ΑΠΩΛΕΙΑ. Μια αρχοντική γυναίκα, σπουδαία μορφή της προπολεμικής γενιάς αρχιτεκτόνων, η Αλεξάνδρα Μωρέτη, απεβίωσε την περασμένη Τετάρτη στη Φιλοθέη, σε ηλικία 98 ετών.
«Η Αλεξάνδρα Μωρέτη ανήκε στην ηρωική προπολεμική γενιά που αγωνίστηκε για την τιμή της Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής», αναφέρει στην «Κ» ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Αγγελος Δεληβοριάς. «Σφυρηλατημένη με βιώματα πολύ πιο επώδυνα απ’ όσα μας επιφυλάσσει η εποχή μας, η φαινομενικά εύθραυστη αυτή γυναίκα υπερασπίστηκε, με γενναιότητα και αυτοθυσία, αξίες οι οποίες έχουν πλέον υποτιμηθεί. Με το ήθος, την ακεραιότητα και την ομορφιά της, την αντοχή, την αγωνιστικότητα που διέθετε και την προσήλωσή της σε σκοπούς ιερούς, συγκαταλέγεται σε μια σπάνια κατηγορία ανθρώπων που εκλείπουν».
Η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου Μωρέτη, γεννημένη το 1912 στην Κωνσταντινούπολη, γόνος οικογένειας αρχιτεκτόνων και ζωγράφων, ήταν η έβδομη κατά σειρά γυναίκα που αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική το 1936. Υπήρξε, μαζί με τον σύζυγό της μαθήτρια του Δημήτρη Πικιώνη, υπό την επίβλεψη του οποίου μελέτησαν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Η αποτύπωση αρχοντικών και λαϊκών σπιτιών 18ου και 19ου αιώνα της δυτικής και βορειοδυτικής Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και των Ιωαννίνων συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα έργα τους. Υπήρξε επίσης μέλος του συλλόγου «Ελληνική Λαϊκή Τέχνη» για τη διατήρηση της παράδοσης και την εξέλιξη της λαογραφική μελέτης, στον οποίο μετείχαν η Ναταλία Παύλου Μελά, η Αγγελική Χατζημιχάλη, ο Φίλιππος Δραγούμης και ο Γιώργος Γιαννουλλέλης.
Στα 26 της χρόνια, το 1938, εκπροσωπεί την Ελλάδα στη διεθνή έκθεση του Βερολίνου. Από το 1937 και για 32 χρόνια οργανώνει -πάντα μαζί με τον σύζυγό της με τον οποίο αποτελούσε ένα από τα εμβληματικά ζευγάρια αρχιτεκτόνων των Αθηνών- 135 ελληνικά περίπτερα σε 21 κράτη και 40 πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Το 1939 βραβεύθηκε για τον σχεδιασμό και την επιμέλεια του ελληνικού περιπτέρου στη διεθνή έκθεση της Νέας Υόρκης.
Ενδεικτικό στοιχείο της οξυδέρκειας και ανοιχτοσύνης του ζεύγους αποτελεί η απόφασή τους να διακοσμήσουν, παρά τις έντονες πολιτικές κυρίως αντιδράσεις της εποχής, το εν λόγω περίπτερο με έναν σουρεαλιστικό πίνακα του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, σε μια προσπάθεια να προβάλουν ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει η σύγχρονη ελληνική τέχνη. Με το ίδιο σκεπτικό διακόσμησαν και άλλα ελληνικά περίπτερα με έργα Ελλήνων καλλιτεχνών που εν συνεχεία σφράγισαν «της τέχνης τους την περιοχή», όπως: του Σπύρου Βασιλείου, του Γεράσιμου Στέρη, της Βούλας Παπαϊωάννου, του Δημήτρη Χατισιάδη κ.ά. Παρήγαγε πλούσιο ζωγραφικό έργο και ασχολήθηκε με τη γλυπτική σε πηλό και ορείχαλκο. Διετέλεσε αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Ζογγολόπουλου.