Ο τραγουδοποιός δεν καταλαβαίνει τίποτε από τις μόδες και τα ρεύματα! ΄Η, τουλάχιστον, έτσι θα έπρεπε να έχουν τα πράγματα… Είναι μια ξεχωριστή οντότητα στον κόσμο της μουσικής, η τέχνη του είναι ιδιαίτερη και απαιτεί πολλά περισσότερα από το να ξέρεις μουσική – απαιτεί να έχεις αφουγκρασθεί τη ζωή και τις ψυχές των ανθρώπων, να οσφραίνεσαι εξελίξεις και καταστάσεις, να μπορείς να μεταφέρεις εικόνες, πληροφορίες, πολιτικοκοινωνικές θέσεις και άλλα πολλά. Ο τραγουδοποιός ΔΕΝ κάνει την ίδια δουλειά με τον τραγουδιστή, τον συνθέτη, τον στιχουργό, τον ενορχηστρωτή. Κάνει και τις τέσσερις αυτές δουλειές, ομού και ταυτοχρόνως και αυτή η συγκεκριμένη ιδιαίτερη τέχνη του είναι που του εξασφαλίζει μια διακριτή θέση στην πανσπερμία της μουσικής.
Ο τραγουδοποιός δεν έχει τις αγωνίες του τραγουδιστή να είναι «μοδάτος», να προσέχει τα της εμφάνισής του, να γοητεύει τους φαν. Δεν έχει επίσης τις αγωνίες του συνθέτη ή του στιχουργού να γράψει κάποιο σουξέ, να το προωθήσει σε κάποιον σταρ, να καρπωθεί και αυτός ένα μερίδιο από την επιτυχία του εκάστοτε τραγουδιστή.
Οι αγωνίες του είναι άλλου τύπου και, επί των ημερών μας, «χτυπάνε κόκκινο» συνεχώς. Γιατί, σήμερα, που όλα (και η μουσική) παράγονται, διανέμονται και αποσύρονται τόσο γρήγορα, τίποτε δεν είναι ευνοϊκό για την τέχνη του τραγουδοποιού, που θέλει χρόνο και άπλα για να καρπίσει και που θέλει ακροατές με χρόνο και ανοιχτά αυτιά για να ολοκληρώσει τον κύκλο της. Ως εκ των ανωτέρω, η ξεχωριστή αυτή τέχνη, που ήκμασε σε όλους τους μουσικούς πολιτισμούς, σε όλα τα σημεία της Γης, που έδωσε χώρο σε ταλαντούχους τραγουδοποιούς (από τον Βαμβακάρη ώς τον Λούτσιο Ντάλα και από τον Ντίλαν ώς τον Ζακ Μπρελ) ανεξαρτήτως αν ήταν όμορφοι, αν είχαν παραπανίσια κιλά, αν είχαν κάποια χρονάκια παραπάνω, αν κουνιόντουσαν καλά στο πάλκο κ.λπ. και που μας έδωσε μερικά από τα σπουδαιότερα τραγούδια που γνωρίζουμε, περνά ζόρικες μέρες. Οι περισσότεροι από τους τραγουδοποιούς που ανεδείχθησαν τις τελευταίες δεκαετίες, είτε εγκατέλειψαν τον μάταιο τούτο κόσμο όταν ήρθε η ώρα τους, είτε «λουφάζουν» αμήχανοι και ανήμποροι μπροστά στο σύγχρονο σκληρό τοπίο της μουσικής βιομηχανίας, που προτάσσει το trend και την εικόνα έναντι του περιεχομένου, που είναι το κύριο όπλο της τέχνης του τραγουδοποιού. Οι νεότεροι, πάλι, κυκλωμένοι από τους πειρασμούς της τεχνολογίας, της διαδραστικότητας, της ταχύτητας, της ανοχής στη λογοκλοπή και στην εν γένει υφαρπαγή ιδεών, που δείχνει ο σύγχρονος κόσμος, δεν βρίσκουν λόγους για να μπουν στην επίπονη και βασανιστική τέχνη της τραγουδοποιίας. Κανείς δεν τους το ζητά, κανείς δεν θα τους ανταμείψει ξεχωριστά, αν το κάνουν…
Νεκροί και ζωντανοί
Ο κόσμος, λοιπόν, ξεμένει από τραγουδοποιούς! Και όσοι νοιάζονται για αυτήν τη (συνήθως, υψηλή) τέχνη, τους αναζητούν παντού! Ακόμη και σε αλλόγλωσσους πολιτισμούς, ακόμη και στον άλλον κόσμο!
