Ενα ultra Nordic πρόγραμμα έχει ετοιμάσει ο καταξιωμένος αρχιμουσικός και βιρτουόζος του πιάνου Βλαντιμίρ Ασκενάζι για το κοινό του Μεγάρου Μουσικής μεθαύριο Δευτέρα 17 και Τρίτη 18 Δεκεμβρίου. Ενα ταξίδι στον μουσικό «υπερβορρά» του πρώιμου 20ού αιώνα από έναν μεγάλο μουσικό που γεννήθηκε στη Ρωσία το 1937 και από το 1972 ζει με την Ισλανδή σύζυγό του στην Ισλανδία, έχοντας ο ίδιος πολιτογραφηθεί Ισλανδός.
Πιο συγκεκριμένα, τη Δευτέρα, ο Β. Ασκενάζι θα διευθύνει την Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα της Στοκχόλμης σε δύο έργα του επιβλητικού, στοχαστικού Φινλανδού Γιαν Σιμπέλιους (1865 – 1957), το συμφωνικό ποίημα «Ωκεανίδες», έργο 73, και τη Συμφωνία υπ’ αριθμ. 2 σε ρε μείζονα, έργο 43, καθώς και το Κοντσέρτο για Κλαρινέτο και Ορχήστρα, έργο 57, του Δανού συνθέτη Καρλ Νίλσεν (1865 – 1931), με τον Μάρτιν Φρεστ στο κλαρινέτο. Την Τρίτη το βράδυ, ο Β. Ασκενάζι και η Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα της Στοκχόλμης θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από ένα ακόμα συμφωνικό ποίημα του Σιμπέλιους, την «Τρικυμία», έργο 109, τη Συμφωνία υπ’ αριθμ. 5 σε μι ύφεση μείζονα, έργο 82 και το ιδιαίτερα δημοφιλές Κοντσέρτο για Πιάνο και Ορχήστρα σε λα ελάσσονα, έργο 16, του Νορβηγού Εντβαρντ Γκριγκ (1843 – 1907), με τον Βασίλη Τσαμπρόπουλο στο πιάνο (μουσικό με ξεχωριστό έργο και στην τζαζ, και με τον οποίο ο Β. Ασκενάζι διατηρεί εδώ και χρόνια ιδιαίτερα στενές σχέσεις).
Παράδοση
Γεγονός είναι ότι είτε ως πιανίστας είτε ως μαέστρος, ο Β. Ασκενάζι έχει μια παράδοση στις ερμηνείες έργων συνθετών από τη βόρεια Ευρώπη, κυρίως Ρομαντικών συνθετών μα και συμπατριωτών του Ρώσων (κυρίως Σοστακόβιτς, Σκριάμπιν, Ραχμάνινοφ). Ο Β. Ασκενάζι όμως έχει ιδιαίτερη σχέση και με τον Σιμπέλιους: μαζί με μαέστρους όπως τον Τζον Μπαρμπιρόλι και τον Λίοναρντ Μπέρνσταϊν, μοιράζεται μερικές από τις σημαντικότερες ηχογραφήσεις συμφωνικών έργων του κορυφαίου Φινλανδού μουσουργού. Επιλέγοντας από τις δύο συναυλίες της Δευτέρας και της Τρίτης στο Μέγαρο, στεκόμαστε στην «Τρικυμία», που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα του ώριμου Σιμπέλιους. Συμφωνικό ποίημα βασισμένο στο γνωστό σαιξπηρικό έργο, που συνέθεσε μετά την κορυφαία Εβδομη Συμφωνία του, ενώ η Πέμπτη του, που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα του Μεγάρου, επίσης από τα υποβλητικότερα έργα του, σηματοδοτεί την σταδιακή, δύσκολη ανάδυση του συνθέτη από τον τρόμο του θανάτου, που είχε αποτυπωθεί κυρίως στην προηγούμενη, Τέταρτη Συμφωνία. Η υπαρξιακή αυτή κρίση σχετιζόταν με μια εγχείριση στο λάρυγγα για πιθανό καρκίνο, στην οποία υποβλήθηκε ο συνθέτης το 1911. Οσον αφορά τα υπόλοιπα έργα, το Κοντσέρτο για Κλαρινέτο του Νίλσεν θεωρείται από τα πιο αντιπροσωπευτικά του (μαζί με τις έξι συμφωνίες του και τα δύο κοντσέρτα του για βιολί και για φλάουτο αντίστοιχα), ενώ για το Κοντσέρτο για πιάνο του Γκριγκ τα πολλά λόγια περιττεύουν. Μαζί με τα υπέροχα «Λυρικά Κομμάτια» του και την περίφημη σουίτα «Πέερ Γκιντ», το έργο αυτό είναι από τα πιο αγαπημένα όχι μόνο του Νορβηγού δημιουργού αλλά και του κλασικού ρεπερτορίου γενικότερα.
