Αυτή η Ελλάδα, η άγνωστη…

3' 5" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο χώρος όπου στεγάζεται σήμερα η Δημοτική Πινακοθήκη Ναυπλίου και παλιότερα, για ένα χρόνο (1825-26) λειτούργησε η Βουλή των Ελλήνων, έχει παλιές αμαρτίες. Το Βουλευτικό, όπως το αποκαλούμε όλοι σήμερα, χτίστηκε από έναν πλούσιο Οθωμανό. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αγά Πασάς έχτισε αυτό το τέμενος, γιατί ήθελε να εξιλεωθεί για ένα έγκλημα που είχε διαπράξει – δύο νεαρούς που ήρθαν από τη Βενετία, αναζητώντας το θησαυρό που είχαν κρύψει πρόγονοί τους στα χρόνια της Β΄ Ενετοκρατίας.

Νιώθοντας τύψεις για το στυγερό έγκλημα, λένε πως έχτισε τέμενος με το χρυσάφι του θησαυρού, γνωστό ως «τζαμί του Αγά Πασά». Τελειωμένο ο πασάς δεν πρόλαβε να το δει, αφού έπεσε από τον εξώστη του σπιτιού την ώρα που επέβλεπε τις εργασίες, όμως για τα παλιά φαντάσματα ακόμη γίνεται λόγος. Το μνημείο που χρονολογείται στα τέλη του 18ου – αρχές 19ου αι., βρίσκεται στην οδό Σταϊκοπούλου 12. Και όσοι δεν γνώριζαν τον μύθο που κουβαλάει, θα το δουν πλέον με άλλη ματιά.

Οπως το κοντινό μας Τζαμί του Τζισδαράκη, ή Τζαμί του Κάτω Σιντριβανιού στην πλατεία Μοναστηρακίου. Ολοι μας το έχουμε δει. Δεσπόζει επί των οδών Πανδρόσου και Αρεως, στον χώρο του Κάτω Παζαριού, κοντά στο σιντριβάνι που σηματοδοτούσε το κέντρο.

Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή του, ιδρύθηκε από τον Αθηναίο βοεβόδα Μουσταφά Αγά Τζισδαράκη. Για την κατασκευή του χρησιμοποίησαν ασβέστη που όπως καταγράφεται στο λεγόμενο «Χρονικό του Ανθίμου», προήλθε από «μίαν κολόναν απ’ εκείνας του Αδριανού», την οποία ανατίναξαν με πυρίτιδα. Αρχικά θεωρήθηκε ότι ήταν κίονας από τον ναό του Ολυμπίου Διός, παρότι το πιθανότερο είναι να προέρχεται από την παρακείμενη Βιβλιοθήκη του Αδριανού. Η είδηση όμως αναστάτωσε την κοινή γνώμη της εποχής, αφού «ήταν ευρύτατα διαδεδομένη η δοξασία ότι οι καταστροφές αρχαίων επέφεραν κάποια θανατηφόρα επιδημία». Οσο για τον Τζισδαράκη, όχι μόνο του επιβλήθηκε πρόστιμο αλλά εκτοπίστηκε από την πόλη. Σήμερα, ο χώρος λειτουργεί ως παράρτημα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και στεγάζει έκθεση κεραμικών της Συλλογής Β. Κυριαζόπουλου.

Στη μακρινή Ρόδο, στη θέση Punta Della Sabbia στη ΒΑ πλευρά του νησιού, σώζεται ο τάφος ενός σημαντικού Οθωμανού κουρσάρου της Μεσογείου. Διοικητής της Αιγύπτου και αργότερα άγιος, ο Μουράτ Ρεΐς διέπρεψε ως ναύαρχος την περίοδο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς και πέθανε το 1610 σε ναυμαχία με τους Ιππότες της Μάλτας στην Κύπρο. Ο τάφος του πλαισιώνεται από το ομώνυμο νεκροταφείο, το τέμενος με τον μιναρέ, τον τεκέ και την κρήνη των καθαρμών. Τα κτίριά του κρίθηκαν κατάλληλα για να λειτουργήσει το Δημοτικό Ωδείο ενώ το νεκροταφείο, αφού δεχτεί επεμβάσεις ανάπλασης, θα λειτουργήσει ως αρχαιολογικός χώρος.

Συστηματική καταγραφή

Είναι πολλές οι ιστορίες που θα σας αποκαλυφθούν διαβάζοντας την καλαίσθητη έκδοση για τα οθωμανικά μνημεία, στην πρώτη τους συστηματική καταγραφή που έκαναν οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού. Μπορεί να είχαμε στο παρελθόν μεμονωμένες δημοσιεύσεις, αλλά η Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (Ιωάννα Κολτσίδα – Μακρή) με τον τόμο «Η Οθωμανική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα» παρουσίασε μια ολοκληρωμένη εικόνα. Η 500 σελίδων έκδοση χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ ΚΠΣ και περιλαμβάνει 191 περιγραφικά λήμματα των πλέον αντιπροσωπευτικών μνημείων, θρησκευτικών και κοσμικών. Καταγράφεται επίσης η αντίληψη του 19ου αι. για αναστηλώσεις σε μνημεία της κλασικής περιόδου και εκείνη του 20ού αι., όπου πέρα από τα κλασικά άρχισε και η ανάδειξη των βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων και αρκετών οθωμανικών.

Κι αν δεν τηρήθηκαν τα συμβατικά χρονικά όρια της οθωμανικής περιόδου (1453 – 1821), είναι γιατί η κατάκτηση της Ελλάδας ήταν σταδιακή και άρχισε πριν από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης, όπως σταδιακός ήταν και ο σχηματισμός και η διερεύνηση των γεωγραφικών ορίων του σύγχρονου ελληνικού κράτους.

Ετσι μαθαίνουμε για τα τεμένη, τους μεντρεσέδες (ιεροδιδασκαλεία), το μπεζεστένι (λιθόκτιστες κλειστές αγορές όπου εκτός από πολύτιμα προϊόντα λειτουργούσαν και ως ένα είδος τράπεζας) και τα καραβάν σαράγια που βρίσκονταν πάνω στους εμπορικούς δρόμους, τα ιμαρέτ (πτωχοκομεία) κ. ά.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή