«Κάνουμε μια επιθεώρηση;» πρότεινε ο Θανάσης Παπαγεωργίου πριν από δυόμισι χρόνια στον Παναγιώτη Μέντη κι από τότε τής έδωσαν αυτό τον τίτλο, αν και δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στην πραγματικότητα. Το «ΤΕΛΕΙΑ.gr» (το τονίζετε όπως θέλετε) είναι ένα σπονδυλωτό έργο με 85 σκηνές και 200 ρόλους από 11 ηθοποιούς, οι οποίοι μετατρέπονται και σε ορχήστρα όταν χρειαστεί.
Εχει την αναλυτική ματιά των παραγωγών της «Στοάς» και το χρώμα των εναλλακτικών Εx Αnimo. Το πείραμα που θα δούμε μετά τις εκλογές είναι ένα ψηφιδωτό που έγινε με συλλογική δουλειά και τον συνδυασμό διαφορετικών γενιών στο θέατρο. Ο στόχος είναι κοινός. Ο τρόπος έκφρασης διαφέρει. Ολοι τους όμως έχουν την ίδια αγωνία. Γράφουν για όσα τους πνίγουν και τους θυμώνουν, για τη σαπίλα και τη διαφθορά, σατιρίζουν «την άφιξή μας στον πάτο του βαρελιού». Παραμορφωτικές ματιές, χιούμορ και σάτιρα, σαρκασμός και διαμαρτυρία. Για τον πάτο που δεν τελειώνει όσα χρόνια κι αν περάσουν, για την πολιτική, τον Τύπο, τις ειδήσεις, τα τηλεοπτικά παράθυρα, την κοσμική ζωή και τη life style ξιπασιά μας. Ολα αυτά στα οποία έχουμε εθιστεί ή μας κάνουν να χάνουμε τον εαυτό μας.
Θανάσης Παπαγεωργίου
Γράφουμε για τη σαπίλα
«Δεν είναι η πρώτη φορά που δουλεύουμε με νέα παιδιά, απλώς εδώ οι Ex Animo είναι και συμπαραγωγοί. Τους γνώρισα πέρυσι στην παράστασή τους, στο «Νοσφεράτους Διδόντικους», και τους πρότεινα να εμφανιστούν στο φεστιβάλ που οργανώνω κάθε Μάιο στην Καλαμαριά. Μου άρεσε το χιούμορ τους και νομίζω ότι θα μπορούσαμε να τα βρούμε». Στον Θανάση Παπαγεωργίου άρεσε και η συλλογική διάθεση αυτών των παιδιών.
«Δουλεύουν πάντα και οι πέντε μαζί, και αυτό με συγκινεί. Με τον Παναγιώτη εργαστήκαμε γύρω στους εννέα μήνες πριν προστεθούν στην παρέα. Τότε η διαδικασία δυσκόλεψε περισσότερο. Οι Εx Animo όμως είναι στο ίδιο κλίμα με μας, απλώς γράφουν αλλιώς. Χρησιμοποιούν τη γλώσσα με άλλο τρόπο. Μιλάνε για θέματα που τα έχω ακουστά, αλλά αυτοί τα έχουν ζήσει. Τα συνδέσαμε όλα. Αλλωστε υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής. Γράφουμε για τη σαπίλα, τη διαφθορά, την άφιξή μας στον πάτο του βαρελιού».
Κινητήρια δύναμη ήταν η αγανάκτηση. Αυτή η στιγμή που λέμε «δεν πάει άλλο». Τότε αυτό που σε θυμώνει γίνεται επιφυλλίδα, κείμενο, θέατρο. «Αυτό το είδος στη «Στοά» το έχουμε ξανακάνει. Κάπως έτσι ήταν «Οι ειδήσεις» του Μ. Ποντίκα, και το «FM Stereo» που είχα γράψει εγώ. Βλέπεις όμως ότι φτάσαμε στο 2009 και μοιάζουν όλα ίδια. Φοβάμαι μήπως γίνομαι γραφικός με όσα λέω, αλλά όσα μας θυμώνουν δεν είναι μόνο η πολιτική. Είναι και οι ακυρωμένες σχέσεις μας, ο φτηνός εξυπναδισμός, η πρόσκληση, η αδιαφορία, η αγένεια».
