Μπάρμπαρα Βάιν
«Ο Μινώταυρος»
Μτφ. Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 480, τιμή 21 ευρώ
Στα 79 της χρόνια, σήμερα, η Ρουθ Ρέντελ παραμένει στην κορυφή παρά το γεγονός ότι πολλές γυναίκες συγγραφείς θρίλερ έχουν ανεβεί στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια (όπως η Gillian Flynn, που στα ελληνικά βγαίνει από τις εκδ. Μεταίχμιο). Αυτό που την καθιστά κλασική αξία είναι η διαχρονικότητά της, η σταθερότητά της, το εύρος των γνώσεών της και η φλεγματική ματιά της σε έναν κόσμο γεμάτο ρωγμές, διαφορετικότητες, βίαιες ανατροπές και παθογένειες. Η Ρέντελ μπορεί να γράφει ενίοτε για ψυχοπαθείς δολοφόνους, παραμένει όμως πάντα βαρώνη (μεταφορικά και κυριολεκτικά).
Με το ψευδώνυμο Μπάρμπαρα Βάιν, η Ρέντελ γράφει μία παράλληλη σειρά ψυχολογικών θρίλερ. Ογκώδη, συνήθως, μυθιστορήματα, πιο ελεύθερα σε σύνθεση και πιο κοντά στο είδος που οι Αγγλοι αποκαλούν literary. Είναι μία άλλη περσόνα για τη Ρέντελ. Διαβάζοντας τον «Μινώταυρο», που πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά, το απόλαυσα γιατί είναι ένα ήπιο φαινομενικά μυθιστόρημα, με θυελλώδη, βουβά κύματα κάτω από την επιφάνεια (των 400 και πλέον σελίδων). Είναι μια κλασική ιστορία μιας ξένης κοπέλας (από τη Σουηδία) που βρίσκει θέση εργασίας σε ένα αγγλικό αρχοντικό της επαρχίας. Αγαπημένο θέμα αναρίθμητων συγγραφέων από την Αγγλία, είδος που γνώρισε πολύ μεγάλη άνθιση την περίοδο 1965-1985.
Αλλά στα χέρια της Μπάρμπαρα Βάιν, το κλασικό μοντέλο γκουβερνάντα/δασκάλα/νοσοκόμα απέναντι σε σκληρή και αλαζονική κυρία γίνεται θρύψαλα, καθώς ανατρέπει τη συμβατική κλίμακα. Στον «Μινώταυρο», με τον συνειρμό του λαβυρίνθου, η Μπάρμπαρα Βάιν/Ρουθ Ρέντελ βάζει τα εργαλεία της ιστορίας και της κοινωνικής παρατήρησης. Καθώς η ηρωίδα, Κέρστιν Κβιστ, προσλαμβάνεται για να συνοδεύει στον καθημερινό του περίπατο τον «προβληματικό» γιο/αδελφό, σταδιακά αναδεικνύεται η τεράστια απόσταση που μας χωρίζει από τη δεκαετία του 1960, στη διάρκεια της οποίας διαδραματίζεται η υπόθεση.
Γιατί, η Μπάρμπαρα Βάιν καθώς αφηγείται την ιστορία της μας καθιστά σαφές ότι η αφήγηση γίνεται από το 2009 και η ματιά είναι προς τα πίσω. Σχολιάζει διαρκώς τα ήθη και τις πρακτικές της ζωής 40 χρόνια πίσω και μας αποκαλύπτει ότι ο προβληματικός γιος/αδελφός ήταν απλώς αυτιστικός.
Τα ήθη του 1968, π.χ., στην αγγλική εξοχή, έστω και σε σπίτι αστών, ήταν αυστηρά και επιβίωνε η προπολεμική ετικέτα των κοινωνικών επιταγών. Μπαίνουν θέματα εκκλησίας, κλήρου, πιστών, κοινωνικών τάξεων, σεξουαλικής απελευθέρωσης, ρόλου των φύλων, σχέσεων των γενεών, προκατάληψης απέναντι στις ψυχικές ασθένειες. Εμβληματικός ο συμβολισμός της βιβλιοθήκης του σπιτιού, κρυμμένης με μυστικό κλειδί και πύλη σε ένα δαιδαλώδη κόσμο ελευθερίας, τρόμου, γνώσης. Ο «Μινώταυρος» είναι ένα κρυπτικό θρίλερ με πολλές καλές στιγμές και έξοχα δομημένους χαρακτήρες, που μένει στη μνήμη.