Ποιος κρατάει στα χέρια του το πορτοφόλι της οικογένειας; Μάλλον τα παιδιά ή, τουλάχιστον, αυτό πιστεύουν τα κινηματογραφικά στούντιο, που δημιουργούν μερικές από τις μεγαλύτερες παραγωγές τους για τις παιδικές και εφηβικές ηλικίες. Και οι προβλέψεις τους αποδίδουν. Μερικές από τις πιο εμπορικές ταινίες κάθε χρόνο είναι αυτές που απευθύνονται σε όλη την οικογένεια. Πάντως, ο βασικός λόγος για τις επενδύσεις που γίνονται σε αυτόν τον συγκεκριμένο τομέα της ψυχαγωγίας, είναι ότι τα κέρδη έχουν συνέχεια και διάρκεια.
Εσοδα από παιχνίδια, κάθε λογής εμπορεύματα, βίντεο γκέιμ και DVD ανεβάζουν τα κέρδη μιας επιτυχημένης οικογενειακής ταινίας σε εξωφρενικά ύψη, καθώς το μυστικό της επιτυχίας είναι η επαναληπτική θέαση. Οπως θα ξέρουν όλοι οι γονείς, αλλά και οι θείοι, παππούδες, νονοί κ.ά., με την υπομονή τους επανειλημμένως δοκιμασμένη, σχεδόν κανένα παιδί δεν βαριέται ποτέ να βλέπει την αγαπημένη του ταινία, ξανά και ξανά και ξανά… Αυτό μπορεί να σημαίνει περισσότερα εισιτήρια, περισσότερα κέρδη από πωλήσεις DVD, περισσότερα έσοδα από όλο τον κύκλο εργασιών μιας ταινίας, που περιλαμβάνει ένα τεράστιο εύρος δραστηριοτήτων, από τη διανομή στην αίθουσα μέχρι τα εισιτήρια σε θεματικά πάρκα.
Χθες και σήμερα
Το Χόλιγουντ γνώριζε από παλιά να εκτιμά τις οικογενειακές αξίες (κάθε είδους) και ανέκαθεν επένδυε σ’ αυτές. Σχεδόν σε κάθε εποχή του «παλιού» Χόλιγουντ οι μεγάλοι σταρ ήταν εκείνοι (και συνήθως εκείνες) που απευθύνονταν σε όλη την οικογένεια. Η Μαίρη Πίκφορντ και ο Τσάρλι Τσάπλιν με τις ταινίες του Σαρλό, η Σίρλεϊ Τεμπλ, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ ως παρτενέρ της Λάσι…
Στη σημερινή εποχή τον πρώτο λόγο έχουν τα ειδικά εφέ και τα πίξελ που χειρίζονται οι σχεδιαστές του ψηφιακού animation, όμως ο στόχος είναι πάντοτε ο ίδιος: να κατακτηθεί η προτίμηση του παιδικού/νεανικού κοινού και μαζί να ακολουθήσουν και οι συνοδοί. Οσο πιο πολλοί, τόσο το καλύτερο για τις εισπράξεις.
Χωρίς ακόμη να έχει τελειώσει η χρονιά, που θα φέρει ακόμη περισσότερες μεγάλες παραγωγές για το οικογενειακό κοινό, τα οικονομικά μεγέθη των ταινιών αυτής της κατηγορίας είναι θεαματικά για το 2007. Από τα δέκα μεγαλύτερα ανοίγματα της χρονιάς στην Αμερική, τα επτά(!) ανήκουν σε ταινίες που απευθύνονται σε όλη την οικογένεια.
Επτά στις δέκα
Στην πρώτη θέση βρίσκεται ο «Spider-man 3», που άνοιξε με 151 εκατομμύρια δολάρια. Στοίχισε 258 εκατομμύρια και απέφερε 336 μόνο από τη θεατρική προβολή στην Αμερική. Στο νούμερο 2 είναι ο «Σρεκ ο τρίτος» με κόστος 160 εκατ. και αμερικανικά έσοδα 320 εκατ. Ακολουθεί το τρίτο μέρος των «Πειρατών της Καραϊβικής». Οι δύο τελευταίες ταινίες είχαν κοινό προϋπολογισμό 300 εκατ., τα οποία ξεπέρασαν τα έσοδα μόνο της τελευταίας περιπέτειας (307 εκατ.). Στην τέταρτη θέση καλύτερου ανοίγματος είναι ο «Χάρι Πότερ και το τάγμα του Φοίνικα» με κόστος 150 εκατ. και έσοδα 242 εκατ., ενώ στην πέμπτη οι «Simpsons», που τα έβγαλαν τα λεφτά τους. Με 65 εκατομμύρια προϋπολογισμό, έχουν ξεπεράσει τα 150 εκατ. έσοδα σε τρεις εβδομάδες προβολής.
