εκείνης της εποχής- θέλει πολλή δουλειά και δεν είναι βέβαιο ότι το σφυροκόπημα έχει πάντα αποτέλεσμα. Ακόμη και σε κοινωνίες με πολύ μεγαλύτερο βάθος αστικού πολιτισμού, η μοντέρνα αρχιτεκτονική δεν έχει αγαπηθεί (κατανοηθεί) όσο θα περίμενε κανείς.
Το νέο δίκτυο Ξενία που προτείνει ο ΣΑΔΑΣ είναι ως ιδέα προκλητικά δημιουργική. Αλλά καθώς κύριος αποδέκτης είναι τα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα (που οφείλουν να απαντήσουν), η πρόταση του ΣΑΔΑΣ μοιάζει να υπολείπεται σε πρακτικό πνεύμα. Το δίκτυ προστασίας πάνω από τα Ξενία μπορεί να δημιουργεί μία αλυσίδα δυνητικά περιζήτητων καταλυμάτων, αλλά πρέπει να βρεθούν οι άνθρωποι που θα θέλουν να επενδύσουν και πρώτα απ’ όλα να πιστέψουν σε αυτό το όραμα. Στα Γιάννενα και στο Ηράκλειο τα Ξενία έχουν κατεδαφιστεί και η απώλεια αυτών των κτισμάτων προκάλεσε ακραίες εκδηλώσεις πάθους από μικρές ομάδες που δεν βοηθούν γιατί το πνεύμα τους είναι παρωχημένο. Ισως και να είναι ανέφικτο (ίσως και όχι αναγκαίο) να κρατηθούν όλα τα Ξενία αν δεν μπορεί να τα υποστηρίξει η κοινωνία. Καλύτερα να σωθούν 5-10 και να γίνουν μονάδες διεθνούς επιπέδου παρά να μοιραστούν χρήματα με αμφίβολα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Ας δραστηριοποιηθούν και οι τοπικές κοινωνίες και ας εξετάσουν τι δυνατότητες επενδύσεων προσφέρουν.