Είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ πριν από λίγο καιρό την έκθεση με τα 60 φωτογραφικά πορτρέτα, υποψήφια για το βραβείο Taylor Wessing στη National Portrait Gallery στο Λονδίνο. Η φουρνιά του 2010 ήταν εκείνη που ανέδειξε το έργο του Ελληνα Παναγιώτη Λάμπρου, που όχι μόνο πήρε το δεύτερο από τα τέσσερα βραβεία, τα οποία συνοδεύονται και από ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, αλλά βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας λόγω του «σκανδαλιστικού» αντικειμένου του. Για το My British Wife γράψαμε κι εμείς το περασμένο φθινόπωρο, θίγοντας το θέμα του γυμνού και τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσει τον 21ο αιώνα.
Τότε, η συζήτηση είχε μείνει στο ημίγυμνο, από τη μέση και κάτω, πορτρέτο της γυναίκας του Λάμπρου, αγνοώντας κάποια άλλα σημαντικά στοιχεία της έκθεσης. Ενα από αυτά ήταν και η εναρμόνιση του λόγου με την εικόνα. Οι «αφράτες» λεζάντες που συνοδεύουν τα έργα χαρίζουν στη φωτογραφία μια άλλη «φωνή», ακόμα κι αν πολλά πράγματα συνεχίζουν να μένουν επίτηδες ανείπωτα, υπηρετώντας την υποκειμενικότητα του είδους.
Οι εν λόγω καλλιτέχνες μοιάζουν να διαθέτουν ιδιαίτερο ένστικτο και αμεσότητα, αποτελώντας στο σύνολό τους επαγγελματίες φωτογράφους, παρόλο που θεωρητικά, η πρόσκληση για συμμετοχή στον διαγωνισμό είναι ανοιχτή σε όλους, επαγγελματίες και μη. Η επιλογή πάντως από την κριτική επιτροπή γίνεται κάθε χρόνο τυφλά, με βάση μόνο τη φωτογραφία. Με στόχο μια ποικιλόμορφη συμμετοχή. Μέσα στην ποικιλία όμως, ξεχωρίζει μια ιδιαίτερη έμφαση στη γυναίκα και το παιδί. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που και τα τέσσερα βραβεία δόθηκαν φέτος σε φωτογραφίες γυναικών.
Καλώς ή κακώς, έχουμε συνηθίσει οι γυναίκες και τα παιδιά να συνδέονται με την έννοια του «εύθραυστου» και «αδύναμου» (στο πνεύμα του κλασικού «γυναικόπαιδα»). Εδώ, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το κάθε παιδί, η κάθε γυναίκα, ποζάρουν ως πρεσβευτές μιας μεγαλύτερης ιστορίας, πιο περίπλοκης, πιο προσωπικής, ακόμα και στις φαινομενικά πιο «ασήμαντες» περιπτώσεις. Μένει μόνο να δείτε το πορτρέτο της νεαρής κοκκινομάλλας κυνηγού από τον David Chancellor, που πήρε το πρώτο βραβείο, ή της ριψοκίνδυνης πλην αποφασισμένης ταξιδιώτισσας της Amy Helene Johansson.
Τα πορτρέτα των παιδιών αποπνέουν μια ανάλογη αίσθηση ισχύος και αποφασιστικότητας. Ακόμα κι αν απαθανατίζουν μια στιγμή βαθιάς περισυλλογής όπως αυτή της παχύσαρκης έφηβης Τσέλσι στη φωτογραφία της Abby Trailer-Smith, που την ακολουθεί στον αγώνα της να επαναφέρει το σώμα της. Ο μικρός Τζακ ποζάρει για τον Toby Coulson με το χελωνάκι που αγόρασε με τα πρώτα δικά του χρήματα. Εχει κερδίσει έναν από τους πρώτους του προσωπικούς του αγώνες. Μπορεί να μη συγκρίνεται με εκείνους των φυλακισμένων παιδιών στο Μπουρούντι του Tom Martin, αλλά στο πορτρέτο τελικά, όλα είναι υποκειμενικά.