Εκεί βρέθηκε προσφάτως, χτυπημένος από σπάνια μορφή καρκίνου του πνεύμονος, ο σπουδαίος Αμερικανός τραγουδοποιός Ουόρεν Ζίβον, ένα ομορφόπαιδο που, από το 1970 και μετά, έκανε λαμπρή καριέρα αξιοποιώντας τις γνώσεις του για την αμερικανική μυθολογία, τις σπουδές κλασικής μουσικής της νιότης του και την αγάπη του για την κάντρι και τα μπλουζ. Θεωρήθηκε ένας πρώιμος Σπρίνγκστιν (κατά τη γνώμη μου αδικείται από τον χαρακτηρισμό), και ο Σπρίνγκστιν αυτοπροσώπως είναι ένας απ’ όσους τον αποχαιρετούν με σημειώματά τους στο βιβλιαράκι του διπλού cd, που επιμελήθηκε ο γιος του εκλιπόντος. Εξι ανέκδοτα κομμάτια του Ζίβον, μαζί με 13 παλιότερα και αρκετές συνεντεύξεις του, αποτελούν το υλικό του Preludes, μιας συλλογής που «φωτογραφίζει» την ακραία μέχρις αυτοκαταστροφής προσωπικότητα του Ζίβον, με τρόπο πρωτότυπο και, κυρίως, εύηχο!
Η αυτοκαταστροφή σαν απόρροια της χρόνιας κατάθλιψης, έστειλε στον άλλο κόσμο διά της αυτοχειρίας έναν άλλο προικισμένο τραγουδοποιό, τον Ελιοτ Σμιθ, από το Πόρτλαντ του Ορεγκον, στις ΗΠΑ. Ο Σμιθ ξεκίνησε στη δεκαετία του ’90 με το συγκρότημα Heatmiser και, μόλις το γκρουπ πήγε να την κάνει, όπως λέμε, αποφάσισε να αρχίσει τη σόλο καριέρα του! Τρία cd έγραψαν οι Heatmiser και άλλα τρία πρόλαβε να γράψει ο Σμιθ, χάρη στα οποία κέρδισε την κριτική σε ΗΠΑ και Αγγλία και όλα έδειχναν πως θα πάει πολύ ψηλά. Η κατάθλιψη, όμως, τον ανάγκασε να αποσυρθεί από τη μουσική στις αρχές του αιώνα και από τη ζωή το 2003. Και, φευ, η μέγιστη αναγνώριση που του αναλογούσε ήρθε με αυτό το μεταθανάτιο διπλό cd που κυκλοφόρησε φέτος και που περιέχει υλικό από τους τρεις σόλο δίσκους του, καθώς και μερικές σπάνιες ηχογραφήσεις.
Αργεντινή, Βραζιλία…
Ο Αργεντινός μεσήλιξ βάρδος της ζωής, Χουάν Κάρλος Κάσερες, όπως και ο Βραζιλιάνος «πρίγκιψ» της Μπαΐα Καρλίνιος Μπράουν, ευτυχώς δεν μας εγκατέλειψαν – ζουν και βασιλεύουν και τον κόσμο κυριεύουν! Το αποδεικνύουν τα πρόσφατα πονήματά τους, με τον Κάσερες να δικαιώνει τη φήμη του ως γκουρού της «μούργκα», του παραποτάμιου μουσικού στιλ, που ακμάζει εκ νέου χάρη σ’ αυτόν τον γενειοφόρο ζωγράφο, ιστορικό και μουσικό που θεωρείται μεγάλη μορφή στην Αργεντινή και, με τον Μπράουν να δικαιώνει τη φήμη του ως ο πιο «ψαγμένος» και ο πιο «διεθνιστής» μουσικός της Μπαΐα και του ξέφρενου ρυθμού απόλαυσης της ζωής που χαρακτηρίζει τους κατοίκους αυτής της περιοχής στις βορειοανατολικές ακτές της Βραζιλίας. «Ψαγμένος» και «διεθνιστής» στο έπακρον δείχνει να είναι και ο εκ του Σέφιλντ προερχόμενος τραγουδοποιός Ρίτσαρντ Χόλεϊ. Πώς αλλιώς να χαρακτηρίσεις κάποιον που στο εξώφυλλο μοιάζει σαν ο Τόμας Ντόλμπι να ποζάρει φορώντας ένα κοστούμι του Ελβις Πρίσλεϊ και τις μπότες του Αξελ Ρόουζ, ενώ στο cd μοιάζει να ακούγεται άλλοτε σαν Τζόνι Κας και άλλοτε σαν Τζάρβις Κόκερ;
Είναι, με κάτω τα χέρια, ο πλέον ενδιαφέρον τραγουδοποιός που άκουσα προσφάτως και δεδομένου πως αυτός είναι μόλις ο δεύτερος δίσκος του, είναι βέβαιο ότι ο διοπτροφόρος συντοπίτης των Arctic Monkeys θα μας απασχολήσει ευχάριστα αρκετές ακόμη φορές στο μέλλον!