Ολα αυτά τον πληγώνουν περισσότερο όσο περνούν τα χρόνια. Η στάση του απέναντι στην πολιτική είναι απαξιωτική. «Δεν έχεις να γράψεις τίποτε γι’ αυτούς. Μπορείς μόνο να τους κοροϊδέψεις. Δεν τους θεωρώ πολιτικούς· λογιστές είναι. Διαχειρίζονται τα χρήματά μας κι αυτά με κακό τρόπο. Κάποτε ο πολιτικός είχε όραμα. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα». Το μέλλον; «Δεν θα έλεγα ότι πιστεύω στο όραμα της Αριστεράς όσο σε μια άλλη σχέση των ανθρώπων για δημιουργία. Πιστεύω στο σύνολο. Δεν μπορεί να μαζεύεται είτε ο πλούτος είτε η δόξα είτε η δύναμη σε άτομα κι όχι στο σύνολο. Αυτό θεωρώ Αριστερά και σε αυτό πιστεύουν κι άλλοι, από διάφορους χώρους. Οσο για την ίδια την Αριστερά, δεν ακούω καμία πρόταση». Τις αλλαγές που γίνονται στο θέατρο τις βλέπει χρόνια τώρα. «Εχει αλλάξει οδυνηρά το τοπίο. Νιώθω ότι γύρω μου γίνεται ένα θέατρο που δεν γνωρίζω. Για μένα θέατρο είναι ο ηθοποιός. Στις μέρες μας αυτό έχει μετατοπιστεί. Θέατρο θεωρείται ο σκηνοθέτης». Σε ένα χρόνο η «Στοά» γίνεται 40 χρόνων. «Τα πήγαμε καλά». Τι μένει στον ηθοποιό; «Μια απέραντη πίκρα που προέρχεται από τη φοβερή κούραση που σου δημιουργεί το θέατρο». Ακόμη δεν ξέρει να απαντήσει γιατί διάλεξε να γίνει ηθοποιός. Οι γονείς του τον πήγαιναν στο θέατρο αλλά για να γίνει το θέατρο επάγγελμα ούτε λόγος. «Μου άρεσε να δημιουργώ πράγματα. Οπως τον Καραγκιόζη». Ξέρει ότι κάποια στιγμή όλο αυτό θα τελειώσει. «Πρέπει να τελειώσει. Υπάρχει μια ψυχική κούραση που δεν ξέρω αν μπορώ να την υφίσταμαι. Θα ήθελα να ζήσω κάποια χρόνια και χωρίς αυτήν».
Τα σκηνικά της παράστασης είναι της Λέας Κιούση και οι χορογραφίες της Μαρίας Αλβανού. Εκτός από τον Θανάση Παπαγεωργίου (υπογράφει και τη σκηνοθεσία), τον Παναγιώτη Μέντη και τους Ex Animo παίζουν ακόμη οι: Εύα Καμινάρη, Νάντια Περιστεροπούλου, Ευδοκία Σουβατζή, Νίκη Χαντζίδου.
Παναγιώτης Μέντης
Ο θυμός με παρακινεί
«Γράψαμε περισσότερα από εκατόν πενήντα κείμενα για να καταλήξουμε κάπου. Υστερα ακολούθησε το ξεσκαρτάρισμα. Τα παιδιά είναι ταλαντούχα. Με έννοια γι’ αυτό που κάνουν και αγάπη για το θέατρο. Εχουν τα προσόντα να αναλωθούν στην τηλεόραση: ταλέντο, ομορφιά, νιάτα, νεύρο, πάθος και αλήθεια, κι όμως επέλεξαν τον δύσκολο δρόμο του θεάτρου. Είναι μια ομάδα που προκάλεσε αίσθηση με τις παραστάσεις της», λέει με τη σειρά του ο Παναγιώτης Μέντης.
Ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός το 1976 και τη δεκαετία του ’90 μας συστήθηκε και ως συγγραφέας, με το βραβευμένο στα κρατικά βραβεία «Playmobil» και ύστερα το «Αννα είπα» που τον καθιέρωσε. «Εμαθα όμως ότι το ζητούμενο στο θέατρο είναι πάντα το ίδιο: να είσαι αληθινός». Του αρέσει η πολυφωνία των ομάδων, η αίσθηση της συλλογικότητας που έζησε στο ξεθύμασμά της, και τώρα τη βλέπει σε κάποια νεανικά σχήματα.
«Το μόνο που φοβάμαι είναι όταν οι ομάδες αυτές μπερδεύονται με συγκεκριμένες εταιρείες που τους παρέχουν απλόχερα κεφάλαιο, αλλά επιβάλλουν τη δική τους αισθητική και ύφος. Διάρκεια, όπως δείχνουν τα πράγματα, έχουν μόνο όσοι ασχολούνται ουσιαστικά με το θέατρο, σε όποια γενιά κι αν ανήκουν».