Δύο ακόμη ταινίες με στόχο το παιδικό/νεανικό κοινό βρίσκονται στο Τοπ 10 μεγαλύτερων ανοιγμάτων. Είναι το «Transformers», που με κόστος 147 εκατομμύρια έφτασε τα 285 εκατ. σε έσοδα, καθώς και το «Fantastic Four 2» που ισοφάρισε τον προϋπολογισμό του με την αρχική του προβολή στην Αμερική. Η τάση αυτή, που βρίσκεται στο αποκορύφωμά της τη φετινή χρονιά, παρατηρείται τουλάχιστον από το 2000. Εκείνη τη χρονιά, ήταν τρεις οι ταινίες που βρέθηκαν στην πρώτη δεκάδα των ανοιγμάτων: Ο «Κατεργάρης των Χριστουγέννων», το «X-Men» και οι «Δεινόσαυροι». Από τότε, όμως, σταθερά και κάθε χρόνο υπάρχουν τέσσερις, πέντε, έξι ή ακόμη και επτά οικογενειακές – παιδικές/νεανικές ταινίες στην κορυφαία δεκάδα των ανοιγμάτων.
Αν αναφέρουμε τα μεγαλύτερα ανοίγματα και όχι τη συνολική επίδοση στο box office, είναι επειδή αυτή, η πρώτη εντύπωση, μετράει περισσότερο στην ίδια την κινηματογραφική βιομηχανία, τον Τύπο και την αγορά. Αν σκεφτεί κανείς, όλες αυτές οι ταινίες έχουν κάτι περισσότερο να πουλήσουν εκτός από το απλό κινηματογραφικό προϊόν. Από κουκλάκια και αυτοκίνητα-ρομπότ, μέχρι βιβλία και εισιτήρια για διαδρομές σε θεματικά πάρκα.
Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ ήταν ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα της αξιοποίησης με κάθε πιθανό τρόπο των κινηματογραφικών ηρώων και των ιδεών που είχαν οι ταινίες που δημιουργούσε. Η Ντίσνεϊλαντ είναι το αποκορύφωμα αυτής της αντίληψης, καθώς σε κάθε της άκρη προβάλλει και προωθεί διαδραστικά το κινηματογραφικό προϊόν, από το οποίο και η ίδια τροφοδοτείται.
Στη σημερινή εποχή δεν είναι απαραίτητο να κάνει κάποιος επένδυση σε γη αξίας πολλών εκατομμυρίων, όπως έκανε ο Ντίσνεϊ, για να έχει κέρδη. Αρκεί να διαθέτει έναν ικανό χώρο στο Ιντερνετ και έναν υψηλό προϋπολογισμό για το μάρκετινγκ της ταινίας. Ολα τα υπόλοιπα θα έρθουν σχεδόν από μόνα τους. Είναι απίστευτο το πόσο ενημερωμένα είναι τα παιδιά για τις ταινίες που τα αφορούν καθώς γνωρίζουν, μήνες πριν, ημερομηνίες εξόδου αλλά και την παραμικρή λεπτομέρεια. Ετσι, όταν η ταινία θα βγει πια στις αίθουσες, η παρακολούθησή της, τουλάχιστον για μία φορά, δεν αρκεί. Τα παιδιά νιώθουν ότι πρέπει να ξαναπάνε, να αποκτήσουν το βίντεο γκέιμ, την τσάντα, την πετσέτα και το τετράδιο με τους αγαπημένους τους ήρωες.
Και στην Ελλάδα
Δεν είναι τυχαίο ότι στις ελληνικές αίθουσες το τέλος του Αυγούστου και ο Σεπτέμβριος θυμίζουν φεστιβάλ παιδικών ταινιών. Η σχετικά νεκρή κινηματογραφική περίοδος του καλοκαιριού δεν είναι η μοναδική δικαιολογία για τον συγκεντρωμένο προγραμματισμό των ταινιών μέσα σε λίγες εβδομάδες. Μπορεί πράγματι από το τέλος του Αυγούστου να επιστρέφουν οι οικογένειες και οι προσδοκίες για εισιτήρια να είναι υψηλότερες, όμως ο λόγος της επιστροφής είναι η έναρξη των σχολείων. Και η έναρξη των σχολείων σημαίνει αγορές πολλών προϊόντων με τις εικόνες των ηρώων των παιδικών ταινιών.
Από την ερχόμενη Τρίτη, τέσσερις ταινίες θα διεκδικήσουν την προσοχή των παιδιών και των οικογενειών τους. Πρώτος βγαίνει στις αίθουσες ο «Χάρι Πότερ και το τάγμα του Φοίνικα» (21/8), η πέμπτη ταινία από τα βιβλία της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, που δεν έχασε εισπρακτικά από το γεγονός ότι η πορεία της ιστορίας γίνεται όλο και πιο σκοτεινή, καθώς και από το ότι τα παιδιά-πρωταγωνιστές δείχνουν πια σχεδόν ενήλικες και οριακά πείθουν για μαθητές σχολείου.
