Για 150 χιλιάδες ευρώ; Για όσο, δηλαδή, κοστίζουν πιθανότατα ορισμένες εντελώς άχρηστες «εξαγωγές» ελληνικών θεαμάτων ή κάποιες κυβερνητικο-δημοσιογραφικές αποστολές στο εξωτερικό, κινδυνεύει να μην πραγματοποιηθεί φέτος το Φεστιβάλ Κόμικς της Βαβέλ, μια από τις πιο δημοφιλείς νεανικές εκδηλώσεις.
Αυτά είναι τα χρήματα της περυσινής επιχορήγησης που το υπουργείο Πολιτισμού καθυστερεί να εκταμιεύσει για να μπορέσουν οι ιθύνοντες του φεστιβάλ να προγραμματίσουν αξιοπρεπώς τη φετινή διοργάνωση. Η αδυναμία του υπουργείου Πολιτισμού να εμφανιστεί στοιχειωδώς συνεπές στις ανειλημμένες υποχρεώσεις του απέναντι σε ένα από τα πιο επιτυχημένα φεστιβάλ της χώρας με διεθνή αναγνώριση και απήχηση μοιάζει με την κορυφή του παγόβουνου. Ολοι μέσα στο υπουργείο γνωρίζουν πόσα αιτήματα για εγκεκριμένες επιχορηγήσεις έχουν μείνει πίσω.
Η υπόθεση Ζαχόπουλου «πάγωσε» τις χρηματοδοτήσεις. Προσθέστε και την καθόλου καλή οικονομική συγκυρία και έχετε την εικόνα.
Σημαντικές συμμετοχές
Ομως η «Βαβέλ» δεν είναι ένα οποιοδήποτε φεστιβάλ ούτε ένας ακόμα κρατικοδίαιτος οργανισμός που κρατιέται στη ζωή με τις ετήσιες επιχορηγήσεις. Είναι μια πολύ διαφορετική ιστορία, που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1996 από το Γκάζι και έγινε σήμερα ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ κόμικς στην Ευρώπη. Με συμμετοχή του κόσμου που πλησιάζει κάθε χρόνο τις 150.000 και με τεράστια ονόματα του χώρου που έρχονται στην Αθήνα, όπως ο Λουστάλ και ο Μοέμπιους ή ο Μουνιόζ και ο Κίνο, ο Ντριγιέ και τόσοι άλλοι. Ολοι έφευγαν ενθουσιασμένοι.
Πιο χαρακτηριστική η ανταπόκριση που είχε στείλει από το Γκάζι ο Ιταλός Φερούτσιο Τζιρομίνι, ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους ιστορικούς τέχνης και θεωρητικούς για τα κόμικς. Σημείωνε ανάμεσα στα άλλα: «Το ιταλικό κοινό που παρακολουθεί τα κείμενά μου ξέρει ήδη ότι θεωρώ αυτό το φεστιβάλ μία από τις πιο πετυχημένες και ενδιαφέρουσες πολιτιστικές διοργανώσεις, τις αφιερωμένες στα κόμικς (και όχι μόνο), σε όλο τον κόσμο. Σημαντικότατες διεθνείς παρουσίες, προτάσεις πρωτοποριακές, όχι μονομανιακή επικέντρωση στα κόμικς, αλλά άνοιγμα σε διάφορους τομείς της νεανικής δημιουργικότητας, ένα σύνολο εκδηλώσεων από αυτές που συνήθως θεωρούνται έντονα καλλιτεχνικές και δύσκολες για τους νέους, και όμως μία πραγματικά πρωτοφανής, για όλο τον κόσμο, προσέλευση κοινού».
Αυτό το φεστιβάλ πάμε να σκοτώσουμε;
Κάθε χρόνο κάνουμε περικοπές, χρωστάμε χρήματα
«Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορούμε να προχωρήσουμε» δηλώνει στην «Κ» η Νίκη Τζούδα, διευθύντρια της Βαβέλ. Κι ας είναι το φεστιβάλ καταχωρημένο στο επίσημο πρόγραμμα της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων από τις 18 έως τις 21 Σεπτεμβρίου. Ημερομηνίες υπάρχουν, χρηματοδότηση δεν υπάρχει. Η περυσινή επιχορήγηση ξεκινούσε από τις 100.000 (έγκριση) και τις 200.000 ευρώ (προφορική υπόσχεση) άλλα μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευτεί μόνο οι 50.000. Και η «μαύρη τρύπα» του 2007 προστίθεται σε άλλες «μαύρες τρύπες» προηγουμένων ετών. «Είμαστε εκτεθειμένοι σε καλλιτέχνες, σε πρακτορεία δικαιωμάτων, σε εταιρείες εξοπλισμού. Χρωστάμε χρήματα. Και κάθε χρόνο κόβουμε από παντού. Κόψαμε τα εργαστήρια, κόψαμε τις ημερίδες, σταματήσαμε να φέρνουμε καλλιτέχνες από μακρυά: από Ηνωμένες Πολιτείες, Ιαπωνία, Νότια Αμερική. Για να περιορίσουμε το κόστος».
