ΑΛΙΣ ΜΟΝΡΟ
Πάρα πολλή ευτυχία
εκδ. Μεταίχμιο, 2010
Στο διήγημα με τίτλο «Πεζό» της συλλογής «Πάρα πολλή ευτυχία», η ηρωίδα της ιστορίας δεν μπορεί να κρύψει τη δυσαρέσκειά της όταν, παίρνοντας ένα βιβλίο στα χέρια της, ανακαλύπτει πως πρόκειται για συλλογή διηγημάτων. Λέει χαρακτηριστικά: «Μοιάζει να μειώνει το κύρος του βιβλίου, κάνοντας τη συγγραφέα να μοιάζει με κάποιον που απλώς περιμένει στην πύλη της Λογοτεχνίας, αντί να εγκαθίσταται με ασφάλεια μέσα σ’ αυτήν». Με αυτά τα σχόλια, η Μονρό συνοψίζει την καθιερωμένη αναγνωστική αντίληψη για το διήγημα, σύμφωνα με την οποία το αφηγηματικό αυτό είδος μειονεκτεί απέναντι στο μυθιστόρημα, θεωρούμενο ως προϊόν ενός κατώτερου δημιουργού. Και όμως, η Καναδή συγγραφέας παραμένει μια αμετανόητη διηγηματογράφος, που όχι μόνο δεν σταματά μπροστά στην πύλη της Λογοτεχνίας, αλλά τολμά να εξερευνήσει εξονυχιστικά κάθε κρυφή γωνιά του οίκου της. Πράγματι, η παρομοίωση της Λογοτεχνίας με οίκο που η κατάκτησή του είναι διαδικασία επίπονη αλλά απολαυστική, θα μπορούσε να συγκριθεί με την αναγνωστική εμπειρία των διηγημάτων της Μονρό: ο αναγνώστης εισέρχεται σ’ έναν οικείο χώρο, που σταδιακά μετατρέπεται σε παράξενο και ανοίκειο. Οπως οι πίνακες του Εντουαρντ Χόπερ, τα διηγήματα της Μονρό υπαινίσσονται περισσότερα απ’ όσα απεικονίζουν.
Στον πρόσφατο κύκλο διηγημάτων, η πυκνή, υποβλητική και ευθύβολη γραφή της Μονρό συνοδεύεται από μια νέα αισθητική που ανεπαίσθητα στρέφεται στον θάνατο και τη θνητότητα. Τα δέκα διηγήματα που αποτελούν τη συλλογή, εξακολουθούν να εκτυλίσσονται μέσα από μια ρεαλιστική πλοκή και ανάπτυξη χαρακτήρων, όμως όλα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ακουμπούν τον θάνατο, είτε υπό τη μορφή αρρώστιας και προχωρημένης ηλικίας είτε μέσω της βίας και του φόνου. Ωστόσο, οι ήρωες της Μονρό δεν αντιστέκονται με οργή και μανία στην περατότητά τους, όπως συχνά συμβαίνει π.χ. στη μυθιστορία του Ροθ, αλλά διατηρούν τη θνητότητα σε μια διαρκή εκκρεμότητα, συμφιλιωμένοι με το ενδεχόμενο του θανάτου τους. Ξαφνιάζονται όταν το τέλος μοιάζει αναπότρεπτο, σαστίζουν όταν συνειδητοποιούν την ηλικία τους, γιορτάζουν όταν παραπλανούν τον θάνατο, τον αναβάλλουν χωρίς όμως να τον ακυρώνουν. Σ’ αυτό το απαλό δέσιμο με τη θνητότητα, «μέσω μιας υφέρπουσας φιλίας» έγκειται η «πάρα πολλή ευτυχία» του τίτλου της συλλογής.