Ο Βλαντιμίρ Ασκενάζι μας έχει δώσει εξαιρετικές ερμηνείες και σε έργα Μότσαρτ (κυρίως στα κοντσέρτα του για πιάνο) και η ουσία παραμένει ότι πρόκειται για έναν χαρισματικό, αφιερωμένο, ακαταπόνητο ερμηνευτή, ο οποίος γεννήθηκε στο Γκόρκι της Ρωσίας από πατέρα Εβραίο και μητέρα Χριστιανή Ορθόδοξη αλλά εγκατέλειψε τη χώρα τη δεκαετία του ’60. Είχε ήδη αποσπάσει τα βλέμματα των μουσικόφιλων διεθνώς το 1955, όταν βραβεύθηκε ως πιανίστας στο Διαγωνισμό Σοπέν της Βαρσοβίας.
Μαέστρος, πιανίστας
Εδώ και είκοσι χρόνια, η διεύθυνση ορχήστρας καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων του Β. Ασκενάζι. Από τις σημαντικότερες στιγμές του στο πόντιουμ παραμένει η θητεία του ως Αρχιμουσικού της Φιλαρμονικής της Τσεχίας (1998 – 2003), καθώς κι εκείνη ως Μουσικού Διευθυντή της Συμφωνικής Ορχήστρας ΝΗΚ του Τόκιο (με την οποία έχει ερμηνεύσει, μεταξύ των άλλων, έργα του σημαντικού Ιάπωνα συνθέτη Τόρου Τακεμίτσου, τον οποίο ο Β. Ασκενάζι θαυμάζει ιδιαίτερα), ενώ εμβληματικά θεωρούνται δύο διεθνή πρότζεκτ που έφερε σε πέρας με την ιστορική λονδρέζικη Ορχήστρα Φιλαρμόνια (την οποία ίδρυσε ο Βρετανός παραγωγός της ΕΜΙ Ουόλτερ Λέγκε και ανέδειξε ο Οττο Κλέμπερερ): το «Ο Προκόφιεβ και ο Σοστακόβιτς υπό τον Στάλιν» (2003) και το «Νέες ερμηνείες Ραχμάνινοφ» (Rachmaninoff Revisited), το τελευταίο το 2002 στο περιώνυμο Lincoln Center της Νέας Υόρκης. Ωστόσο, ο Β. Ασκενάζι δεν έχει εγκαταλείψει το αγαπημένο του πιάνο, δίνοντας συχνά συναυλίες κοντσέρτων για πιάνο και ορχήστρα (του Μότσαρτ και του Μπετόβεν κυρίως), διευθύνοντας και ταυτόχρονα αναλαμβάνοντας το ρόλο του σολίστ. Παράλληλα, ο Β. Ασκενάζι παρουσιάζει τηλεοπτικά προγράμματα με στόχο τη διάδοση της κλασικής μουσικής. Αξιομνημόνευτη παραμένει η σειρά «Ο Ασκενάζι στη Μόσχα», που σηματοδότησε την πρώτη του επίσκεψη στην πατρίδα του το 1989.
Info Ο Βλαντιμίρ Ασκενάζι διευθύνει την Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα της Στοκχόλμης στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Δευτέρα 17 και Τρίτη 18 Δεκεμβρίου.