Ο ταν επισκέπτεσαι το «περίφημο Silk Market» στο Πεκίνο ένα πρέπει να γνωρίζεις: ότι δεν πρόκειται για παραδοσιακή αγορά μεταξωτών υφασμάτων. Δεκάδες μικρά μαγαζάκια, το ένα δίπλα στο άλλο, απλωμένα σε έξι ορόφους, φιλοξενούν το δημοφιλέστερο είδος στην Κίνα: «μαϊμούδες». Ρούχα, τσάντες, παπούτσια, ρολόγια, πιστά αντίγραφα μεγάλων οίκων μόδας, στην καλύτερη και πιο τελειοποιημένη εκδοχή τους. Με 10, 20, 30 ευρώ έχετε στα χέρια σας μια τσάντα Φεραγκάμο ή Γκούτσι, ένα ανάτυπο -δυσδιάκριτο από το πρωτότυπο- Ρόλεξ ή Ωμέγα. Η ατμόσφαιρα ασφυκτική. Στενοί διάδρομοι, το εμπόρευμα στοιβαγμένο, ανασύρεται με ταχυδακτυλουργική ταχύτητα. Οι πωλήτριες, μικροκαμωμένες Κινέζες, σκληρές διαπραγματεύτριες. Το τελετουργικό ίδιο και απαράλλακτο: προτείνεται μια τιμή, σε γουάν πάντα (100 γουάν περίπου αντιστοιχούν σε 10 ευρώ). Ο πελάτης οφείλει να αρνηθεί, αντιδρώντας σαν να έχει ακούσει κάτι εξωφρενικό, και να προτείνει το 1/5.
Επιστρατεύεται ένα κομπιουτεράκι. Η πωλήτρια δηλώνει την τιμή, ο πελάτης σβήνει και γράφει τη δική του. Ακολουθεί ο κάτωθι (πιστός) διάλογος:
Πωλητής: Οk, ok! Give me your last price.
Πελάτης:. ..(πληκτρολογεί).
Πωλητής: Ok, Ok! My last price.
Πελάτης: (κάνει να φύγει)
Πωλητής: (τρέχει και τον πιάνει από το μανίκι). Οk, Ok! Here my last, last price.
Και το last price εκτείνεται στο άπειρο. Ανάλογα με τις αντοχές και τον χρόνο που διαθέτετε. Στο Silk Market μπορείτε να περάσετε ώρες, μέρες. Μπορείτε και να αφιερώσετε ένα ολόκληρο ταξίδι. Το κέρδος; Θα έχετε ζήσει στη «μέσα» Κίνα. Στον πυρήνα του Πεκίνου, μιας υπερσύγχρονης πόλης, που περνάει ορμητικά στον 21ο αιώνα, που αλλάζει καθημερινά. Οι ουρανοξύστες κατασκευάζονται με ταχύτητες άγνωστες στον δυτικό κόσμο: γρήγορα, αθόρυβα, αποτελεσματικά.
Η «μέσα» Κίνα, της υπεραγοράς των fake, εργάζεται νυχθημερόν, αναπαράγει, ανανεώνει το εμπόρευμα. Χιλιάδες τουρίστες και Κινέζοι περνούν καθημερινά από το Silk Market. Η «μέσα» και η «έξω» Κίνα, το Πεκίνο του Silk Market και της Ολυμπιάδας του 2008 στηρίζονται στην ίδια αξία: στην υπερπροσφορά – υπερεκμετάλλευση του ανθρώπινου δυναμικού. Σε μια πόλη με δυσδιάκριτα σύνορα, με μεγέθη ασύλληπτα – η Σόνια, η Κινέζα ξεναγός της μικρής δημοσιογραφικής αποστολής που βρέθηκε αυτές τις μέρες στο Πεκίνο, με αφορμή τις συναυλίες της «Καμεράτας», στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Ετους της Ελλάδας στην Κίνα, αποσυντονιζόταν κάθε φορά που της ζητούσαμε «να περπατήσουμε στην πόλη». Το περπάτημα, η βόλτα στην πόλη προσκρούει σε μια αξεπέραστη πολιτισμική απορία: γιατί να περπατήσεις, σε ποια πόλη, ακριβώς;
Στο Πεκίνο των 14 ή 16 εκατομμυρίων, παραμονές του 2008, η Δύση ολόκληρη κλονίζεται μέσα μας, τρεμοσβήνουν δικαιώματα και υποχρεώσεις, η έννοια της προσφοράς εργασίας ενσωματώνεται στη «δεύτερη φύση». Το υποκείμενο, το άτομο, διαλύεται σε ένα τεμαχισμένο, μοριοποιημένο, διαθλασμένο σύνολο.
Η σύγχρονη και η παραδοσιακή Κίνα, ο καλπάζων καπιταλισμός και ο συνταγματικά κατοχυρωμένος κομμουνισμός διασταυρώνονται στο Silk Market και πορεύονται χέρι χέρι. Ενα «υβριδικό κράτος», ακούσαμε από αρμόδια χείλη, που συλλαβίζει μια γλώσσα με ρήματα, χωρίς υποκείμενα. Ενα κράτος επίμονο, μεθοδικό, ανθεκτικό, που ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς, έχοντας επιτελέσει ένα κατασκευαστικό θαύμα. Τα εκατομμύρια που κατοικούν στο Πεκίνο περιμένουν τους δεκάδες χιλιάδες τουρίστες που θα καταναλώσουν, θα διαπραγματευτούν, θα αγοράσουν. Δεν μιλούν τη γλώσσα τους. Τα αγγλικά παραμένουν ένα ξένο σώμα για τη συντριπτική πλειοψηφία. Το μόνο που χρειάζεται είναι να συνεχίσουν να κτίζουν τη νέα αυτοκρατορία τους. Με τον Μάο να χαμογελάει, κινώντας το χέρι ρυθμικά μέσα από το fake ρολόι (την πιο καλτ αγορά που μπορεί να κάνει σήμερα κανείς στο Πεκίνο), το Φίλιπ Σταρκ να υπογράφει το μπαρ Λαν, ένα από τα πιο in στέκια της πόλης και τα εκατομμύρια μικροπωλητές να κυνηγούν ακαταπόνητα τη «last price». Το συμβολικό όριο ανάμεσα στην Κίνα που φοβόμαστε και στην Κίνα που επιθυμούμε.