Η «Μύτη» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ένα αριστούργημα του λυρικού θεάτρου και ταυτόχρονα του μουσικού μοντερνισμού, έρχεται μετά από δεκαετίες και πάλι στο προσκήνιο. Αφορμή μία νέα παραγωγή του θεάτρου Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης, η οποία περιοδεύει ανά τον κόσμο και, επιπλέον, εγκαινίασε τον περασμένο Μάιο τον κατάλογο της νέας δισκογραφικής εταιρείας Mariinsky. Αμεσα ακολούθησαν δύο ακόμα νέες παραγωγές υπό τον Βαλέρυ Γκέργκιεφ, τον γνωστό δυναμικό μουσικό διευθυντή του περίφημου ρωσικού θεάτρου: ένας δίσκος με τις Συμφωνίες 1 και 15 του Σοστακόβιτς που μόλις κυκλοφόρησε και ένας δεύτερος με έργα Τσαϊκόφσκι, ο οποίος πρόκειται να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο. Οι συμφωνικές επιλογές του Γκέργκιεφ έρχονται να προστεθούν στην ήδη πλούσια δισκογραφία των συγκεκριμένων έργων. Ωστόσο, η επιλογή της «Μύτης» αποδεικνύεται ιδιαίτερα εύστοχη, καθώς η προηγούμενη ηχογράφηση του συγκεκριμένου έργου χρονολογείται από το 1975, είναι δηλαδή πλέον 34 ετών.
Ογδόντα ρόλοι!
Σάτιρα που αφορά τη σχέση του ατόμου με το κοινωνικό σύνολο, η «Μύτη» είναι από κάθε άποψη ένα έργο γεμάτο προκλήσεις. Γράφηκε ανάμεσα στα 1927 και 1928, όταν ο Σοστακόβιτς ήταν 22 ετών, γεμάτος ενθουσιασμό και ορμή. Πρόκειται για παρτιτούρα ευρηματική και σπινθηροβόλα, που προβλέπει μόλις τριάντα όργανα στην ορχήστρα αλλά σχεδόν ογδόντα(!) ρόλους, έστω και πολύ σύντομους. Παρότι οι μουσικές επιρροές περιλαμβάνουν τον «Βότσεκ» του Μπεργκ και τον «Ερωτα για τα τρία πορτοκάλια» του Προκόφιεφ που εκείνη την εποχή παίζονταν στο Λένινγκραντ, η υπογραφή του Σοστακόβιτς είναι ξεκάθαρη. Το ίδιο φανερή είναι επίσης η σφραγίδα του στο ποιητικό κείμενο του έργου, καθώς στην ανελέητη σάτιρα του Νικολάι Γκόγκολ ο συνθέτης προσθέτει βάθος συναισθημάτων, πόνο, τρόμο, το αίσθημα της καταδίωξης αλλά και της εκμηδένισης.
Εξαιρετικός ήχος
Η πραγματικά αριστουργηματική προηγούμενη ηχογράφηση του Ροζντιέστβενσκι είχε πραγματοποιηθεί μετά από σειρά παραστάσεων και υπό την επίβλεψη του ίδιου του συνθέτη λίγο πριν από τον θάνατό του. Χωρίς να την ξεπερνά κυρίως σε ό,τι αφορά την ακρίβεια και την ευστοχία των μουσικών χαρακτηρισμών, η ανάγνωση του Γκέργκιεφ αποδίδει με επιτυχία τους βασικούς χαρακτήρες και σκιαγραφεί με την ίδια αποτελεσματικότητα την ατμόσφαιρα χαρακτηριστικών τόπων της Αγ. Πετρούπολης όπου διαδραματίζεται η ιστορία, όπως ο καθεδρικός του Καζάν. Η σαφώς υπέρτερη ποιότητα ήχου επιτρέπει να εκτιμήσει κανείς ιδιαίτερα την εμπνευσμένη ορχηστρική γραφή του Σοστακόβιτς, όπου κάθε όργανο αναλαμβάνει σαφώς διακριτό ρόλο. Εξοχοι είναι επίσης οι πρωταγωνιστές στους βασικούς ρόλους, ο Βλάντσιλαφ Σουλίμσκυ ως Κοβάλεφ -ο άνθρωπος που έχασε τη μύτη του- και ο Αντρέι Πόποφ που ερμηνεύει τον αστυνομικό.