Γιατί δεν μας καλούν στα γειτονικά πάρτι;

Γιατί δεν μας καλούν στα γειτονικά πάρτι;

5' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είναι άχαρο, ελαφρόμυαλο και κακόγουστο να μιλάς για δίσκους πάνω από τις στάχτες και τα αποκαΐδια μιας ολόκληρης χώρας. Από την άλλη όμως, ο πόνος, η οδύνη, ο χαμός, ο ξεριζωμός, ήταν πάντα και παντού, «πρώτη» ύλη για τη γήινη, πονεμένη, αλλά και λυτρωτική δημιουργία που, ανά τον κόσμο, ονομάζεται «μουσική της ψυχής». Μέσα από τις στάχτες (κατά περίπτωση) της γης, του έρωτα, του αποχωρισμού ή της ίδιας της ανθρώπινης ψυχής, γεννήθηκαν το αφροαμερικάνικο μπλουζ, το πορτογαλικό φάντο, το αργεντίνικο τάνγκο, το μόρνα στο Πράσινο Ακρωτήρι, το ρεμπέτικο στην Ελλάδα, το σεβνταλίνκα στη Βοσνία… Μεγάλες μουσικές, μέσα από τον μεγάλο πόνο…

Διαβαλκανικός σεβντάς

Αργά την περασμένη Κυριακή, η αποθέωση του σεβντά, ενθυλακωμένη στα 12 τραγούδια του συλλογικού cd «Sevdalinka», έγινε το κατάλληλο ακρόαμα, ύστερα από 48 ώρες σοκ και θυμού που προκάλεσε σε όλους μας η πύρινη καταστροφή.

Τα 12 τραγούδια του cd αποκαλύπτουν μια γειτονική μας μουσική ιδιαιτερότητα, που προέκυψε από την επιμειξία της σλαβικής μουσικής παράδοσης με τις μουσικές που έφεραν μαζί τους στη Βοσνία οι Εβραίοι (εξ Ισπανίας προερχόμενοι), οι Οθωμανοί και οι τσιγγάνοι Ρομά.

Η τελική επικράτηση της ισλαμικής κουλτούρας, οδήγησε σε διαχωρισμούς τις κοινότητες των ανθρώπων και απομόνωσε πιο πολύ τις γυναίκες, με αποτέλεσμα ο καημός και ο σεβντάς να δίνουν και να παίρνουν. Ετσι προέκυψε το σεβνταλίνκα, που, απ’ ό,τι φαίνεται στο παρόν cd, οι Βόσνιοι το τιμούν και το εξελίσσουν. Και, επιπλέον, έχουν και έναν πειστικό τρόπο να το μοιράζονται με τους γείτονές τους: να παίρνουν κάτι από τις τριγύρω μουσικές και να μυούν, αντιστρόφως, άλλους μουσικούς στα του σεβντά! Ο Βούλγαρος Τεοντόσι Σπάσοφ, ο Σκοπιανός ροκ μπασίστας Μπόνταν Αρσόφσκι, ο Τούρκος… ρεμπέτης Μουαμέρ Κετέντσογλου, ο Γερμανός τζαζ πιανίστας Μάρκους Μπέργκερ και ο επίσης Τούρκος παραγωγός και dj. Μερκάν Ντέντε, είναι μερικοί «μυημένοι» που συνένωσαν τις δυνάμεις τους με πρωτομάστορες της βοσνιακής μουσικής, σαν τον Αβντο Λεμέσι, την Ντάνκα Στογιάκοβιτς και τον Νταμίρ Ιμάμοβιτς. Πέρα από την ανοιχτή πόρτα στους γείτονες μουσικούς, οι Βόσνιοι έχουν ανοιχτή την πόρτα και στην αντίληψη πως μουσική είναι κάτι που νομίμως επηρεάζεται, αλλάζει και εξελίσσεται κάθε μέρα, πράγμα που πιστοποιείται από το γεγονός ότι σε κάποια κομμάτια, ο σεβντάς τραγουδιέται με τον παραδοσιακό προ εκατονταετίας τρόπο (κρουστά, κλαρίνο, φωνή), ενώ σε άλλα, με τζαζ, κλασικές, ροκ, αλλά ακόμη και… ιαπωνικές προσθήκες. Μόνο Ελληνες μουσικούς και ελληνικά στοιχεία δεν έχει το project!

Τρεις τσιγγάνοι

Αυτό, για να είμαι ειλικρινής, με έβαλε σε κάποιες σκέψεις και ως εκ τούτου κατέφυγα σε ένα άλλο πρόσφατο cd… διαβαλκανικών συνεργασιών, που όμως προέρχεται από μετανάστες στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για το «Νu Med» (εκ του new mediterranean) του τρίο Balkan Beat Box, τριών τσιγγάνων από τη Ρουμανία, που αφού δραπέτευσαν, επί Τσαουσέσκου, βρήκαν καταφύγιο στο Ισραήλ και τελικά στις ΗΠΑ. Το cd τους είναι γεμάτο από όλα τα στοιχεία της μουσικής της βαλκανικής, συν όσα «δάνεια» από το χιπ-χοπ, τη ρέγκε και το χάουζ τους επιτρέπει η… πολυεθνικότητα των εμπλεκομένων. Κλαρίνα, μπουζούκια, νέι, ντέφια, βαλκανικά πνευστά συναντούν τους ηλεκτρικούς και ηλεκτρονικούς ρυθμούς, σε ένα άκουσμα που συχνά θυμίζει (πώς θα έπρεπε να είναι) το σημερινό ελληνικό τραγούδι. Παρά τα ελληνοπρεπή τέλια και κλαρίνα που ακούς όμως, δίπλα στους Βούλγαρους, Σκοπιανούς, Μαροκάνους, Σύρους και Σέρβους μουσικούς της διασποράς που συνένωσαν δυνάμεις με τους τρεις Balkan Beat Box, δεν υπάρχει και πάλι ούτε ένας Ελληνας…