Σάτιρα της πολιτικής
Την επόμενη Πέμπτη, 30 Αυγούστου, βγαίνει στους κινηματογράφους η πρώτη ταινία της δυσλειτουργικής οικογένειας των «Simpsons», έπειτα από καριέρα 18 σεζόν στην τηλεόραση. Από τις τέσσερις ταινίες, είναι εκείνη που απευθύνεται σε μια ευρύτερη ηλικιακή γκάμα, καθώς το χιούμορ και οι καταστάσεις ταιριάζουν περισσότερο σε ενήλικες, σατιρίζοντας από την κυβέρνηση των ΗΠΑ (με πρόεδρο τον Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ!) μέχρι την αδιαφορία του κόσμου για το «ενδιαφέρον» των διασήμων για το περιβάλλον. Ο γνωστός θίασος του «Σρεκ» επιστρέφει για την τρίτη του περιπέτεια στις 13 Σεπτεμβρίου, με τον Σρεκ να προσπαθεί να αποφύγει τον θρόνο του βασιλείου. Ακόμη κι όμως αν κάποιος δεν δει αυτή την ταινία (λίγο απίθανο αν υπάρχει παιδί στο σπίτι), έχουν ήδη προγραμματιστεί δύο ακόμη με ήρωα το πράσινο τέρας, προκειμένου να βγουν στις αίθουσες μέχρι το 2010.
Ο «Ρατατούης», που βγαίνει στις αίθουσες στις 27 Σεπτεμβρίου, είναι η νέα ταινία της Pixar, με ήρωα έναν ποντικό που ζει στην κουζίνα ενός εστιατορίου. Πιστεύει κανείς ότι κάθε φορά η άξια εταιρεία παραγωγής ψηφιακού animation φτάνει την οροφή της και ότι δεν μπορεί να φτάσει ακόμη πιο ψηλά. Ομως ο «Ρατατούης», παρόλο που δεν έφτασε τα εισπρακτικά ύψη του «Ψάχνοντας τον Νέμο» και των «Απίθανων», έχει συγκεντρώσει -μέχρι τώρα- τις καλύτερες κριτικές από όλες τις ταινίες που έχουν κυκλοφορήσει μέσα στο 2007.
«Αστέρι του βορρά» με πολλά κινηματογραφικά αστέρια
Για το τέλος του 2007, έχει προγραμματιστεί μια πραγματική υπερπαραγωγή για όλη την οικογένεια. Το «Αστέρι του βορρά» του Κρις Γουάιτς είναι μια περιπέτεια που διαδραματίζεται από βρετανικά αριστοκρατικά σπίτια, μέχρι την Ανταρκτική, με ζώα, που μεταμορφώνονται, αρκούδες πολεμιστές, καουμπόηδες και μάγισσες. Η πρωταγωνίστρια είναι ένα μικρό κοριτσάκι, αλλά τι στήριξη έχει! Το καστ συμπληρώνουν η Νικόλ Κίντμαν, ο Ντάνιελ Κρεγκ, η Εύα Γκριν και ο Σαμ Ελιοτ. Και το στούντιο από τώρα υπολογίζει τις εισπράξεις από εισιτήρια και πωλήσεις αντικειμένων… Για ταινίες αυτού του μεγέθους και των υψηλών προσδοκιών, είναι αντίστοιχες και οι κινήσεις για την προώθησή τους. Το «Αστέρι του βορρά» θα βγει στις αίθουσες στα τέλη Νοεμβρίου. Ομως ήδη από τον Μάιο η New Line έφερε στις Κάννες όλο το καστ της ταινίας (πλην της Κίντμαν) για συνεντεύξεις, δείχνοντας μόλις 20 λεπτά υλικού. Δηλαδή, ένα μεγάλο τρέιλερ…
Υψηλές αμοιβές και… συμπάθεια
Οι ταινίες για παιδιά και νέους είναι γεμάτες από ονόματα διάσημων σταρ, είτε εμφανίζονται οι ίδιοι είτε απλώς δανείζουν τη φωνή τους σε χαρακτήρες που έχουν δημιουργηθεί με ψηφιακό animation. Κανείς ποτέ δεν πρόκειται να τους αποτρέψει να συμμετάσχουν σε τέτοια ταινία. Οι ρόλοι που δίνουν Οσκαρ μπορεί να είναι ρόλοι δολοφόνων ή δύσμορφων ανθρώπων, όμως το να παίζει κανείς ένα γαϊδουράκι έχει και αυτό τα καλά του. Οι ηθοποιοί που συμμετέχουν στις ταινίες για όλη την οικογένεια, γίνονται αυτομάτως συμπαθείς σε δύο τουλάχιστον κατηγορίες κοινού. Τους γονείς και τα παιδιά τους. Και σε πολλές περιπτώσεις, είναι και μια εξαιρετικά προσοδοφόρα ασχολία. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα υψηλής αμοιβής είναι για το πρωταγωνιστικό τρίο του «Σρεκ». Ο Μάικ Μάγιερς, ο Εντι Μέρφι και η Κάμερον Ντίαζ πληρώθηκαν από τρία εκατομμύρια δολάρια για την πρώτη ταινία, ενώ στον «Σρεκ 2» κέρδισαν από δέκα εκατομμύρια, χωρίς να φορέσουν ούτε ένα κοστούμι, χωρίς να βάλουν ίχνος μέικ απ. Για τον «Σρεκ τον τρίτο» η αμοιβή τους δεν έγινε καν γνωστή.
