Αντιήρωες στην ενδοχώρα των Υπερβορείων

Αντιήρωες στην ενδοχώρα των Υπερβορείων

3' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Γκουνάρ Στόλεσεν: «Δικός σου ώς τον θάνατο». Εκδόσεις «Πόλις», μετάφραση: Σωτήρης Σουλιώτης, σελ. 438.

Ο συγγραφέας, γεννημένος το 1947 στο συχνά πυκνά καταθλιπτικό Μπέργκεν της Νορβηγίας, ανήκει δικαιωματικά στους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους της ανιχνευτικής – αστυνομικής λογοτεχνίας των Σκανδιναβών. Είναι ο πνευματικός πατέρας του ιδιωτικού αστυνομικού Βαργκ Βέουμ, ο οποίος πρωταγωνιστεί και σε αυτό το μυθιστόρημα. Μάλιστα, το ονοματεπώνυμό του, σύμφωνα με τις αρμόδιες ετυμολογικές μαρτυρίες, σημαίνει κατά λέξη «επικηρυγμένος», υποδηλώνοντας έτσι, κατά αντίστροφο ειρωνικό τρόπο, την ιδιάζουσα, σχεδόν καθημερινή, πάντως επαγγελματική και εναντιωματική σχέση του με το Κακό. Ελαφρά αλκοολικός, ευαισθητοποιημένος κοινωνικά, μάλλον ευσυγκίνητος, σχεδόν πάντα εκτεθειμένος οικονομικά, ενίοτε άπελπις, συγκινησιακά απρόοπτος και σε ένα μικρό βαθμό κυκλοθυμικός, δηλαδή «ανθρώπινος, πολύ ανθρώπινος», όπως θα έλεγε ο Φρειδερίκος Νίτσε, ο Βαργκ Βέουμ ανακαλεί εύκολα στη μνήμη μας τόσο τον Φίλιπ Μάρλοου, τον κλασικό πλέον χαρακτήρα, τον οποίο έπλασε ο Αμερικανός μετρ του είδους Ρέιμοντ Τσάντλερ (1888-1959), όσο και το αντίστοιχο «ομοιοπαθές» αστυνομικό όργανο, των εσωστρεφή, τυχερό – άτυχο – στοχαστικό Χοκ Μόσλι, τον οποίο γέννησε η δημιουργική φαντασία ενός άλλους μεγάλου δασκάλου της εν λόγω φιλολογίας, του επίσης Αμερικανού Τσαρλς Ουίλφορντ (1919-1988).

Ο Βαργκ Βέουμ έρχεται από τον «παραδεισένιο Βορρά» να απομυθοποιήσει με τη σειρά του όλους εκείνους τους κειμενικούς και μη συναδέλφους του, οι οποίοι συλλαμβάνουν με δήθεν υποδειγματική άνεση και άλλη τόση «δοκιμασμένη στην πράξη οξυδέρκεια» όσες και όσους αναζητούν παθιασμένα οι ευκαιριακοί εργοδότες τους. Εξ ου και η πηγαία εξομολόγησή του, η οποία αφορά αποκλειστικά σε ό,τι ως εργαζόμενος κατ’ ανάγκην εκπροσωπεί: «Στην πραγματικότητα, είμαστε γκρίζα ανθρωπάκια που κάθονται σε ετοιμόρροπα γραφειάκια με μια στοίβα απλήρωτους λογαριασμούς που ούτε μας νοιάζει πια αν τους πληρώσουμε και ένα ημερολόγιο που δεν μας κάνει καρδιά να σκίσουμε τα φύλλα του Φεβρουαρίου και να προχωρήσουμε στον Μάρτιο. Μοιάζουμε περισσότερο με τα παιδιά για τα θελήματα» (βλ. σελ. 359).

Παραμένοντας ώς το τέλος της εξιστόρησης, κάτι μεταξύ κοινωνικού λειτουργού, συστηματικού υπερασπιστή της δικαιϊκής τάξης του γενέθλιου Μπέργκεν και βεβαίως, εξομολόγου ανυπεράσπιστων κατά τα φαινόμενα γυναικών, ο Βαργκ Βέουμ, αυτό το μεγάλο παιδί, έμπειρο προσκοπάκι των δυνατών και αδιανόητων θελημάτων, συγκεντρώνει ως πειστικότατη περσόνα που είναι τα πάγια χαρακτηριστικά του Αγαθού σε μιαν ιδιαίτερα προσιτή, καθόλα απτή μορφή. Βρίσκει μάλιστα κάποια στιγμή τον εσωτερικό χρόνο να αναρωτηθεί για τις ανταποκρίσεις ή τους υπόγειους συσχετισμούς βασικών παραμέτρων – δεικτών (βλ. εν προκειμένω: «Σκεφτόμουν ότι ο Ράινταρ Μπάουγκνες είχε μιλήσει για ένστικτα, ενώ ο Γιόνας Αντρέσεν για έρωτα. Και αναρωτιόμουν αν μιλούσαν για το ίδιο πράγμα ή για κάτι άλλο», σελ. 219). Η έκδηλη εμπιστοσύνη που τρέφει στον εαυτό του κυριολεκτικά τον σώζει. Χωρίς να επαίρεται, οδεύει στη λύση του αστυνομικού δράματος, ακμαίος, ήκιστα παρορμητικός και αρραγής ψυχικά, πιστεύοντας ακράδαντα στη συναντίληψη ενός πανταχού παρόντος, ατομικού, θα έλεγα, αγγέλου – μέντορα φρόνησης. Εννοείται ότι εκμεταλλεύεται στο έπακρον κάθε πρόσφορη συγκυρία, αναλύει σε βάθος όλες τις εκφάνσεις της αρχετυπικά μοιραίας συμπρωταγωνίστριας του Βένκεν Αντρέσεν και εκτίθεται συναισθηματικά προς τους τρίτους, τόσο ακριβώς όσο του υπαγορεύει η αλάνθαστη ατομική του διαίσθηση. Στο σημείο αυτό θα μπορούσε κανείς να ακούσει προς το πέρας των περιγραφών τον αμλετικό αφορισμό μιας ισχυρής βεβαιότητας -ό,τι καθιστά δηλαδή κάθε ντετέκτιβ λυσιτελή: «Και, πάνω απ’ όλα: μείνε πιστός στον εαυτό σου· άρα / Φυσιολογικά -όπως η μέρα ακολουθεί τη νύχτα- / Ούτε στους άλλους θα μπορείς να είσαι ψεύτης» (βλ. τον διάσημο γείτονα των Νορβηγών, τον πρίγκιπα της Δανίας, Αμλετ, πράξη 1η, σκηνή 3η, σε μετάφραση Ερρίκου Μπελιέ, εκδόσεις «Υψιλον», 1999).

Η πληρότητα της τεκμηρίωσης καθιστά το μυθιστόρημα επαρκές: η περιρρέουσα ατμόσφαιρα αποδίδεται με υποδειγματική συνέπεια, οι δευτερεύοντες ήρωες ή και αντιήρωες, ως απαραίτητοι δορυφόροι της δράσης, αξιοποιούνται αναλόγως, το ερωτικό τρίγωνο σπεύδει να επιβεβαιώσει, μεταξύ άλλων, πανηγυρικά το περιώνυμο αξίωμα «όλοι οι άνθρωποι σκοτώνουν αυτό που αγαπούν» του αμίμητου Οσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος, σύμφωνα με τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, έχει πάντα δίκιο. Οι τετρασέλιδες σημειώσεις του μεταφραστή συμβάλλουν κατά πολύ στην απρόσκοπτη απόλαυση της μεταγλώττισης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή