Οψεις

4' 9" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο ταν κυκλοφόρησαν οι πρώτες φήμες ότι το καινούργιο άλμπουμ του Μπρους Σπρίνγκστιν έχει τον τίτλο «Magic», δημιουργήθηκε κάποια ανησυχία μεταξύ των θαυμαστών του. Στο παρελθόν, οι δίσκοι του Σπρίνγκστιν είχαν τίτλους που έμοιαζαν με τα τραγούδια του: επικοί, ρωμαλέα απλοί, αφηγηματικοί. Σε σύγκριση με το «Darkness on the End of Town» («Σκοτάδι στην άκρη της πόλης») ή το «Devils and Dust» («Διάβολοι και Σκόνη»), το «Magic» δεν φαινόταν τόσο να αναφέρεται στο φευγάτο αμερικανικό όνειρο όσο σε μια soft-rock ραδιοφωνική εκπομπή εύκολης ακρόασης. Ευτυχώς, οι φόβοι μας αυτοί ήταν αβάσιμοι. Το «Magic» είναι το καλύτερο άλμπουμ του Σπρίνγκστιν μετά το «Tunnel of Love», που κυκλοφόρησε πριν από είκοσι χρόνια.

Θυμάμαι πόσο βαθιά με είχε αγγίξει στα 16 χρόνια μου το άκουσμα του «Tunnel of Love»· μου έδωσε έμπνευση και με βοήθησε να καταλάβω καλύτερα τον εαυτό μου και τη θέση μου στον κόσμο. Είκοσι χρόνια μετά, είμαι πλέον μόλις δύο χρόνια νεότερος απ’ όσο ήταν ο Μπρους Σπρίνγκστιν όταν ηχογράφησε εκείνο τον δίσκο – και η μουσική του σήμερα προσφέρει ένα διαφορετικό είδος έμπνευσης.

Ο Μπρους Σπρίνγκστιν είναι τώρα 58 ετών και πριν από μερικές μέρες ξεκίνησε μια παγκόσμια περιοδεία με το συγκρότημά του, την E Street Band – μια ομάδα μουσικών που έχουν μείνει ως επί το πλείστον σταθεροί τα τελευταία 30 χρόνια. Ενώ όμως από μουσική άποψη ο Σπρίνγκστιν φαίνεται σαν να επισκέπτεται με κάποια νοσταλγία τα χρόνια της νιότης του, στο πεδίο των στίχων το άλμπουμ είναι σαφώς η δουλειά κάποιου απόλυτα συντονισμένου με το παρόν. Τα τραγούδια του είναι στοχασμοί για μια Αμερική που τη βλέπει να έχει παραστρατήσει, ξεφεύγοντας τελείως από τον δρόμο των ιδανικών της. Είναι εύκολο να αναπαράγεις το παρελθόν και να το παρουσιάζεις με καινούργια συσκευασία (ρωτήστε τους Ρόλινγκ Στόουνς), πολύ δυσκολότερο όμως να εμπνέεσαι από το παρόν και να το εκφράζεις.

Το να έχεις οικοδομήσει μια καριέρα που απλώνεται σε πάνω από τρεις δεκαετίες είναι αρκετά σπάνιο, το να εξακολουθείς όμως ύστερα από τριάντα πέντε χρόνια να παράγεις δουλειά που να μπορεί να συγκριθεί με τους καλύτερους δίσκους σου, είναι πραγματικά εκπληκτικό. Σε αυτούς τους καιρούς των «στιγμιαίων» ποπ σταρ, των σουξέ της μιας μέρας και των αναλώσιμων ροκ ηρώων, ο Σπρίνγκστιν είναι ένα ξεχωριστό είδος, μια κατηγορία από μόνος του. Γι’ αυτό, ίσως, όταν του ζήτησαν πριν από μερικά χρόνια να ονομάσει έναν εν ζωή Αμερικανό που κατά τη γνώμη του είναι πολύ σπουδαίος, δεν διάλεξε κάποιον μουσικό, αλλά σκέφτηκε τον συγγραφέα Φίλιπ Ροθ. «Είναι φοβερό να έχει περάσει κανείς τα εξήντα του και να προσφέρει δουλειά τόσο δυνατή», είπε γεμάτος ενθουσιασμό, «τόσο γεμάτη αποκαλύψεις για τον έρωτα και τον ψυχικό πόνο. Αυτός είναι ο τρόπος να ζήσεις την καλλιτεχνική σου ζωή. Να επιμένεις και να αντέχεις».

