Κάθε καλοκαίρι, λιγοστεύουν οι καλές εκθέσεις στην Αθήνα. Οι γκαλερί μάς δίνουν ραντεβού τον Σεπτέμβριο και τα μουσεία αδρανούν. Μια από τις φετινές εξαιρέσεις είναι το αφιέρωμα στα χαρακτικά του Φρανθίσκο Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη. Πάνω από 200 έργα, από τις καλύτερες σειρές του, φανερώνουν στο ελληνικό κοινό το μεγαλείο του Ισπανού καλλιτέχνη. Την ώρα όμως που εμείς απολαμβάνουμε τις θαυμάσιες οξυγραφίες του, στην πατρίδα του, πολλοί αμφισβητούν την πατρότητα ενός από τα πιο σημαντικά του έργα.
Ο «Κολοσσός», που παρουσιάζεται στο Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης, θεωρείται ένας αριστουργηματικός πίνακας. Απεικονίζει τον κορμό ενός γίγαντα πάνω από μια πολεμική σκηνή. Οι ειδικοί έχουν συνδέσει το έργο με την παρουσία των Ναπολεόντειων στρατευμάτων στην Ισπανία και τις βαρβαρότητες που διέπραξαν εναντίον του πληθυσμού. Μερικοί λένε ότι ο γίγαντας αυτός δεν είναι τίποτ’ άλλο από ένας αγαθός φύλακας της Ισπανίας εναντίον των Γάλλων, τους οποίους κατατροπώνει με τη φοβερή του δύναμη. Θεωρούν ως πηγή έμπνευσης του Γκόγια το ποίημα «Προφητεία στα Πυρηναία» του Χουάν Μπαουτίστα Αριάθα. Αλλοι πιστεύουν ότι η τεράστια άγρια φιγούρα είναι η ενσάρκωση του πολέμου.
Το συγκεκριμένο όμως έργο μπορεί να μην έχει ζωγραφιστεί από τον Γκόγια αλλά από τον βοηθό του, σύμφωνα με τις δηλώσεις του επιμελητή του Μουσείο Πράδο, Χοσέ Λουίς Ντίεζ, ο οποίος εξειδικεύεται στον 19ο αιώνα. Ο τελευταίος ισχυρίζεται ότι δημιουργός του πίνακα ήταν ο Ασένσιο Χούλι, που δούλευε στο εργαστήριο του Γκόγια και έχει μάλιστα βάλει τα αρχικά του στο αριστερό μέρος του έργου.
Η αποκάλυψη αυτή έχει διχάσει τους ιστορικούς τέχνης που έχουν μελετήσει σε βάθος τη ζωγραφική του Γκόγια. Από τη μία πλευρά είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι μεγάλοι καλλιτέχνες είχαν βοηθούς και πως τους επέτρεπαν να ολοκληρώνουν έργα τους ή και να κάνουν αντίγραφα υπό την καθοδήγησή τους. Από την άλλη, πώς να καταπιεί κανείς με ευκολία ότι ένας από τους πιο γνωστούς πίνακες της ισπανικής τέχνης μπορεί να μην έχει γίνει από το χέρι του Γκόγια;
Ο Βρετανός ιστορικός τέχνης Νάιτζελ Γκλεντάινινγκ σε δηλώσεις του προς τον ισπανικό Τύπο θεωρεί ότι το έργο είναι του Γκόγια: «Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι είναι αδύνατο το ενδεχόμενο να μην τον έχει κάνει ο Γκόγια, αλλά μου φαίνεται πολύ τολμηρός ο πίνακας και η δύναμη που αποπνέει η σύνθεσή του για να έχει γίνει από τον Ασένσιο Χούλι». Οι ειδικοί πάντως θα πρέπει να περιμένουν την ετήσια επιστημονική αναφορά του Μουσείου Πράδο για να διαβάσουν το σχετικό άρθρο του Ντίεζ. Δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχουν αμφιβολίες για την πατρότητα των έργων του Γκόγια. Και στο παρελθόν έχουν υπάρξει αντίστοιχοι ισχυρισμοί, όμως το Πράδο έσπευδε πάντοτε να τους διαψεύσει.
Η έκθεση με τα χαρακτικά του Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη παρουσιάζει στο ελληνικό κοινό τη μεγάλη του συμβολή στην τέχνη ως χαράκτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα έργα ανήκουν στη συλλογή του ελληνικού μουσείου και είχαν αγοραστεί από τον τέως διευθυντή του Μαρίνο Καλλιγά. Εκείνος είχε την πρόνοια, τη δεκαετία του ’60, να τα εντοπίσει στο εξωτερικό και να τα αποκτήσει για λογαριασμό της Πινακοθήκης.