«Την περασμένη εβδομάδα αγόρασα ένα όπλο. Χθες έγραψα το σημείωμα. Αλλά χθες το βράδυ έπεσα πάνω στην εκπομπή σου. Γνωρίζοντας ότι κάποια μέρα θα μπορέσω να επιστρέψω στην εκκλησία μου, πέταξα το όπλο στο ποτάμι. Η μαμά μου δεν πρέπει να το μάθε ποτέ».
Ο Ντάνιελ Κάρσλεϊκ έλαβε το e-mail αυτό μία ημέρα μετά την μετάδοση ενός δικού του ντοκιμαντέρ για το τηλεοπτικό δίκτυο PBS. Ηταν το πορτρέτο μιας διάσημης καθηγήτριας του Χάρβαρντ. Ηταν έγχρωμη, λεσβία και παρά τα σχεδόν τραγικά της παιδικά χρόνια είχε κατορθώσει να γίνει αυτό που έγινε: μια σπουδαία γυναίκα, μια σπουδαία θεολόγος και, κυρίως, ένα ζωντανό παράδειγμα για εκατομμύρια ανθρώπους στην Αμερική. Αυτό ακριβώς είχε κάνει τον Ντάνιελ Κάρσλεικ να της αφιερώσει μια ολόκληρη εκπομπή.
Αλλά ήταν το συνταρακτικό e-mail του ανώνυμου, ομοφυλόφιλου πιτσιρικά από την Αϊόβα που τον κινητοποίησε να προχωρήσει το θέμα του πιο βαθιά. Να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ για τις οικογένειες που βυθίζουν έφηβους σαν τον υποψήφιο αυτόχειρα του e-mail στην απελπισία. Να συναντήσει αυτούς τους ανθρώπους, τις μανάδες και τους πατεράδες της μεσοδυτικής Αμερικής, που χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους όταν ο γιος ή η κόρη τολμήσει να πει την αλήθεια: «Είμαι γκέι». Αυτή είναι η «προϊστορία» που γέννησε το ντοκιμαντέρ «Κατά τας γραφάς», το οποίο θα δούμε αύριο στις 8.30 το βράδυ στον «Απόλλωνα» στο πλαίσιο του 13ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου «Νύχτες Πρεμιέρας Conn-X», παρουσία του δημιουργού του.
Οικογενειακά δράματα
Θα περίμενε κανείς μια επιθετική προσέγγιση, ένα διδακτικό φιλμ ενός Νεοϋορκέζου για τους «άξεστους επαρχιώτες που πιστεύον τα παραληρηματικά κηρύγματα επικίνδυνων ιερωμένων». Ο Ντάνιελ Κάρσλεϊκ γνώριζε πολύ καλά τα κρυφά νήματα που συνέδεαν τα άγνωστα οικογενειακά δράματα με τον σκληροπυρηνικό, μισαλλόδοξο λόγο θρησκόληπτων που αλωνίζουν τις μικρές ή μεγαλύτερες κοινότητες σε δεκάδες πολιτείες της «ενδιάμεσης» Αμερικής. Αλλά δεν τον ενδιέφερε να μάθει πράγματα που ήδη ήξερε.
«Είχα συνειδητοποιήσει τη δύναμη της θρησκείας πριν από την ταινία, αναγνωρίζω ότι η θρησκεία μπορεί να είναι κάτι πολύ δυνατό και το λέω με θετικό τρόπο», δήλωνε ο Ντάνιελ Κάρσλεϊκ τις ημέρες που η ταινία του προβαλόταν στο Φεστιβάλ του Σάντανς. Και συμπλήρωνε: «Αλλά όταν ερχόμαστε στο θέμα της ομοφυλοφιλίας η εικόνα αλλάζει αμέσως. Υπάρχουν, ξέρετε, τόσα πολλά γκέι παιδιά που μεγαλώνουν στην Αμερική και είναι τμήμα της εκκλησιαστικής ζωής και παίρνουν την πίστη τους πολύ στα σοβαρά. Οταν όμως αρχίζουν και αντιλαμβάνονται ποιοι είναι και τι θέλουν, αυτό που ακούν από την οικογένειά τους και την εκκλησία είναι πως οι ζωές τους είναι λάθος και καταδικαστέες».
Γέφυρες
Στην ταινία ο Ντάνιελ Κάρσλεϊκ προσεγγίζει πέντε τυπικές αμερικανικές οικογένειες με γκέι παιδιά. Πολύ «κανονικές» και πολύ χριστιανικές. Ο Κάρσλεϊκ έχει τη σοφία να μην τις αντιμετωπίσει αφ’ υψηλού. Αντίθετα, επιστρατεύει νηφαλιότητα, σεβασμό και υπομονή. Λεπτό με το λεπτό, ερώτηση με την ερώτηση, χτίζει γέφυρες εμπιστοσύνης. Το κυρίαρχο θέμα είναι η Βίβλος. Σε κάθε λογικό επιχείρημα οι δυστυχισμένοι γονείς απαντούν με μια διδαχή της Βίβλου που δεν επιδέχεται, υποτίθεται, αμφισβήτηση: η ομοφυλοφιλία είναι απαράδεκτη. Ταυτόχρονα, ο Κάρσλεϊκ μιλάει με διακεκριμένους θεολόγους. Στο τέλος της ταινίας οι πάγοι έχουν λιώσει. Δεν πρόκειται για ένα επινοημένο «χάπι εντ». Ο Κάρσλεϊκ μιλάει τη γλώσσα της αγάπης και της συμπόνοιας. Κι αυτό είναι αρκετό.