Η ιδέα από το 1992
Η σχέση του κομίστα και εικαστικού Γιώργου Μπότσου με τη Βαβέλ χρονολογείται από το 1987. Εκείνη τη χρονιά δημοσίευσε στις σελίδες της το πρώτο του κόμικ. Θυμάται να συζητάει με τη Νίκη Τζούδα και τους άλλους φίλους και συνεργάτες του «σκληρού» πυρήνα του περιοδικού την ιδέα ενός φεστιβάλ από το 1992. «Σήμερα πολλά πράγματα μας φαίνονται αυτονόητα, αλλά το 1992 η ιστορία ενός φεστιβάλ κόμικ δεν ήταν καθόλου απλή. Πηγαίναμε σε χορηγούς και δεν καταλάβαιναν τι θέλαμε να κάνουμε», θυμάται σήμερα ο Γιώργος Μπότσος. Και το φεστιβάλ έγινε. Το 1996 στη σημερινή Τεχνόπολη.
«Ακούγεται ίσως λίγο υπερφίαλο αλλά το φεστιβάλ της Βαβέλ έφτιαξε τον χώρο στο Γκάζι, προετοίμασε, δηλαδή, τη σημερινή κατάσταση. Η Βαβέλ είναι μία γιορτή και αν το δούμε λίγο πιο βαθιά, θα δούμε ότι κάλυψε ένα κενό που υπήρχε στην Αθήνα και σε άλλες εποχές το κάλυπταν τα φεστιβάλ των πολιτικών νεολαιών».
Ο Γιώργος Μπότσος δεν έχει «χάσει» ούτε ένα φεστιβάλ, το παρακολουθεί από τα μέσα. «Κάθε φορά που αρχίζει ένα φεστιβάλ, τελειώνει ένας μεγάλος αγώνας», υπογραμμίζει. Αλλά τον αποζημιώνουν τα ενθουσιώδη σχόλια των ξένων (εκλεκτών) επισκεπτών. «Τα μεγάλα φεστιβάλ κόμικ της Ευρώπης έχουν περισσότερο εμπορικό χαρακτήρα, κλείνονται δουλειές, υπογράφονται συμβόλαια, είναι πιο κοντά στην ιδέα της «φουάρ». Γι’ αυτό εκπλήσσονται με το δικό μας φεστιβάλ, γιατί βλέπουν μία καλλιτεχνική γιορτή. Δεν νομίζω, λοιπόν,ότι έχουμε την πολυτέλεια να το αφήσουμε να σβήσει».
Πάθος για τέχνη
Η εικαστικός Κατερίνα Μπαραμπούτη «επιβιβάστηκε» στο «τρένο» της Βαβέλ από τον δεύτερο χρόνο λειτουργίας του φεστιβάλ. «Ο λόγος που συνεργάζομαι είναι το πραγματικό πάθος αυτών των ανθρώπων για την τέχνη. Αξιόλογοι και έντιμοι άνθρωποι, που, κατά τη γνώμη μου, δίνουν άλλη διάσταση στο όλο εγχείρημα». Ως επιμελήτρια πολλών εκθέσεων της «Βαβέλ» η Κατερίνα Μπαραμπούτη έχει δει «ονόματα» να ξεπετάγονται μέσα από το φεστιβάλ.
Ο Αντρέας Κασάπης, ο Στέλιος Φαϊτάκης ξεκίνησαν από το φεστιβάλ, όπως και μια ολόκληρη γενιά καλλιτεχνών της street art και του γκράφιτι. Και υπενθυμίζει ότι το φεστιβάλ πραγματοποιείται με ελεύθερη είσοδο». Δεν θέλει να σκέφτεται το ενδεχόμενο να μη γίνει το 13ο Φεστιβάλ σε δύο μήνες από σήμερα. «Δεν καταλαβαίνουν ότι υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν την τέχνη και την πρόοδο χωρίς δεύτερες σκέψεις;» λέει και ακούγεται στενοχωρημένη και θυμωμένη μαζί.