Ο Φίλιπ Ροθ είναι τώρα 74 ετών, και το τελευταίο του μυθιστόρημα, με τίτλο «Exit Ghost», κυκλοφόρησε την ίδια εβδομάδα με το «Magic» του Μπρους Σπρίνγκστιν. Οπως και ο Σπρίνγκστιν, ο Ροθ είναι παιδί του Νιου Τζέρσεϊ. Και οι δυο τους έχουν μεταγγίσει υλικό από τη ζωή τους μέσα στη δουλειά τους – ο Ροθ στα μυθιστορήματά του, από την «Πάθηση του Πορτνόι» μέχρι τον «Καθένα», ο Σπρίνγκστιν στα τραγούδια του.

Στο «Exit Ghost» (τίτλος εμπνευσμένος από τον Αμλετ, όταν «εξέρχεται» από τη σκηνή το φάντασμα του πατέρα) ο Ροθ ξαναεπισκέπτεται το παρελθόν, όπως κάνει και ο Σπρίνγκστιν στο «Magic»· είναι το τελευταίο μυθιστόρημα όπου πρωταγωνιστεί το alter ego του Φίλιπ Ροθ, ο Νέιθαν Ζούκερμαν, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε πριν από 28 χρόνια, στο βιβλίο «Ο συγγραφέας-φάντασμα», και στη συνέχεια στα «Ο Ζούκερμαν λυόμενος», «Το μάθημα ανατομίας» και «Το όργιο της Πράγας». Τόσο ο Σπρίνγκστιν όσο και ο Ροθ γράφουν ανεπιτήδευτα – με τον τρόπο που ο κορυφαίος κριτικός λογοτεχνίας Χάουαρντ Τζέικομπσον περιέγραψε ως «γλώσσα στην υπηρεσία της ευφυΐας, σκέψη σφυρηλατημένη με τις αισθήσεις».

Η αίσθηση που αποκομίζω διαβάζοντας Φίλιπ Ροθ στα καλύτερά του, μου θυμίζει τα αισθήματα που γεννιούνται όταν ακούω ένα μεγάλο τραγούδι του Μπρους Σπρίνγκστιν: Υπάρχει μια παραπλανητική απλότητα που καλύπτει βαθύτερες αλήθειες, υπάρχει ένας σεβασμός για τη ζωή και τις προσδοκίες των απλών ανθρώπων, καθώς και η προθυμία για αντιμετώπιση των πιο θεμελιακών ερωτημάτων που μας βασανίζουν.

Στο μυθιστόρημα «Ο συγγραφέας-φάντασμα», ο Νέιθαν Ζούκερμαν συναντάει τον συγγραφέα που θαυμάζει από τα νιάτα του, τον Ελ Λόνοφ, ο οποίος περιγράφει τη δουλειά του ως εξής: «Εγώ αναποδογυρίζω προτάσεις. Αυτή είναι η ζωή μου. Γράφω μια πρόταση και μετά τη γυρίζω ανάποδα. Υστερα την κοιτάζω και την ξαναγυρίζω ανάποδα. Μετά πηγαίνω για φαγητό. Μετά επιστρέφω και γράφω άλλη μια πρόταση». Στο τραγούδι «Thunder Road», από το άλμπουμ «Born to Run», ο Σπρίνγκστιν είναι το ίδιο ανεπιτήδευτος καθώς τραγουδάει: «Πήρα τούτη την κιθάρα και έμαθα πώς να την κάνω να τραγουδάει».

Τρεις δεκαετίες πέρασαν και ο Ροθ εξακολουθεί να αναποδογυρίζει προτάσεις, ενώ ο Σπρίνγκστιν μπορεί ακόμα να κάνει την κιθάρα του να τραγουδάει. Είναι δυο σπουδαίοι Αμερικανοί καλλιτέχνες, οι οποίοι -σε μια κουλτούρα που τη μαστίζει η ιδεοληψία με τα νιάτα και το καινούργιο- έρχονται να μας θυμίσουν ότι υπάρχουν κρυμμένοι κόσμοι σοφίας, που φωτίζονται μόνο με το πέρασμα του χρόνου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή