Στάση στο Παρίσι, καθ’ οδόν για το Αουσβιτς

Στάση στο Παρίσι, καθ’ οδόν για το Αουσβιτς

2' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τη νύχτα που χάθηκαν τα αστέρια ** ½

ΔΡΑΜΑ ΕΠΟΧΗΣ

Σκηνοθεσία: Ροζ Μπος

Ερμηνεία: Ζαν Ρενό, Μελανί Λοράν, Γκαντ Ελμαλέ

ΚΡΙΤΙΚΗ. Ο Λουί Μαλ υπήρξε ο πρώτος Γάλλος κινηματογραφιστής που πραγματεύτηκε την ταλαντευόμενη συλλογική συνείδηση των συμπατριωτών του στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο «Λακόμπ Λυσιέν» (1974) έβαλε την Ιστορία στο πρίσμα της ψυχολογίας τραβώντας μια λεπτή, σχεδόν αόρατη, γραμμή ανάμεσα στον παρτιζάνο και στον δωσίλογο. Ενας νεαρός «καθαρόαιμος» Γάλλος, ο Λυσιέν, που διεκδικεί ερωτικά μια Εβραία, ζητάει από την Αντίσταση να τον στρατολογήσουν και όταν τον απορρίπτουν, γιατί δεν τον εμπιστεύονται, φτάνει στην πόρτα της Γκεστάπο. Τριάντα έξι χρόνια μετά τον Μαλ, μια άγνωστη σκηνοθέτις και σεναριογράφος, η Ροζ Μπος, σκαρφαλώνει ψηλά στο γαλλικό μποξ όφις με την πιο ηχηρή καταγγελία για τη στάση των Γάλλων απέναντι στους Εβραίους στα χρόνια της Κατοχής. Ο τίτλος της ταινίας της, «La Rafle» (αρπαγή), ξυπνάει στους Γάλλους μνήμες από μια νύχτα που θα ‘θελαν να την ξεχάσουν.

Τη 16η Ιουλίου 1942, η γαλλική αστυνομία διατάχθηκε από το καθεστώς του Βισί να μαζέψει τους Εβραίους του Παρισιού. Στη συνέχεια θα τους προωθούσαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και κρεματόρια, σύμφωνα με τα σχέδια του Χίτλερ. Οι Γερμανοί επιτελείς είχαν ζητήσει 25.000 κεφάλια από τον Πετέν. Οι Γάλλοι αστυνομικοί κάλυψαν κατά το ήμισυ το «πλάνο», συγκεντρώνοντας στο Χειμερινό Ποδηλατοδρόμιο κοντά 13.000 ψυχές. Πλειοψηφούσαν οι γυναίκες και τα παιδιά, τα οποία, όπως λένε οι ιστορικοί, δεν επιβίωσαν: μόλις τα βαγόνια πέρασαν τα γαλλικά σύνορα τα έριξαν κατευθείαν στους θαλάμους αερίων. (Οι Εβραίοι, που ήδη κυκλοφορούσαν μαρκαρισμένοι με το κίτρινο αστέρι της ντροπής στο πέτο, περίμεναν πως το διάταγμα του Πετέν θα αφορούσε κυρίως τους άντρες και μπόρεσαν να φυγαδέψουν αρκετούς με τη βοήθεια Γάλλων που δεν συντάχθηκαν με τη βουβή πλειοψηφία.)

Η Μπος σκηνοθετεί ακαδημαϊκά. Εχει στην πίσω πλευρά του μυαλού της κινηματογραφικά έπη όπως η «Λίστα του Σίντλερ» και ταυτόχρονα πατάει σταθερά στην παραδοσιακή σχέση του κλασικού γαλλικού σινεμά με την παιδική ηλικία. Το απόσταγμα από το στύψιμο της Ιστορίας (τα γεγονότα είναι πέρα για πέρα αληθινά) είναι η συγκίνηση. Εκεί αποσκοπεί η ματιά της.

Το πρώτο μέρος της ταινίας εστιάζεται στην οικογένεια ενός 11χρονου Γαλλοεβραίου, που ξαφνικά τον θεωρούν μίασμα. Το δεύτερο μέρος, όπου ένας Γαλλοεβραίος γιατρός (Ζαν Ρενό) και μια νεαρή νοσοκόμα (Μελανί Λοράν) προσπαθούν να βοηθήσουν τους Εβραίους κρατούμενους, είναι υπερφορτωμένο από συγκίνηση και μοιάζει με ελεγεία.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της «Νύχτας που χάθηκαν τα αστέρια» αφορά την ξεκάθαρη θέση που παίρνει η ταινία απέναντι στους δωσίλογους και φυσικά απέναντι στους ναζί. Αν θα επιχειρούσαμε μια γενίκευση, υπερβαίνοντας το παρελθόν αλλά και τα σύνορα του κινηματογράφου, θα λέγαμε πως δεν είναι άλλη μια φιλοεβραϊκή ταινία. Οι συγκινητικές εικόνες λειτουργούν σαν ξέπλυμα μιας παλιάς ντροπής σε μια ρευστή εποχή που ξαναφέρνει την εθνική εσωστρέφεια του ευρωπαϊκού γίγαντα στον χάρτη.

Επίσης…

Ο Γουόνγκ Καρ Βάι («2046», «Ερωτική επιθυμία») είναι ένας ξεχωριστός Ασιάτης δημιουργός, που βγήκε από τη σκιά των ταινιών καταιγιστικής δράσης του Τζον Γου και ξανοίχτηκε στον μοντερνισμό της Δύσης. Ο Γκοντάρ και ο Σκορσέζε βαραίνουν ιδιαίτερα στις αναφορές του. Μια σχεδόν πλήρη εικόνα της πρώιμης περιόδου του Γουόνγκ μάς δίνει ένα τρίπτυχο αφιέρωμα στον κινηματογράφο «Ιντεάλ» (λείπει το «Chungking Express», που τον έκανε γνωστό στη Δύση). Το «Καθώς κυλούν τα δάκρυά μας» (***), το κινηματογραφικό ντεμπούτο του το 1988, τον έφερε κοντά στους «Κακόφημους δρόμους». Οι «Αγριες μέρες μας» (****) ακολούθησαν το 1990, αλλάζοντας την όψη του μελοδράματος. Οι «Εκπτωτοι άγγελοι» (***) γυρίστηκαν το 1995 και χαρακτηρίζονται από την πληθωρικότητα του στυλ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή