Κορνήλιος Καστοριάδης, «Η ελληνική ιδιαιτερότητα. Από τον Ομηρο στον Ηράκλειτο».Σεμινάρια 1982-1983.Κριτική, σελ. 528. Ομιλος Φίλων του Κορνήλιου Καστοριάδη
«Ψυχή, Λόγος, Πόλις. Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη». Υψιλον, σελ. 286
Από τους κορυφαίους Ελληνες πολιτικούς φιλοσόφους, ο Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997) μυήθηκε στη μαρξιστική σκέψη σχεδόν τυχαία στην τρυφερή εποχή της εφηβείας. Το γεγονός υπήρξε καθοριστικό για τη μετέπειτα εξέλιξή του – και τους κινδύνους που διέτρεξε: είτε διωκόμενος από τις υπηρεσίες του διαβόητου Μανιαδάκη, επί Μεταξά φυσικά, είτε από τους Γερμανούς αλλά και από το επίσημο ΚΚΕ, ως τροτσκιστής. Ο Καστοριάδης ήταν ένας από τους πολλά υποσχόμενους νέους της Ελλάδας που το 1945 σάλπαρε με το περίφημο «Ματαρόα» για το Παρίσι – άλλο καθοριστικό γεγονός της ζωής του. Από κει και πέρα, η τροτσκιστική του συνείδηση τον έφερνε επί μονίμου βάσεως σε αντιπαράθεση με τον ορθόδοξο κομμουνισμό, όντας δριμύς κατήγορος των καθεστώτων του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού, προτού γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής στους εξεγερμένους του ’68, για να ακολουθήσει το 1970 μια στροφή στην πορεία του, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στη μελέτη της ψυχανάλυσης. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης «έφυγε» το 1997, ύστερα από εγχείριση ανοικτής καρδιάς, στο Παρίσι. Κατόπιν δικής του επιθυμίας, στην κηδεία του ακούστηκε μόνο μια σονάτα του Μπετόβεν, ενώ κηδεύτηκε στο Κοιμητήριο του Μονπαρνάς, χωρίς την παρουσία ιερέων. Δέκα ακριβώς χρόνια από την αποδημία του, κυκλοφόρησαν στη χώρα μας δύο πολύ ενδιαφέροντες τίτλοι: ο ένας είναι ο τόμος «Η ελληνική ιδιαιτερότητα», με διαλέξεις του κατά τους πέντε πρώτους μήνες διδασκαλίας του στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS) το 1982-83, όπου ο Ελληνας στοχαστής ασχολείται με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Εξαιρετικά ερεθιστική είναι, ανάμεσα στα άλλα, η ματιά του πάνω στην εμπειρία του θανάτου στο ομηρικό πάνθεον, όπως και η ανάλυσή του της σκέψης των προσωκρατικών φιλοσόφων Αναξίμανδρου και Ηράκλειτου. Ακολούθησε ένας τόμος-φόρος τιμής στον Κ. Καστοριάδη από σημαντικούς μελετητές, οι οποίοι, μέσα από πρωτότυπα κείμενα, καταθέτουν τη δική τους άποψη για την πολυπρισματική σκέψη του Καστοριάδη. Ο τόμος περιλαμβάνει πρόλογο του Κ. Δ. Δεσποτόπουλου.