Και, εντάξει, ας μην το γυρίσουμε τώρα στην ελληνική αυτοαναφορά. Μια σκέψη, όμως, που δεν μπορώ να μην κάνω, ακούγοντας τέτοια cd, είναι πως ένα πράγμα είναι να μην μας «προσκαλούν» στα διαβαλκανικά δισκογραφικά τους project οι γείτονες και, ένα άλλο, να μην μπορούμε ή (ακόμη χειρότερα) να μη θέλουμε να στήσουμε τέτοια project μόνοι μας! Παγκοσμιοποίηση δεν σημαίνει μόνο να μιμείται η Πέγκυ Ζήνα τη Μαντόνα, σημαίνει να μπορείς να επανασυσκευάσεις την κουλτούρα σου έτσι ώστε να γίνει κατανοητή και σεβαστή από τους άλλους. Κάτι, π.χ., σαν αυτό που έκανε ο Μπομπ Μάρλεϊ: με την ηλεκτρική κιθάρα του δεν επεχείρησε να μετατρέψει τους συμπατριώτες του Τζαμαϊκανούς σε… ροκάδες, αλλά να βάλει τη χώρα του και την κουλτούρα του στο κέντρο του παγκόσμιου χωριού. Και τα κατάφερε!

Τούρκοι και… ράστα!

Κάπως έτσι άφησε κληρονομιά στους άλλους Τζαμαϊκανούς ένα διαβατήριο να διακινούν τη μουσική και το ταλέντο τους προς οπουδήποτε! Και όταν το «οπουδήποτε» είναι ένας μακρινός πολιτισμός με ισχυρή μουσική παράδοση και ανοιχτά μυαλά και αυτιά, τότε προκύπτουν μικρές και μεγάλες εκπλήξεις. Σαν τη συνεργασία του τουρκικού «προχωρημένου» τρίο Baba Zula με τους επιφανείς Τζαμαϊκανούς πρωτομάστορες Μαντ Προφέσορ, Σλάι Ντάνμπαρ και Ρόμπι Σέξπιρ και, μάλιστα, για δεύτερη φορά (μετά το cd «Psyche Belly Dance Music», του 2003)!

Συνεπικουρούμενοι από Καναδούς, Αμερικανούς και Βούλγαρους μουσικούς, οι τέσσερις Τούρκοι και οι τρεις Τζαμαϊκανοί χτίζουν το συγκερασμένο μουσικό τοπίο τους εκ του ασφαλούς! Γνωρίζουν πολύ καλά πόσο ταιριάζει το αραβικό ουσάκ και η βαλκανική πεντατονία με τα ρέγκε τέμπα και δημιουργούν άφοβα το τόσο γοητευτικό υβρίδιό τους. Που δεν αφήνει απ’ έξω και τις ελληνικές «αντιλήψεις» περί πεντατονίας και ουσάκ, μόνο που τα μπουζούκια, τους μπαγλαμάδες, τα κλαρίνα και τα «γειά σου, Γιάννη» που ακούγονται δεν τα… ρίχνουν Ελληνες αλλά τα μέλη της ακομπλάριστης και πολυεθνικής ασπρόμαυρης παρέας, που μας έδωσε το «Duble Oryantal». Αλλο ένα πάρτι γειτόνων μας από το οποίο απουσιάσαμε…

Για την ακρίβεια, ούτε οι πιο καταφρονεμένοι (μαζί με τους Πομάκους) πολίτες των Βαλκανίων, οι πολύπαθοι τσιγγάνοι δεν μας φωνάξαν στο πάρτι τους! Οπου πήγαν όλοι οι άλλοι. Τσιγγάνοι Ρομά από τη Σερβία, τη Βουλγαρία, τα Σκόπια, τη Βοσνία, την Ουγγαρία, τη Γαλλία, αλλά όχι και οι Ελληνες τσιγγάνοι, μαζεύτηκαν πλάι στα μέλη των Ρουμάνων τσιγγάνων FanFare Ciocarlia και τους βοήθησαν να ολοκληρώσουν το πέμπτο τους cd, που ηχογραφήθηκε ερήμην του προσφάτως θανόντος ηγέτη τους, Ιοάν Ιβαντσέα, θρυλικού κλαρινετίστα στη Ρουμανία.

Ενα χεράκι ήρθαν να δώσουν οι τσιγγάνοι της Ευρώπης και κατέληξαν να παρουσιάζουν ένα διαχρονικό αριστούργημα, μια πανευρωπαϊκή συνένωση όλων των τσιγγάνικων τεχνοτροπιών σε ένα cd που, ευλόγως, γρήγορα μεταβλήθηκε σε καυτή παράσταση και σε προσοδοφόρο περιοδεία.

Καλά που πέρασε και από την Ελλάδα και έτσι πήραμε είδηση, από πρώτο χέρι, σε τι είδους ξεφαντώματα δεν μας προσκαλούν…

Αλλά τι σε νοιάζει; Εσύ έχεις τον Βέρτη, την Τάμτα και τον Παρασκευά για τα γλέντια σου. Τυχεράκια!

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή