Σε όλα της ήταν γενναιόδωρη. Από τη συμπεριφορά της, τον τρόπο που αντιμετώπιζε τους ανθρώπους, το χιούμορ που διέθετε, την ανοιχτή ματιά στο βλέμμα. Η Αλέκα Παΐζη, μια από τις πιο σημαντικές και πιο αγαπητές πρωταγωνίστριες του θεάτρου και του κινηματογράφου, συνεπής στο ήθος και τις αξίες που επέλεξε από νωρίς αλλά και στο θέατρο που ποτέ δεν την κούραζε παρά τα 90 της χρόνια, έφυγε χθες τα ξημερώματα. Τα σκαμπανεβάσματα με την υγεία της ήταν πολλά, όπως και στη ζωή της. Μια ζωή γεμάτη περιπέτειες, ταλαιπωρίες, αγώνες και προσωπικούς σταθμούς.
Η Αλέκα Παΐζη γοήτευε το κοινό με την αμεσότητα του οικείου προσώπου, τον συνδυασμό της φίλης, της μάνας και της γιαγιάς, ενώ δεν έπαψε να έχει μια νεανική χάρη ακόμη και στα γεράματά της. Ηταν η φινέτσα που τη χαρακτήριζε, οι λεπτοί τρόποι και η καλοσύνη, κι αυτή η ηρεμία που έκανε το πρόσωπό της να λάμπει τόσο στη σκηνή όσο και στις ιδιωτικές συνομιλίες. Χορτασμένη από τη ζωή και από τις εμπειρίες, τις καλές και τις ταραγμένες στιγμές που έζησε, δεν υπήρξε ποτέ υπερoπτική και ανταγωνιστική, λένε όσοι την έζησαν.
Η μεθοδικότητα που έχτιζε τους ρόλους κυρίως στις κρατικές σκηνές που υπηρέτησε, η διεισδυτική της ματιά και η ιδιαίτερη φωνή της, τη χαρακτήριζαν ως ηθοποιό.
Γεννήθηκε στην Κρήτη το 1919 και σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1941, ερμηνεύοντας τη Σουζάνα στη «Βεντάλια» του Γκολντόνι στο Εθνικό Θέατρο, πέντε χρόνια αργότερα συγκρότησε θίασο με τον Δήμο Σταρένιο και τον Τίτο Βανδή (ο πρώτος της σύζυγος), ενώ τη δεκαετία του ’60 προσελήφθη ως βασικό στέλεχος στο ΚΘΒΕ και παρέμεινε μέχρι το 1966. Τα χρόνια της δικτατορίας έφυγε στο εξωτερικό και επιστρέφοντας στη μεταπολίτευση συνεργάστηκε με τους: Λεωνίδα Τριβιζά, Μάνο Κατράκη, Θέατρο Τέχνης, ΚΘΒΕ, Απλό Θέατρο κ. ά.
Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1957, στην ταινία του Φρ. Ηλιάδη «Μπαρμπα-Γιάννης ο κανατάς». Επαιξε μεταξύ άλλων στις ταινίες «Ο Μιμίκος και η Μαίρη» του Γρ. Γρηγορίου, «Συνοικία το όνειρο» του Α. Αλεξανδράκη και στον ιταλικό κινηματογράφο δούλεψε με τους σκηνοθέτες Πέτρι, Σαλβατόρι, Ρίτσι, Αντζελι κ. ά.
Καριέρα με διώξεις
Εζησε την οικονομική άνεση αλλά και την πείνα. Ο πατέρας της ήταν καπνοβιομήχανος που βίωσε δύσκολες στιγμές όταν έχασε την επιχειρησή του. Η Κατοχή δυσκόλεψε ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Εντονα πολιτικοποιημένη από τα πρώτα της χρόνια στο θέατρο, συνέχισε με αγωνιστική δράση μέχρι το τέλος της ζωής. Μιλούσε για τα χρόνια της Μακρονήσου συχνά, ενώ υπερηφανευόταν που ο πρώτος «Ριζοσπάστης» τυπώθηκε στο σπίτι της.
Το περασμένο καλοκαίρι σε συνέντευξη της στο Ε-Φ (περιοδική έκδοση του Ελληνικού Φεστιβάλ) σημειώνει: «Η οργάνωση έφερε στο σπίτι έναν νεαρό Αρμένη τυπογράφο κι ένα τεράστιο μηχάνημα με δυο πλάκες. Παλεύαμε μέρα-νύχτα να το κάνουμε να δουλέψει σωστά, αλλά όλες οι προσπάθειες απέβαιναν άκαρπες, το μηχάνημα δεν τύπωνε, έβγαζε χαρτιά γεμάτα μουντζούρες, κι εγώ τα έκαιγα στο πλυσταριό. Και ξαφνικά, μια μέρα τα γράμματα βγήκαν καθαρά! Δεν φαντάζεσαι τη χαρά μου. Ήταν ο πρώτος «Ριζοσπάστης» και είχε μέγεθος τετραδίου».
Αν και η καριέρα της είχε πολλές διακοπές από τις διώξεις που υπέστη, συνεργάστηκε με σημαντικούς εκπροσώπους του θέατρου. Οι «Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης», μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με το Ελληνικό Φεστιβάλ σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά ήταν η τελευταία της εμφάνιση, ενώ ετοιμαζόταν τον Μάρτιο να παίξει στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου.
«Οταν έδωσα εξετάσεις στο Εθνικό, δεν ήμουν αποφασισμένη ότι ήταν αυτό που ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Βρέθηκα, όμως, εκεί με τον Αλέξη Δαμιανό και τη Μελίνα Μερκούρη, σε εκείνα τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Στις τελικές εξετάσεις, η Μελίνα ανησυχούσε για το ότι δεν είχα κάτι καλό να φορέσω και μου έστειλε τη μαμά της με μια αρμαθιά φουστάνια. Εγώ δεν υπέκυψα. Εραψα στη μοδίστρα της γειτονιάς τη δική μου φορεσιά – όχι βασίλισσας, όπως των άλλων, αλλά ακολούθου» (διηγείται στην Κατερίνα Κόμητα).
Κοκέτα σε όλη της της ζωή, φρόντιζε την εμφάνισή της ακόμη και στις δύσκολες στιγμές και συχνά αυτοσαρκαζόταν γι’ αυτό. «Εκείνη την ημέρα ήρθαν χωρίς να έχω προλάβει να πλυθώ, πρόλαβα όμως να βάλω ένα κολιέ από κοράλλια κι ένα φόρεμα με κοραλλί λουλούδια. Ημουν πάντα φιλάρεσκη… Ετσι έγινε η πρώτη μου ανάκριση. Μετά με στείλανε εξορία. Εμεινα κάπου τρία χρόνια στο Τρίκερι και στο Μακρονήσι», έλεγε για μια απο τις πολλές συλλήψεις.
Η κηδεία της θα γίνει σήμερα στις 3 στο Β΄ Νεκροταφείο. Συλλυπητήρια τηλεγραφήματα απέστειλαν, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς, το ΚΚΕ, ο ΣΥΝ κ. ά.