Ενα μόνο γράμμα κάνει τη διαφορά. Η λέξη «όνειρο» (traum) και η λέξη «τραύμα» (trauma) βγαίνουν στη γερμανική γλώσσα από την ίδια ρίζα.
Η Εκθεση «Traum & Trauma» που εγκαινιάστηκε στην Kunsthalle της Βιέννης χθες το βράδυ, με έργα από τη συλλογή του Δάκη Ιωάννου, πετυχαίνει από τον τίτλο και μόνο να χαράξει αυτή τη λεπτή διαχωριστική γραμμή· δύο έννοιες αντιθετικές και αλληλοσυμπληρωματικές που ταυτίζονται με το υποσυνείδητο και τις σκοτεινές διεργασίες του, αναδύονται σε ένα αφιέρωμα στον γενέθλιο τόπο της ψυχανάλυσης, την πατρίδα του Φρόιντ.
Ταξίδι παλινδρόμησης
Σαράντα καλλιτέχνες -ανάμεσα στους οποίους και τέσσερις Ελληνες- εικονογραφούν με τα έργα τους αυτό το παράξενο ταξίδι παλινδρόμησης που ζει ο άνθρωπος: από την ασύδοτη ελευθερία του ονείρου στους βαθύτατους περιορισμούς που θέτουν τα τραύματα στη ζωή μας, χωρίς πολλές φορές να το συνειδητοποιούμε. Ολα τα πρωτοκλασάτα διεθνή ονόματα της συλλογής Ιωάννου έχουν έργα τους. Ο Τζεφ Κουνς και ο Μαουρίτσιο Κατελάν, η Κίκι Σμιθ και ο Νάρι Γουόρντ, ο Ρόμπερτ Γκόμπερ και ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μαζί με σχέδια της Γεωργίας Σαγρή, της λεπταίσθητης Χριστιάνας Σούλου και του Δημήτρη Πρωτόπαππα. Ο Πόκα Γιο εκθέτει το γνωστό ομοίωμα του κεφαλιού του που είχαμε δει και στην πρώτη ατομική του έκθεση στην Αθήνα.
Τροφή στη σκέψη
Είναι η δεύτερη φορά που ο συλλέκτης αποφασίζει να βγάλει ένα μέρος των έργων του σε αφιέρωμα του εξωτερικού. Το 2005, στο Palais de Tokyo στο Παρίσι, το γραφιστικό δίδυμο Μ/Μ είχε τοποθετήσει εκατοντάδες αφίσες πίσω από τις δημιουργίες της συλλογής, προκαλώντας μας να τις δούμε από μια φρέσκια οπτική. Στην Αυστρία το κόνσεπτ του ονείρου και του τραύματος έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ενώ όμως τα εκλεγμένα έργα έχουν τρομερή δύναμη μέσα τους -σεξουαλικότητα, πληγές στο σώμα, φόβο, απώθηση, πένθος, θλίψη, ελευθερία- το στήσιμο δεν βοηθάει πάντα στην απελευθέρωσή της. Μια τολμηρότερη προσέγγιση θα ανέβαζε κατακόρυφα την ένταση, αν και όπως είπαν οι Αυστριακοί επιμελητές, το ζητούμενό τους δεν ήταν να φτιάξουν μια έκθεση-σπλάτερ, αλλά η διασύνδεση της σύγχρονης τέχνης με τον εσώτερο κόσμο. Οντως, από τα ασύμμετρα αραβουργήματα με νήματα, καλώδια και παλιά αντικείμενα του Νάρι Γουόρντ -που μοιάζουν σαν τον καταναλωτικό ιστό της αράχνης που έχει πιαστεί η ψυχή μας- μέχρι τις τρομακτικές φωτογραφίες της Σίνι Σέρμαν, το αφιέρωμα δίνει τροφή στη σκέψη.
Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που ακόμη περιμένουμε να αποπερατωθεί το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ένας διεθνώς καταξιωμένος συλλέκτης, όπως ο Δάκης Ιωάννου, επωμίζεται-αναπόφευκτα- λίγο και τον ρόλο της προώθησης της εικαστικής σκηνής της χώρας στο εξωτερικό. Οι τέσσερις νέοι Ελληνες καλλιτέχνες όχι μόνο αποκτούν σταδιακά αναγνωρισιμότητα, αλλά συνδέουν και το όνομά τους με το διεθνές εκθεσιακό γίγνεσθαι από το οποίο η χώρα μας είναι τόσο συχνά αποκομμένη.
Το αφιέρωμα στην Αυστρία θα διαρκέσει μέχρι και τις 4 Οκτωβρίου.