Ως ηθοποιός είδε ότι λίγες φορές του τύχαιναν κείμενα που περιείχαν όσα ήθελε να πει προς τα έξω, όσα τον έκαιγαν όπως λέει. «Ετσι ξεκίνησα να γράφω. Δεν ήταν όμως τυχαίο. Στη δραματική σχολή ο Κατσέλης ρωτούσε τους μαθητές του «γιατί θέλεις να γίνεις ηθοποιός;». «Επειδή θέλω να γίνω συγγραφέας», απάντησα όταν ήρθε η σειρά μου.
Το «ΤΕΛΕΙΑ.gr» είναι αποτέλεσμα θυμού. Ετσι γράφω πάντα. Αυτό με παρακινεί. Οσα συμβαίνουν γύρω μου και με ενοχλούν. Δεν γράφω καταγγελτικά. Απλώς λύνομαι με αυτό τον τρόπο. Τώρα, τι ακριβώς είναι αυτό το έργο, θα έλεγα, με αφορμή την επιθεώρηση, κάτι παραπέρα».
Εx Αnimo
Να αναζητούμε την αλήθεια
Είναι πέντε νέοι ηθοποιοί και έχουν ξεχωρίσει στην ουσία σε δύο παραγωγές. Οι ηλικίες τους ποικίλλουν. Από 29 έως 34. Μας συστήθηκαν με το «Sorry, sold out» το 2005 και ύστερα το «Νοσφεράτους Διδόντικους» που κράτησε τρεις σεζόν. Χαρακτηριστικό τους είναι ο αυτοσχεδιασμός και το σωματικό θέατρο. Αυτό ακριβώς που τους διαφοροποιεί από την αναλυτική ματιά της «Στοάς». Αυτό θα είναι και το ενδιαφέρον σε αυτό τον «γάμο». Ο Παύλος Εμμανουηλίδης έριξε πρώτος την ιδέα για να κάνουν «κάτι δικό τους» και ο Δημήτρης Ζωγραφάκης, η Ρόζα Κυρίου, η Ντίνα Λαδοπούλου και ο Ζήσης Ρούμπος συμφώνησαν. Αλλωστε, η ανάγκη να εκφραστούν ήταν κοινή και μεταξύ όλων των άλλων ήταν και φίλοι από τη σχολή «Βεάκη».
Οπως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις υπήρχε η ορμή αλλά και οι απογοητεύσεις. «Μας έλεγαν «μπορεί να σας θάψουν»», λέει εκ μέρους όλων η Ρόζα Κυρίου, αλλά δεν πτοήθηκαν. Δεν επιχορηγούνται από το ΥΠΠΟ και εργάζονται σε διάφορες δουλειές ο καθένας τους για να μπορούν να υποστηρίξουν το σχήμα χωρίς εκπτώσεις. Συνεργασίες σε παιδικές σκηνές, μεταφράσεις, stund up comedy.
«Οποια δουλειά βρεθεί». Ο ανταγωνισμός των νεανικών ομάδων δεν τους ενοχλεί, τους αρέσει αν και όπως λένε η αγορά είναι δύσκολη. «Εχουν ειπωθεί όλα και έχουν γίνει όλα. Εχεις ένα τέρας απέναντί σου, το κοινό, το οποίο σε χαϊδεύει, αλλά ζητάει διαρκώς κάτι καινούργιο. Θέλει προτάσεις και αποφεύγει την επίφαση του γέλιου ή της κουλτούρας». Στη Στοά πήγαιναν «φανατικά» για χρόνια. «Ουσιαστικά είναι δάσκαλοί μας. Οταν έγινε η πρόταση είπαμε αμέσως ναι. Εχει μεγάλο ενδιαφέρον η συνάντηση των δύο σχολών. Εμείς στηριζόμαστε στον αυτοσχεδιασμό, εκείνοι ψάχνουν την αλήθεια κατευθείαν μέσα από την ψυχή τους». Από τον Θανάση Παπαγεωργίου και τον Παναγιώτη Μέντη στο «ΤΕΛΕΙΑ.gr» έμαθαν την υπομονή. «Να παλεύουμε και να αναζητούμε την αλήθεια με όποιο τρόπο κι αν την παρουσιάσουμε».