Τα σύγχρονα αεροδρόμια είναι αποκομμένα από τις πόλεις. Καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις, οι οποίες συνδέονται με τις πόλεις με κλειστούς αυτοκινητοδρόμους και σιδηροδρόμους. Τα σύγχρονα αεροδρόμια έχουν περιορισμένη σχέση με τον πολεοδομικό ιστό, τη ζωή και την κουλτούρα των τόπων προορισμού. Ακόμη περισσότερο, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η ανάγκη αυξημένων μέτρων ασφαλείας μετέτρεψε τα αεροδρόμια σε μικρές οχυρωμένες «αερο-πόλεις».
Είναι γεγονός ότι πολλά σημαντικά αεροδρόμια, μεταξύ των οποίων και αυτό της Αθήνας, στερούνται ιδιαίτερου χαρακτήρα. Το αεροδρόμιο της Αθήνας ελάχιστα διαφέρει από δεκάδες άλλα αντίστοιχων πόλεων. Το πρόβλημα, βέβαια, του αεροδρομίου της Αθήνας δεν είναι ότι στερείται αναφορών στην τοπική κουλτούρα, ότι δηλαδή δεν είναι επαρκώς «ελληνικό». Το πρόβλημά του είναι ότι στερείται αρχιτεκτονικής ταυτότητας γενικότερα. Πρόκειται για έναν αδιάφορο χώρο, έναν μη-τόπο, όπως θα τον χαρακτήριζε ο ανθρωπολόγος Mark Aug, από τον οποίο ο επισκέπτης δεν συγκρατεί στη μνήμη παρά μόνον ορισμένα γενικά χαρακτηριστικά.
Η αποδέσμευση των αεροδρομίων από τον τόπο δεν θα έπρεπε να εκλαμβάνεται ως πολιτισμική υποβάθμιση, αλλά ως αφορμή αρχιτεκτονικών νεωτερισμών. Τα αεροδρόμια υπερβαίνουν τις τοπικές ιδιαιτερότητες, καθώς αποτελούν κόμβους ενός παγκόσμιου δικτύου, όπου κυριαρχούν τα διεθνή χαρακτηριστικά. Η επιδίωξη του μοναδικού, δίχως την επίκληση τοπικών χαρακτηριστικών ή της παράδοσης, αποτελεί ένα δύσκολο, αλλά όχι ανέφικτο εγχείρημα. Αυτό άλλωστε αποδεικνύουν τα πολυάριθμα παραδείγματα αεροδρομίων υψηλής αρχιτεκτονικής. Στην κατεύθυνση αυτή, δύο πράγματα πρέπει να θεωρούνται δεδομένα: ότι η δημιουργία αξιομνημόνευτων αεροδρομίων αποτελεί δείκτη πολιτισμού μιας χώρας και ότι το εγχείρημα αυτό είναι αδύνατον να έλθει σε πέρας δίχως τη συμβολή των ικανότερων αρχιτεκτόνων.
* Ο Πάνος Δραγώνας είναι αρχιτέκτων, επικ. καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών.