Ξεκίνησε ως λιθόπλινθος, στην τοιχοποιία ενός υστεροκλασικού ναού. Στη μετωπική του επιφάνεια, κατά την ελληνιστική περίοδο, χαράχτηκε μία επιγραφή με αναθηματικό χαρακτήρα. Ο ναός καταστρέφεται από πυρκαγιά το 70 π. Χ. και ο λίθος αργότερα χρησιμοποιείται ως δομικό υλικό για την κατασκευή ενός υστερορωμαϊκού τείχους.
Στα τέλη του 4ου αι. μ. Χ. ο λίθος χρησιμοποιείται ως βάση μαρμάρινου θωρακίου στο κλίτος μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που χτίστηκε πάνω στα υπολείμματα του τείχους. Η ελληνιστική επιγραφή αφαιρείται και τη θέση της παίρνει ένας πρώιμος βυζαντινός σταυρός, ο οποίος χαράσσεται με επιμέλεια πάνω στη «rasatura». Η παλαιοχριστιανική βασιλική καταστρέφεται τον 9ο αι. μ. Χ., ο λίθος απολαξεύεται και χρησιμοποιείται ως υπέρθυρο της εισόδου ενός βυζαντινού ναού του β΄ μισού του 10ου αι. μ. Χ. με τρούλο «αθηναϊκού τύπου». Δίπλα στον σταυρό χαράσσονται αποτροπαϊκές μορφές με δυτική επιρροή. Ο ναός καταστρέφεται τον 16ο αι. μ. Χ. και έτσι ο λίθος τοποθετείται ανεστραμμένος στο κατώφλι της εισόδου ενός μουσουλμανικού τεμένους. Το τέμενος εγκαταλείπεται τον 19ο αι. και το δομικό του υλικό χρησιμοποιείται στην οικοδόμηση των αρχοντικών της περιοχής. Ο λίθος γίνεται το κατώτερο τμήμα μιας παραστάδας στη θύρα ενός νεοκλασικού κτιρίου. Σήμερα, το κτίριο αυτό έχει μετατραπεί σε καφέ-εστιατόριο, και μόνο κατά τη διάρκεια της ανακαίνισής του εντοπίστηκαν οι αλλεπάλληλες χρήσεις αυτού του κομματιού. Ακόμα και σήμερα αναρωτιέμαι πού πραγματικά ανήκει ο λίθος αυτός: σε μια μελλοντική αναστήλωση, ποιο μνημείο αντιπροσωπεύει περισσότερο ώστε να τοποθετηθεί εκεί; Το αρχαίο ή τους χριστιανικούς ναούς, το μουσουλμανικό τέμενος ή το νεοκλασικό κτίριο του 19ου αι.;
Τελικά, ίσως να μην έχει μεγάλη σημασία ο ακριβής προσδιορισμός των μεταλλαγών στη χρήση του. Σημασία έχει ότι αυτός ο λίθος, όπως και πολλοί άλλοι ακόμα, συνεχίζει το ταξίδι του στον χρόνο, αποδεικνύοντας πως η διαφορετικότητα των ιστορικών περιόδων βασίζεται σε ένα κοινό και ευπροσάρμοστο θεμέλιο, σμιλευμένο ανάμεσα στην πίστη και τον φανατισμό των καιρών…
* Ο Μ. Δ. Λεφαντζής είναι δρ αρχιτέκτων.