Οι πιστοί του Θεού που αντιστέκονται στις πολυεθνικές

Οι πιστοί του Θεού που αντιστέκονται στις πολυεθνικές

2' 52" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΜΑΡΓΚΑΡΕΤ ΑΤΓΟΥΝΤ

Η χρονιά της πλημμύρας

μετ. Μπελίκα Κουμπαρέλη

εκδ. Ψυχογιός, σελ. 507

Η Μάργκαρετ Ατγουντ, ήδη από την εποχή της «Ιστορίας της πορφυρής δούλης», στήνει εφιαλτικές δυστοπίες· η μυθοπλασία της, συχνά συμβολική, κινείται ελεύθερα μεταξύ σάτιρας και φαντασίας, σαρκασμού και κοινωνικής κριτικής, διευρύνει τα όρια του παραδοσιακού ρεαλισμού, ερωτοτροπεί με την επιστημονική φαντασία -παρ’ ότι η συγγραφέας αρνείται να ταξινομηθεί «στη στενή αυτή κατηγορία»- και δεν παύει να διερωτάται για την προοπτική του αδηφάγου, ναρκισσιστικού, υβριστικού πολιτισμού μας. Το χιούμορ και η ειρωνεία της είναι το άλλο πρόσωπο της απαισιοδοξίας της, της «ήπιας απόγνωσής» της: «Είμαστε καταδικασμένοι λόγω ελπίδας», είχε γράψει την εποχή του «Ορυξ και Κρέικ», αυτού του τρομακτικά απτού μυθιστορήματος που προμάντευε ένα μέλλον κατεστραμμένο από τη γενετική βιομηχανία και σχολίαζε την παράτολμη και απελπισμένη προσπάθεια να διατηρηθεί η υπερκαταναλωτική δυνατότητα των δυτικών κοινωνιών, την ώρα που η φύση αποσυντίθεται κάτω από το ανθρώπινο φορτίο. Φαινομενικά παραδοξολογικός, ο αφορισμός εκείνος δικαιώνεται απολύτως, αν σκεφτούμε ότι η ελπίδα μάς ωθεί να επινοήσουμε νέες θεραπείες για παλαιά δεινά, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν νέα και ακόμη πιο επικίνδυνα δεινά: ο σύγχρονος πολιτισμός δεν είναι παρά ένα ατέρμονο γαϊτανάκι ματαιώσεων και επανεκκινήσεων, μια ιλιγγιώδης ακολουθία σχιζοφρενικών και ως εκ τούτου αυτοκτονικών αναπτυξιακών εγχειρημάτων.

Το μέλλον

Σωστά, λοιπόν, αποτιμά το έργο της η Ατγουντ: δεν είναι επιστημονική φαντασία, αλλά μάλλον ένα σχόλιο στο ήδη δυστοπικό παρόν, που αναπόφευκτα εκβάλλει στην καταστροφή. Ετσι κι αλλιώς βρισκόμαστε σε μια ιστορική στιγμή που κάθε μυθοπλασία προσεγγίζει επικίνδυνα την επιστημονική φαντασία, καθώς το μέλλον ή μάλλον όλες οι εκδοχές του μέλλοντος διαχέονται στην καθημερινότητά μας. Η «Χρονιά της πλημμύρας» ξεκινάει την επαύριο μιας άνευ προηγουμένου οικολογικής συμφοράς: η «άνυδρη πλημμύρα», η πανδημία που έχει προκληθεί από την εμβιοϊατρική μηχανική ενός διαταραγμένου επιστήμονα, έχει επέλθει. Δύο γυναίκες μόνο έχουν επιβιώσει. Η μία, χορεύτρια σε στριπτιζάδικο, όπου και βρίσκει καταφύγιο· η άλλη, μέλος μιας λουδιτικής -οικοθρησκευτικής οργάνωσης, των Κηπουρών του Θεού -οι οποίοι αποδέχονται μεν την επιστήμη και την εξέλιξη, αλλά θεωρούν ότι ο άνθρωπος οφείλει να μην παρεισδύει στη διαδικασία της δημιουργίας της ζωής, έχουν προ πολλού προειδοποιήσει για την επερχόμενη τιμωρία και προετοιμάζονται για την ζωή μετά την καταστροφή- οχυρώνεται σε ένα πολυτελές spa, όπου τα περισσότερα από τα υλικά για τις θεραπείες είναι φαγώσιμα. Περιμένοντας κάποιο σημάδι ζωής, οι δύο γυναίκες ανακαλούν το παρελθόν τους – εξωφρενικές ιστορίες καπιταλιστικής τρέλας. Οι αναδρομές τους (μία από τις ηρωίδες έχει ήδη δει τον κόσμο της να καταρρέει, καθώς τα ιατρικά έξοδα για τη θεραπεία της άρρωστης μητέρας της γίνονται αιτία της οικογενειακής χρεοκοπίας και της αυτοκτονίας του πατέρα της) δεν είναι το προανάκρουσμα της πτώσης, είναι η πτώση η ίδια· η καθολική επιδημία που θα επακολουθήσει είναι η αναπόφευκτη κατάληξη ενός διεφθαρμένου και εκφυλισμένου κόσμου.

Ας μη φανταστούμε, όμως, ότι το βιβλίο είναι ασφυκτικά καταστροφολογικό. Είναι ένα όμορφο, σχεδόν λυρικό, οικολογικό μανιφέστο, ζοφερό και τρυφερό μαζί, βίαιο και στοχαστικό, διανθισμένο με το γνωστό χιούμορ και τη σατιρική διάθεση της συγγραφέως, διάστικτο από τους ευήθεις και υπόρρητα κωμικούς Υμνους των Κηπουρών που συχνά θυμίζουν τα λίμερικς ενός Εντουαρντ Λίαρ τονισμένα σε εκκλησιαστικούς ρυθμούς, διαπνεόμενο από ένα αεράκι ελπίδας. Οχι της ελπίδας που καταδικάζει, το βαρύ αποτύπωμα της οποίας έφερε το «Ορυξ και Κρέικ», αλλά μιας απαντοχής που ίσως να είναι η περιουσία των αφελών, των πιστών, των αφοσιωμένων, που μάχονται τις πολυεθνικές, φτιάχνουν κήπους στις ταράτσες τους και περιβόλια στις στέγες των σπιτιών τους, λατρεύουν τη γη και παραμένουν αμόλυντοι από τις ασθένειες του καπιταλισμού. Των σύγχρονων σαλών. Των Κηπουρών του Θεού.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή