Μπέσση Λιβανού: Αριζόνα
Εκδόσεις Καστανιώτη, 200, σελ. 401
Το έκτο μυθιστόρημα της Μπέσσης Λιβανού αποφεύγοντας να αναψηλαφήσει τον επαρχιακό μικρόκοσμο που μοιάζει με ατέλειωτη έρημο επιδιώκει να μας μεταφέρει στη φαντασμαγορία της πρωτεύουσας και του ταξιδιού, εκεί όπου το ψέμα ελάχιστα ξεχωρίζει από την αλήθεια και όπου το όνειρο συγχέεται πολύ συχνά με την οφθαλμαπάτη. Επιδιώκει επίσης να καταμετρήσει τις απώλειες, στις οποίες οδηγούν ορισμένες επιλογές σε μια κοινωνία διωκομένων και διωκτών, όπου ο καθένας βιώνει εντονότερα τον ρόλο του διωκόμενου παρά του διώκτη. Στην πεζογραφία της Μπέσσης Λιβανού η εμπειρία, ακόμα και η πιο ασήμαντη, είναι αβάστακτη. Οι ήρωες, έστω και αν δεν έχουν συνειδητοποιήσει «σε τι κόσμο ήρθαν», ανακαλύπτουν αιφνίδια το ατομικό τους δράμα, του οποίου μία πτυχή είναι η αξιολόγηση των ανθρωπίνων που λειτουργεί ως αφετηρία των επιλογών τους. Στην περίπτωση αυτή το παρελθόν αναβιώνει μέσα στο παρόν.
Αποκάλυψη του ανεξερεύνητου
Από την «Μπαλάντα του ηγέτη», μέχρι τα μυθιστορήματα «Ταξιδιώτισσα του ανέμου» και «Χωρίς πυξίδα» η Λιβανού έχει επιδοθεί στην αποκάλυψη του ανεξερεύνητου μυστηρίου της ζωής. Πιστεύοντας ότι η αυθεντική πραγματικότητα βρίσκεται στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου η συγγραφέας δεν κρύβει πόσο έλκεται από την ψυχολογία, με την οποία μπορεί να διερευνά τον ψυχικό ανθρώπινο κόσμο την ίδια στιγμή που τον απεικονίζει. Και όπως στα παραμύθια με τις μάγισσες και τους δράκους οι «δίκαιοι» ήρωες παλεύουν με τα φυσικά στοιχεία και σώζονται, έτσι και στα βιβλία της οι περσόνες παγιδευμένες στο χάος των σύγχρονων δεδομένων αποκαλύπτουν και αποκαλύπτονται εισπράττοντας άλλοτε τον έπαινο και άλλοτε την τιμωρία που τους αξίζει. Η Αργυρώ, βασική ηρωίδα της «Αριζόνας», επαρχιακής ελληνικής πόλης, όπου η ζωή μοιάζει με έρημο, γοητευμένη από το κοσμοπολίτικο και αρκετά πιπεράτο παραμύθι που ακούει από τη θεία της Μόνα, αποφασίζει να δραπετεύσει. Ο χώρος που τη μαγεύει είναι ο απροσδιόριστος χώρος του θεάτρου και της επόμενης κοινωνικής καταξίωσης. Στην Αθήνα οι νομικές σπουδές μπορούν να περιμένουν. Η Αργυρώ θα γραφτεί σε σχολή θεάτρου και θα αφήσει τα γεγονότα να την παρασύρουν στη δίνη τους. Ανυποψίαστη για τους περίπλοκους λαβυρίνθους, μέσα στους οποίους θα την οδηγούσαν τα ίδια τα γεγονότα, θα κληθεί να μυηθεί στο παράλογο του σύγχρονου κόσμου. Οι χώροι που διαλέγει η συγγραφέας δεν είναι τυχαίοι και συμφύρονται περίεργα: Αθήνα, Παρίσι και μια ιστορία που μετατρέπεται σε θρίλερ με πρωταγωνίστριες την ίδια την Αργυρώ αλλά και τη Μόνα και τη μητέρα της Αργυρώς που άθελά της θα βρεθεί μπροστά στον έσχατο κίνδυνο.
Η Λιβανού κατέχει καλά τον χώρο που περιγράφει, τους κώδικές του αλλά και τη δύναμη της γλώσσας που τον διαμορφώνει με τις μεταφορές και τους συμβολισμούς της. Το άνοιγμα που κάνει στο «αστυνομικό» είδος έχει καλά μελετηθεί και συνδυάζεται απόλυτα με την αμεσότητα των διαλόγων. Το μυθιστόρημά της ίσως φωτιζόταν διαφορετικά αν το μελετούσαμε ως ψυχολογικό θρίλερ που τείνει να δώσει τη σκυτάλη στο αστυνομικό και το μυθιστόρημα μυστηρίου.
Ανεξάρτητα όμως από τον χαρακτηρισμό του και την ένταξή του σ’ ένα απολύτως καθορισμένο είδος, το μυθιστόρημα της Λιβανού είναι το κύμα της ζωής που αλιεύεται από την προσεκτική παρακολούθηση των προσώπων με τα οποία διασταυρώνεται στο περιβάλλον της και όπου πίσω από την «ευδαιμονία» εμφιλοχωρούν η ίντριγκα και το συμφέρον. Στη σκιά του ωστόσο, ορθώνονται η αλήθεια και η ξεχασμένη σήμερα αγάπη, όπου θριαμβεύει το όνειρο και όπου κάθε είδους συμβιβασμός είναι ακατανόητος.