Τα συμπεράσματα αυτά προέκυψαν ύστερα από μια διαχείριση οκταετή, περίπου, τριών αμιγών βιβλιοπωλείων στην περιοχή της Θράκης και συγκεκριμένα στην Αλεξανδρούπολη, την Ξάνθη και την Κομοτηνή, που φέρουν την επωνυμία μεγάλης ελληνικής αλυσίδας. Επρόκειτο να κατατεθεί σε στρογγυλό τραπέζι στη διάρκεια της 4ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, όμως ελλείψει χρόνου αυτό δεν έγινε. Σύνοψη αυτής της τοποθέτησης αποτελεί το κείμενο που ακολουθεί.
Επένδυση με ρίσκο
Είναι γεγονός ότι η ίδρυση και η λειτουργία ενός βιβλιοπωλείου σήμερα αποτελεί επένδυση υψηλού ρίσκου. Η κεφαλαιακή απαίτηση είναι μεγάλη, τα λειτουργικά της έξοδα δυσανάλογα υψηλά σε σχέση με το καθαρό περιθώριο κέρδους. Ο ανταγωνισμός οξύνεται, ειδικότερα μετά την έλευση μεγάλης ξένης πολυεθνικής, το βιβλίο ως προϊόν ακριβαίνει σε αναντιστοιχία με το οικογενειακό εισόδημα, τα περίπτερα – βιβλιοπωλεία δεν ξέρουν πού να στοιβάξουν τους νέους τίτλους που εκδίδουν οι εφημερίδες. Και μέσα σ’ αυτό το αχανές τοπίο να σκέφτεσαι το βιβλίο ως πνευματικό προϊόν, την παιδευτική του αποστολή και τον επιμορφωτικό του ρόλο.
Ο χώρος πρέπει να είναι άνετος, το κοινό να μπορεί να έλθει σε επαφή με το βιβλίο. Να υπάρχει αναγνωστήριο – καφέ, όπου ο καθένας θα φυλλομετρά το αντικείμενο του πόθου του.
Το κόστος
Η αγοραστική δύναμη του κόσμου έχει μειωθεί αισθητά. Το βιβλίο (πλην του χρηστικού) αποτελεί ελαστική δαπάνη. Το κοινό μας δεν μειώνεται, πέφτει όμως η μέση αγορά. Αυξάνεται το αγοραστικό κοινό του φτηνού βιβλίου και η απαίτηση για εκπτώσεις και προσφορές. Το κύκλωμα της βιβλιοπαραγωγής στη χώρα μας πρέπει να εξετασθεί με προοπτική να μειωθεί το κόστος, διαφορετικά σύντομα θα χάσουμε μία ακόμη κλαδική βιομηχανία, την τυπογραφική, προς μεγάλη χαρά των γειτονικών μας χωρών και όχι μόνον.
Η ψηφιακή εποχή πρέπει να έχει εισέλθει προ πολλού στο σύγχρονο βιβλιοπωλείο. Μηχανοργανωμένη αποθήκη, λογιστήριο και πωλήσεις κρίνονται εντελώς απαραίτητες. Επίσης, βάσεις δεδομένων για την άμεση εύρεση του βιβλίου και την εξυπηρέτηση του πελάτη. Σελίδες στο Διαδίκτυο για ηλεκτρονικές πωλήσεις που αν και είναι μικρές σήμερα είναι σίγουρο ότι θα αυξηθούν. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι απαραίτητο, επίσης, για την οριζόντια και κάθετη επικοινωνία.
Βελτιωμένες υπηρεσίες
Και βέβαια, οι βελτιωμένες υπηρεσίες είναι αυτές που θα προσδώσουν κύρος και αξιοπιστία στο κατάστημα και θα το ξεχωρίσουν από τον ανταγωνισμό. Μεγαλύτερη πληρότητα τίτλων, κάρτα μέλους, αποστολή βιβλίων στο σπίτι, διοργάνωση παρουσιάσεων, ταχύτερη εκτέλεση παραγγελιών, «έγκυρη» γνώμη του βιβλιοπώλη είναι οι σπουδαιότερες παράμετροι που αναφέρονται και στην έρευνα του ΕΚΕΒΙ για το κοινό των βιβλιοπωλείων που πραγματοποίησε η Metron Analysis τον Μάρτιο του 2007 σε όλη την επικράτεια.
Αυτό όμως που πρέπει να χαρακτηρίζει ένα σύγχρονο βιβλιοπωλείο είναι το δίπολο παγκόσμιο – τοπικό και ότι αυτό συνεπάγεται. Θυμάμαι στην παγκόσμια πρώτη του τελευταίου βιβλίου του Harry Potter να έρχονται από την Ορεστιάδα στην Αλεξανδρούπολη (120 km μακριά) στις 12 τα μεσάνυχτα για να προμηθευτούν το βιβλίο. Ομως, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην τοπική βιβλιοπαραγωγή και την τοπική πνευματική κίνηση. «Η λογοτεχνία στην Αλεξανδρούπολη», «Από την τοπική ιστορία της Ξάνθης», για τους Πομάκους και τα Πομακοχώρια, μοιρολόγια της Θράκης, η γαστρονομία της περιοχής και άλλα με στόχο να αναδείξουμε τον διπλανό μας που καταθέτει τη δημιουργικότητά του στο τοπικό πολιτιστικό ταμείο. Μάλιστα, πρόσφατα ξεκίνησε η εισαγωγή τουρκικών βιβλίων για τις ανάγκες της μειονότητας της περιοχής μας και όχι μόνο, αφού η τουρκική γλώσσα και ο πολιτισμός αποτελεί κατεύθυνση στη Σχολή Γλώσσας και Πολιτισμού Παρευξείνιων χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Ενα είναι το γεγονός, όμως, ότι το βιβλιοπωλείο πέραν του εμπορικού του χαρακτήρα είναι πνευματικός τόπος συνάντησης σκεπτόμενων ανθρώπων, στοιχείο που σε σηκώνει λίγο ψηλότερα από το έδαφος και κάνει τους αριθμούς να αλλοιώνονται.
* Ο κ. Ανδρέας Καφετζής είναι βιβλιοπώλης στη Θράκη.
